محدودیت های معاملات برخط در بورس

کاهش فشار به سامانه‌های معاملات برخط کارگزاری‌ها

کارشناس بازار سرمایه گفت: با ۱۰ برابر شدن سقف تراکنش کارگزاری‌ها، فشار به سامانه‌های معاملات برخط کارگزاران کاهش یافته که در نتیجه معاملات اوراق بهادار نیز روان‌تر می‌شود.

به گزارش بازار به نقل از ایبنا، اکبر ادهم کارشناس بازار سرمایه، بیان کرد: یکی از مشکلات سرمایه‌گذاران در جهت سرمایه گذاری مولد برای حمایت از تولید، محدودیت حداکثر ۵۰ میلیون تومان به عنوان سقف تراکنش مجاز از طریق درگاه‌های بانکی کارگزاران در مدت ۲۴ ساعت بود، این امر زمان انتظار، معاملات و تراکنش‌های تکراری بانک‌ها را افزایش می‌داد.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که تصمیم جدید بانک مرکزی در جهت افزایش سقف تراکنش‌ها چه مزیتی دارد؟ تصریح کرد: با افزایش سقف تراکنش کارگزاری‌های بورسی، نقل و انتقال وجوه بین مشتریان کارگزاران و صندوق‌های سرمایه گذاری تسهیل خواهد شد، ضمن آنکه فشار به سامانه‌های معاملات برخط کارگزاران کاهش یافته که در نتیجه معاملات اوراق بهادار نیز روان‌تر می‌شود.

وی افزود: افزایش سقف تراکنش علتی برای تسهیل معاملات است، اما این امر به تنهایی نمی‌تواند، باعث جذب نقدینگی شود، چون شرایط جذب نقدینگی به عوامل متعددی مانند، برگشت اعتماد سرمایه گذاران، حمایت دولت و مسئولان نظارتی و سوق دادن پول‌های راکد به سمت تولید بستگی دارد، اگر تمامی عوامل گفته شده، به صورت احسن اجرا شود این تصمیم می‌تواند به جذب نقدینگی کمک کند.

ادهم با بیان اینکه افزایش سقف تراکنش‌های بانکی می‌تواند قدمی برای همکاری بازار پول و سرمایه باشد گفت: افزایش سقف تراکنش‌های بانکی یک نوع همکاری برای بازار پول و سرمایه است، ولی به شرطی که این اقدامات مستمر باشد.

ادهم همکاری و ارتباط خوب بین بازار سرمایه و بانک مرکزی را دارای اثرات مثبت برای اقتصاد دانست و تاکید کرد: ارتباط بین بانکی مرکزی و بازار سرمایه ارتباط تنگاتنگی است، که هرگونه تصمیم درست یا غلط از سوی بانک مرکزی با حساسیت بالا بر بازار سرمایه اثر می‌گذارد و متقابلا برای اقتصاد نیز دارای پیامد خواهد بود.

وی در پایان بیان کرد: اگر پول‌های راکد و تورم زا به سمت تولید یعنی بازار سرمایه بروند، تاثیر ارتباط بازار پول و سرمایه را دو چندان در اقتصاد خواهیم دید همچنین گفتنی است که؛ بانک مرکزی و بازار سرمایه دو رکن مهم تولید و شکوفایی چرخه اقتصاد هستند.

روش های سرمایه گذاری اشخاص در بازار سرمایه (بخش1)

سرمایه گذاری در بورس بکی از روش های سرمایه گذاری است که سرمایه گذاران قادرند حتی با پس انداز اندک خود یک کسب و کار مناسب را شروع کرده و از مزایای آن بهره مند شوند. سرمایه گذاری در بورس دارای مزایایی می باشد که آن را به یکی از بازارهای مناسب برای سرمایه گذاری تبدیل کرده است و افراد زیادی در حال ورود به این بازار می باشند.

به طور کلی روش های سرمایه گذاری در بورس به دو دسته سرمایه گذاری مستقیم و سرمایه گذاری غیر مستقیم تقسیم می شود.

1. سرمایه گذاری مستقیم

2. سرمایه گذاری غیرمستقیم

سرمایه گذاری مستقیم:

در این روش شخص بعد از دریافت کد معاملاتی می تواند به روش های مختلفی در بازار خرید و فروش کند که به سه دسته حضوری و برخط و اینترنتی تقسیم می شود.

