فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟ ریسک کدام کمتر است؟
به دلیل افزایش علم و آگاهی در خصوص بازارهای مالی، اخیرا مفهوم بورس را زیاد از زبان دوست و آشنا می‌شنویم. همانطور که می‌دانید در بازار بورس، سهام شرکتهای بورسی خرید و فروش می‌شوند و شما با این معامله میتوانید سرمایه خود را افزایش دهید. اما حدودا ۱۴ سال است که در کنار بازار بورس، بازار دیگری به نام فرابورس هم ایجاد شده است. این دو بازار با وجود شباهت‌های زیاد، با یکدیگر تفاوت هم دارند که دانستن این تفاوتها به سرمایه‌گذاری بهتر شما در بازار سرمایه کمک زیادی میکند. ما به طور کامل مفهوم فرابورس و تفاوت‌‌هایش با بازار بورس را برایتان توضیح داده‌ایم. پس تا انتهای این مطلب از بلاگ لندو همراه ما باشید.
منظور از فرابورس چیست؟
پیش از آنکه به تعریف مفهوم فرابورس بپردازیم، اگر درباره بورس و سرمایه‌گذاری در آن اطلاعات دقیق و شفافی ندارید، بهتر است با مفاهیم اولیه بورس و مقدمات سرمایه‌گذاری در این بازار آشنا شوید. پس همین حالا وارد صفحه شروع سرمایه گذاری در بورس در مجله لندو شوید و مفصل در مورد آن بخوانید، سپس اطلاعاتتان را در حوزه بازار فرابورس افزایش دهید.
نام شرکت فرابورس از عبارت انگلیسی Over the Counter Market به معنی «خارج از بورس» گرفته شده است. این بازار که از سال ۸۷ به صورت رسمی کار خود را در ایران آغاز کرده است، تحت نظارت سازمان بورس فعالیت میکند و شما میتوانید مانند بورس، سهام شرکتها را در این بازار خرید و فروش کنید. بازار فرابورس به شرکتهای متقاضی امکان می‌دهد که با ورود سریع‌تر به بازار سرمایه، از مزایای شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار، بهره‌مند شوند. این بازار انواع مختلفی دارد که ما مفصل هرکدام را توضیح داده‌ایم.
لازم است بدانید که شرکتهای حاضر در بورس به مراتب سخت‌تر و با نظارت بیشتری وارد این بازار می‌شوند. اما شرکتهایی که شرایط حضور در بازار بورس را ندارند، میتوانند با حداقل شرایط و زمان بسیار کم، در فرابورس حاضر شوند و فعالیت کنند. به همین دلیل بورس تا حدودی، مقبولیت بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارد.
انواع بازارهای فرابورس کدامند؟
بازارهای موجود در فرابورس ۶ نوع هستند. برای اینکه سهام فرابورس را با اطمینان بیشتری بخرید و در این مورد اطلاعات کامل و کافی داشته باشید، لازم است این بازارها را همراه با شرایط خاص هر کدام، به تفکیک بشناسید. پس از خواندن ادامه مطلب غافل نشوید (ممنون می‌شویم اگر شناختی از بازار بورس و فرابورس و سرمایه‌گذاری در آنها دارید، نظرتان را در کامنت‌‌های همین مطلب به اشتراک بگذارید).