روش حضوری :

حال به بررسی سرمایه گذاری در بورس به صورت حضوری می پردازیم. در این روش کافیست سرمایه گذار به صورت حضوری به کارگزاری مراجعه کرده و فرم درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار را تکمیل کند. در این فرم بعد از پر کردن اطلاعات شخصی، نوع سهمی که شخص خواهان خرید آن است، تعداد سهام، مبلغ سرمایه گذار، حداکثر قیمیت سهم برای خرید و در نهایت تاریخ اعتبار درخواست را تکمیل میکند و سپس معامله گر کارگزاری اقدام به خرید و فروش سهم برای سرمایه گذار میکند.

معاملات برخط ( آنلاین):

روش دیگر سرمایه گذاری در بورس خرید و فروش آنلاین می باشد. با گسترش حوزه فناوری اطلاعات امروزه سرمایه گذاران بدون مراجعه به کارگزاری قادر به خرید و فروش سهام در منزل و محل کار خود می باشند . جذابیت این روش به حدی می باشد که بعد از چند سال از راه اندازی این سامانه در بورس ایران، در حال حاضر تعداد زیادی از سهامداران از این روش برای خرید و فروش سهام استفاده می‌کنند که این جذابیت می تونه در سرعت عمل در خرید و فروش، حذف محدودیت های زمانی و مکانی سرمایه گذاران، کاهش اختلافات احتمالی بین مشتری و کارگزار و نقل و انتقال وجوه لازم به صورت الکترونیک باشد.

روش دیگر سرمایه گذاری در بورس خرید و فروش آفلاین می باشد. در روش آفلاین که یکی از روش های سرمایه گذاری در بورس می باشد مشتری پس از دریافت رمز عبور از شرکت کارگزار، به سایت اینترنتی کارگزار مراجعه کرده و با تکمیل درخواست خرید و یا فروش به صورت اینترنتی سفارش خود را وارد سامانه میکند. این روش برای کسانی مفید می باشد که به هر دلیلی در ساعت معاملات قادر به ارسال سفارش در سیستم نیستند و با استفاده روش اینترنتی میتواند سفارش خود را از قبل وارد سامانه کنند. در حال حاضر در سامانه آسا تریدر کارگزاری اگاه، سرمایه گذار قادر است سفارش خود را در تایم معاملاتی غیر بازار وارد سامانه کند تا معامله گر کارگزاری در ساعت معاملاتی بازار سفارش سرمایه گذار را وارد سامانه کند.

در ویدئو زیر نحوه آموزش خرید و فروش آفلاین نشان داده شده است.

محدودیت های معاملات برخط در بورس

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس در راستای امکان بهره برداری از Multi-OMS در بازار سرمایه از فراهم شدن امکان استفاده همزمان کارگزاران از چند سامانه معاملات برخط خبر داد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، مطهره مروج با اشاره به بهره گیری از زیرساخت های موازی در بازار سرمایه به سنا گفت: Multi-OMS امکان دسترسی هر شرکت کارگزاری به هسته معاملات از طریق بیش از یک سامانه مدیریت سفارش ارائه شده توسط شرکت های نرم افزاری فعال در بازار سرمایه را میسر می‌سازد.

وی ادامه داد: یکی از برنامه ‌های سازمان بورس در سال 97، امکان بهره برداری از Multi-OMS در بازار سرمایه بوده که این موضوع در راستای استفاده همزمان شرکت‌های کارگزاری از چند سامانه معاملات برخط، براساس ابلاغیه اخیر مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس خطاب به تمامی کارگزاران میسر شد.

این مقام مسئول افزود: با Multi-OMSدر حال حاضر مشتریان شرکت‌های کارگزاری با بیش از یک سامانه معاملات برخط، امکان ارسال سفارش و انجام معاملات را دارند. این موضوع هم مطلوب سرمایه گذاران و هم مطلوب کارگزاران است. به گونه ای که آنها می توانند از بین محصولات ارائه شده توسط شرکت های نرم افزاری، خدمات متنوعی را در حوزه های معاملات کالا و اوراق بهادار انتخاب کنند.

مروج مزایای استفاده از Multi-OMS را افزون بر کمک به رشد فناوری اطلاعات در شرکت‌های کارگزاری، افزایش فضای رقابتی در حوزه ارائه نرم‌افزارهای مدیریت سفارشات دانست و گفت: کاهش وابستگی شرکت‌های کارگزاری به خدمات ارائه شده توسط یک شرکت نرم افزاری از طریق انتخاب و مهاجرت بین زیرساخت ها، ارایه خدمات تخصصی و حرفه ای در حوزه های جدید مانند بازارگردانی خودکار، معاملات اختیار معامله، معاملات الگوریتمی وUI اختصاصی، از دیگر مزایای استفاده از این روش است.

وی امکان دریافت انواع خدمات تخصصی و حرفه‌ای در حوزه‌های جدید و عدم نیاز به تغییر کارگزار در صورت تمایل به استفاده از یک OMS خاص را از مزایای بهره گیری از Multi OMS برای سهامداران برشمرد و گفت: جلوگیری از ایجاد فضای انحصار در حوزه ارائه خدمات معاملات بر خط و افزایش فضای رقابتی در حوزه ارائه نرم افزارهای مدیریت سفارشات با رویکرد توسعه بازار از دیگر مزایای این روش برای سازمان بورس است.

نائب رئیس هیئت مدیره شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، در زمینه تمهیدات سازمان بورس در خصوص اجرا و نظارت بهینه این روش تاکید کرد: یکی از الزامات بهره برداری بدون محدودیت Multi-OMS در معاملات برخط اوراق بهادار در بازار سرمایه، نگهداری دارایی و ایجاد ارتباط بین سامانه های BackOffice کارگزاری ها است. بدین منظور برای هماهنگ سازی دارایی های نقد و اعتباری مشتریان، لازم است سیستم های BackOffice به عنوان رجیستری و حسابداری متمرکز هر کارگزاری در سطح مشتری، نسبت به ارائه سرویس های لازم به یکدیگر اقدام کنند. این الزام در زمستان سال گذشته به شرکت های خدمات دهنده ابلاغ شد.

به گفته مروج، در صورت عدم تحقق این امر، تنها راهکار ممکن جهت جلوگیری از ریسک عدم تطابق مانده مشتریان در BackOffice ها، تفکیک کامل مشتریان است به نحوی که هر مشتری معاملات برخط اوراق بهادار تنها به یکی از سامانه‎های موازی کارگزاری دسترسی داشته باشد. این امر با مسئولیت و نظارت مستقیم کارگزاری‌ها میسر شده است.

وی ادامه داد: از اواخر سال 96 دسترسی موازی به بیش از یک نرم افزار مدیریت سفارش به کارگزاری هایی که متقاضی انجام معاملات اختیار معامله، معاملات الگوریتمی و همچنین بازارگردانی خودکار بوده اند، اعطا شده است. به بیانی دیگر، اگر سامانه اصلی معاملات برخط کارگزاری، امکانات مذکور را ارائه ندهد، سازمان بورس امکان دریافت این خدمات را از طریق برقراری اتصال موازی با سامانه معاملات برخط دیگر فراهم کرده است. همچنین در معاملات برخط مشتقه بورس کالا‌، بدون هیچ گونه محدودیت، امکان فعالیت موازی برای بیش از یک OMS به راحتی میسر شده است.

مروج اظهار امیدواری کرد با راه اندازی و همه گیر شدن Multi-OMS در بازار سرمایه و ارائه API توسط شرکت‌های Backoffice ، ضمن رعایت تمهیدات لازم، شاهد رشد فناوری اطلاعات و افزایش رضایت مشتریان کارگزاری‌ها در بهره گیری از سامانه های متنوع معاملات برخط اوراق بهادار و کالایی باشیم.

آیا برای دریافت کد بورسی محدودیت سنی وجود دارد؟

محدودیت سنی برای افراد زیر 18 سال جهت دریافت کد بورسی وجود ندارد.
پس اگر شما فرزند زیر هجده سالی دارید که قصد دریافت کد بورسی برایش دارید بدون در نظر گرفتن محدودیت سنی میتوانید این کار را انجام دهید. برای افراد زیر 18 سال هنکام دریافت کد بورسی باید قیم فرد حضور داشته باشد.

مراحل دریافت کد بورسی

• ثبت نام در سامانه سجام
• احراز هویت حضوری و یا غیر حضوری در سامانه سجام
• انتخاب کارگزاری و ثبت نام در آن (عموما شرایط ثبت نام برای هر کارگزاری با دیگری متفاوت است.)

سوال اولی که مطرح میشود این است که:

برای افراد زیر 18 سال، جهت معامله و سرمایه گذاری در بورس میشود از سامانه های معاملاتی آنلاین استفاده کرد ؟

در سال های قبل دریافت کد بورسی محدودیت سنی نداشت، ولیکن دریافت کد معاملات آنلاین برای افراد زیر 18 سال به دلیل شرط مدرک حداقل دیپلم امکان پذیر نبود. برای معاملات افراد زیر 18 سال کد معاملات آفلاین در نظر گرفته شده بود.

ولیکن این شرط از سمت سازمان بورس برداشته شد. در حال حاضر محدودیت سنی برای دریافت کد معاملات آنلاین برای افراد زیر 18 سال وجود ندارد.

سوال دوم:

تفاوت کد بورسی آنلاین و آفلاین چیست؟

با توجه به آنچه از نام این دو نوع کد بورسی معاملاتی برداشت میشود، تفاوت در نحوه ی سفارش گذاشتن برای معاملات است.

در کد بورسی آنلاین:

از سامانه های معاملات آنلاین استفاده می شود. شما با وارد شدن به سامانه آنلاین کارگزاری خود میتوانید به صورت آنلاین محدودیت های معاملات برخط در بورس اقدام به خرید و فروش سهام کنید.
در کد بورسی آفلاین:

شما در پنلی که از کارگزاری خود دریافت کردید درخواست معامله خود را ثبت میکنید و حداکثر طی 15 دقیقه بعد محدودیت های معاملات برخط در بورس از ثبت شما، کارگزاری منتخب شما موظف به ثبت سفارشتان است. در واقع شما درخواست معامله را به کارگزاری خود اعلام میکنید و کارگزاری منتخب شما اقدام به خرید یا فروش میکند. لازم به توضیح است در هرکدام از سامانه ها ممکن است درخواست خرید و یا فروش ثبت شده در سامانه به دلیل مچ نشدن قیمت ها انجام نشود.

تخلفات معاملاتی در بازار بورس ایران

انجام معاملات در بازار سرمایه باید از اصول و شرایطی پیروی کند که نقض آن‌ها منجر به انجام تخلف و اعمال اقدامات تنبیهی برای متخلفان از سوی نهاد ناظر خواهد شد.

مصادیق تخلف در بازار سرمایه

برخی از مهم ترین مصادیق تخلف در بازار سرمایه که لازم است مورد توجه معامله گران قرار گیرد به شرح زیر می باشد:

سفارش فروش نمادهای بورسی کمتر از ۵ میلیون ریال

مطابق اعلام نهاد ناظر بازار، ارسال سفارشات فروش کمتر از ۵ میلیون ریال (۵۰۰ هزار تومان) غیر قانونی بوده و قابل قبول نمی باشد. در صورتیکه ارزش کل دارایی فرد در یک نماد معاملاتی کمتر از ۵ میلیون ریال باشد، می بایست در یک سفارش فروش در آن نماد ارسال شده و دارایی مربوطه در یک مرحله به فروش رسانده شود، در غیر این صورت فرد مشمول تخلف خواهد شد. در صورت انجام این تخلف، کد معاملاتی فرد به مدت 10 روز کاری و همچنین کد معاملاتی معامله گران آنلاین فعال در کارگزاری ها نیز در صورت انجام این تخلف به مدت 5 روز بسته خواهد شد.

ثبت سفارش در قیمتی کمتر یا بیشتر از نرخ جاری بازار به منظور ایجاد تغییر در روند سهم

هر سهم در هر روز معاملاتی دارای یک نرخ مظنه جاری است. ارسال سفارش خارج از محدوده این مظنه به نحوی که از آستانه بالای آن بیشتر و از آستانه پایین محدودیت های معاملات برخط در بورس آن کمتر باشد، تخلف محسوب می-شود. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که حجم سفارشات خارج از محدوده مظنه بالا باشد و قیمت سهم را دستخوش نوسان و تغییرات زیادی نماید. در هر صورت، سفارشات خارج از محدوده مذکور مصداق تخلف و دستکاری قیمتی می باشد.

دستکاری قیمت بازگشایی

قبل از بازگشایی بازار در ساعت 9:00 بامداد، مرحله ای برای ثبت و ویرایش سفارشات در نظر گرفته شده که مابین ساعت 8:30 تا 9:00 بوده و به عنوان مرحله پیش گشایش شناخته می شود. در این مرحله هیچ معامله ای صورت نگرفته و تنها قیمت های پیشنهادی خریداران و فروشندگان ثبت و ویرایش شده و بر اساس آن، قیمت نظری گشایش سهم برآورد و تعیین می شود. در این مرحله، سفارش گذاری هدفمند به قصد دستکاری و تأثیر بر قیمت گشایش سهم به عنوان تخلف در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال، در صورتیکه شخص اقدام به سفارش چینی و سپس حذف تمامی یا بخشی از سفارشات ثبت شده، نزدیک به ساعت گشایش بازار نماید، باعث کاهش قیمت سرخطی سهم شده و مصداقی از تخلف محسوب می شود.

حذف سفارش در پیش‌گشایش و اقدام به سفارش‌گذاری در سمت مقابل در زمان گشایش بازار

این تخلف نیز مربوط به مرحله پیش گشایش بوده و در شرایطی اتفاق می افتد که شخص یا اشخاصی با هدف ترغیب سایرین به سفارش گذاری و دستکاری در قیمت ها، اقدام به ثبت سفارشات هماهنگ نموده و سپس نزدیک به زمان گشایش بازار، سفارشات خود را حذف نموده و در زمان آغاز معاملات اقدام به سفارش گذاری در طرف مقابل بر اساس قیمت های جهت داده شده نمایند. این تخلف بسته به اینکه دستکاری در سمت خرید یا سمت فروش انجام شود، ممکن است به دو شکل زیر صورت بگیرد:

دستکاری قیمت بازگشایی و سپس معامله در سمت خرید

در این حالت، شخص یا اشخاص در مرحله پیش گشایش، اقدام به سفارش گذاری در پایین ترین قیمت محدوده نرخ مظنه جاری نموده که منجر به کاهش قیمت نظری گشایش شده و سپس نزدیک به زمان پایان مرحله پیش گشایش و آغاز مرحله گشایش، اقدام به حذف سفارشات خود و ثبت سفارش خرید همین نماد در زمان بازار می نماید. بدین ترتیب می تواند از طریق تأثیر بر قیمت بازگشایی سهم، خرید خود را در پایین ترین قیمت انجام دهد.

دستکاری قیمت بازگشایی و سپس معامله در سمت فروش:

در این حالت، شخص یا اشخاص در مرحله پیش گشایش، اقدام به سفارش گذاری در بالاترین قیمت محدوده نرخ مظنه جاری نموده که منجر به افزایش قیمت نظری گشایش شده و سپس نزدیک به زمان پایان مرحله پیش گشایش و آغاز مرحله گشایش، اقدام به حذف سفارشات خود و ثبت سفارش فروش همین نماد در زمان بازار می نماید. بدین ترتیب می تواند از طریق تأثیر بر قیمت بازگشایی، سهم خود را در بالا ترین قیمت به فروش رساند.

پوشاندن مظنه‌های بازار با ارسال بیش از ۲ سفارش خرید یا فروش با قیمت‌های متفاوت

با توجه به اینکه تعداد معاملات بر قیمت معاملات تأثیرگذار است، برخی افراد سفارشات خود را تقسیم نموده و مثلا به جای ثبت یک سفارش برای 100 هزار سهم، 100 سفارش جداگانه 1000 سهمی ثبت می کنند و تعداد معاملات را به صورت ساختگی و به نفع خود یا دیگران افزایش می دهند.

علاوه بر این، ثبت سفارشات با اعداد خاص مانند 888، 1111 و . نیز که ممکن است حاوی پیام های خاصی باشد مشکوک بوده و از نگاه ناظر بازار، مصداق تخلف تلقی می شود.

دیگر مصداق دستکاری در بازار این است که افراد بین مظنه برتر اول و دوم، تعداد زیادی سفارش با حجم کم ثبت کنند تا مظنه دوم را پوشش دهند، به نحوی که دیگران نتوانند فاصله قیمتی را مشاهده کنند.

سفارش چینی با حجم های نامتناسب در مقایسه با سایر مظنه ها

در صورتی که شخص یا اشخاصی اقدام به ارسال سفارشات با حجم های سنگین و با قیمت مدنظر خود، بدون توجه به عرضه و تقاضای بازار نموده و به محض رسیدن قیمت آخرین معامله به محدوده دلخواه خود، سفارشات خود را حذف نمایند، مصداقی از تخلف محسوب می شود.

سفارش چینی یا مظنه چینی گسترش یافته

شخص یا اشخاصی سفارشاتی با حجم بالا در قیمت های مختلف ثبت نموده و به محض رسیدن قیمت آخرین معامله به هر یک از قیمت های مدنظر خود، اقدام به حذف سفارش می نمایند. در صورتی که این کار منجر به تأثیر محسوس بر روند عرضه و تقاضای سهم گردد، مصداق دستکاری در بازار و تخلف می باشد.

قرار گرفتن در صف خرید یا فروش با هدف افزایش حجم صف

شخص یا اشخاصی اقدام به ارسال سفارشات با حجم های سنگین برای نمادهای دارای صف خرید یا فروش کرده و پس از نزدیک شدن صف به سفارش، اقدام به حذف یا ویرایش سفارش خود می نمایند. در صورتیکه ثبت این سفارشات در ساعات پایانی بازار باشد، ظن بیشتر ناظر بازار را برانگیخته و احتمال تخلف محسوب شدن آن بیشتر خواهد بود.

انجام معامله بدون تغییر مالکیت نهایی

در صورتیکه معاملات بدون تغییر مالکیت نهایی انجام شده به نحوی که باعث القای رونق یا رکود بازار و یا ایجاد قیمت های ساختگی شود، مصداق دستکاری در بازار و تخلف تلقی می شود.

لازم به ذکر است که فرد نمی تواند با خود معامله کند و این امر اکیدا ممنوع است.

انجام معاملات هماهنگ در جهت دستکاری قیمت‌ها

1. ایجاد رقابت کاذب و هماهنگ شده که باعث افزایش یا کاهش قیمت سهم گردد.
2. افزایش یا کاهش کاذب قیمت سهام از طریق خرید سهام محدودیت های معاملات برخط در بورس شرکت‌هایی که سرمایه، سهم شناور یا حجم مبنای پایینی دارند، توسط یک یا چند کد معاملاتی مشخص.
3. انجام معاملات ساختگی برخلاف اصول متعارف بازار و از طریق دور زدن محدودیت های مشخص شده در قوانین بازار.

قابل توجه سهامداران عمده: با توجه به این مهم که مطابق بند 19 ماده 10 مکرر «دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران» آن دسته از سهامدار/سهامداران عمده‌ای كه مالكيت 1 تا 25 درصد از سهام يك ناشر در بازار پايه فرابورس را دارند، براي عرضه هر ميزان از سهام تحت مالكيت يا كنترل يا نفوذ خود در بازار عادي بايد نسبت به اخذ تاييديه "كميته درج" اقدام نمايند.

همچنين عرضه سهام توسط سهامدار/سهامداران عمده ناشر در بازار بلوك بازار پايه فرابورس، صرفاً پس از اخذ تاييديه "كميته درج" و حسب مورد ارائه تعهد خريدار يا خريداران جديد مبني بر اينكه در هر زمان كه تصميمي براي عرضه سهام خريداري ‌شده اتخاذ نمودند، سهام مذكور را با هر تعداد اوراق بهادار كه باشد صرفاً بر اساس روشي كه "كميته درج" تعيين مي‌نمايد، عرضه نمايند، امكان پذير است. در صورت عدم رعايت اين ماده، مديرعامل فرابورس مي‌تواند معاملات انجام‌شده را تأييد ننمايد.