بازار اول
شرکتهای بازار اول با سخت‌گیری بیشتری پذیرش می‌شوند و اگر عملکرد نامطلوبی داشته باشند، به بازار دوم منتقل می‌شوند. حتی اگر ضعف بالا در عملکرد وجود داشته باشد، ممکن است شرکت به کلی از بازار اخراج شود. ریسک شرکتهای پذیرفته شده در این بازار کمتر از سایر بازارهای فرابورس است و دامنه نوسان روزانه آنها ۱۰ درصد و بدون حجم مبناست. ویژگی‌های شرکتهای موجود در این بازار به شرح زیر است:
- نباید زیان ساخته باشند
- حداقل ۱۰ درصد سهام ثبت شده آنها شناور باشد
- حداقل ۲۴ ماه از بهره‌برداری آنها گذشته باشد
- مدیرعامل و هیئت مدیره هیچ‌گونه سوء پیشینه نداشته باشند
بازار دوم
شرکتهای این گروه در صورت کسب عملکرد قابل قبول و عالی، میتوانند به بازار اول منتقل شوند. اما سخت‌گیری در این بازار کمتر از بازار اول است. معمولا شرکتهای این بازار شرکتهای کوچک و نوپا و زیان‌ده هستند که قصد تبدیل شدن از سهامی خاص به سهام عام را دارند و افزایش سرمایه هم در دستور کار آنها قرار دارد. ویژگی‌های شرکتهای بازار دوم به شرح زیر است:
- باید حداقل ۱۲ ماه از تاسیس آنها گذشته باشد
- هیچ‌گونه پرونده یا شکایت مالی نداشته باشند
- حداقل ۵ درصد سهام ثبت شده آنها شناور باشد
- میزان آخرین سرمایه ثبت شده در شرکت به ۱۰۰ میلیون تومان رسیده باشد
- مدیرعامل و هیئت‌مدیره هیچ‌گونه سوء پیشینه نداشته باشند
بازار پایه
شروطی که در بازار اول و دوم گفته شد، در بازار پایه وجود ندارد چرا که نیازی به پذیرش شرکتها در این بازار نیست. این بازار از سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده است که به ترتیب از شرکتهای کم‌ریسک به پرریسک دسته‌بندی شده‌اند. ویژگی‌های شرکتهای بازار پایه به شرح زیر است:
- نوسان قیمتی در بازار زرد ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز ۱درصد است
- شرکتهای بازار زرد درخواست پذیرش را ندارند و تنها به دلیل الزام قانونی باید در این بازار ثبت شوند
- شرکتهای بازار نارنجی شرکتهایی هستند که نام آنها در سازمان بورس ثبت شده است اما فاقد شرایط لازم برای پذیرش هستند
- در نهایت شرکتهایی که پذیرش آنها به دلیل از دست دادن شرایط لازم در بازار بورس و فرابورس لغو می‌شود، در بازار قرمز قرار می‌گیرند
بازار سوم
شرکتهایی که هیچ گونه شرایطی را برای پذیرش در فرابورس ندارند و تنها با انجام مراحل اداری عضو بازار می‌شوند، در این بازار قرار می‌گیرند. در این بازار شرکتهایی که حتی در مرحله تاسیس هستند، میتوانند با پذیره‌نویسی اوراق بهادار اقدام به جذب سرمایه کنند.
بازار ابزارهای نوین مالی
کلیه ابزارهای مالی به جز سهام و حق تقدم سهام‌ها که به تایید شورای عالی بورس رسیده باشد، همچنین بنا بر اعلام این شورا مشمول ثبت یا معاف از ثبت سازمان باشد، می‌تواند در بازار ابزارهای نوین مالی پذیرش شود. از جمله اوراقی که در این بازار معامله می شود به شرح زیر است:
- اوراق مشارکت
- گواهی سرمایه‌گذاری
- صکوک که ویژگی‌های مشخص دارند
- اوراق مشارکت رهنی
- صندوق‌های زمین و ساختمان
- گواهی‌های سپرده بانکی
- و…
بازار شرکت های کوچک (SME)
شرکت فرابورس ایران با راه‌اندازی بازار سرمایه شرکتهای کوچک و متوسط SME، امکان حضور شرکتهای دانش‌بنیان را برای بهره‌برداری از مزایای مالی فراهم کرده است. در این شرکتها بیشتر عملکرد آتی آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد و عملیات مالی حال حاضر آنها در نظر گرفته نمی‌شود. حضور شرکتهای کوچک و تامین مالی آنها از بازارهای شرکت های SME باعث رشد و پیشرفت آنها می‌شود.
پس با توجه به شناختی که از این بازارها در فرابورس دارید، احتمالا می‌دانید که سهام فرابورس را بخرید یا خیر! اما اگر هنوز برای سرمایه‌گذاری در فرابورس تردید دارید، اصلا نگران نباشید. چون ما از تفاوت‌های دو بازار بورس و فرابورس در ادامه صحبت کرده‌ایم و تقریبا کار شما را در مورد انتخاب یکی از این بازارهای سرمایه، راحت کرده‌ایم.
تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟
با وجود شباهت‌های بازار بورس و فرابورس، تفاوت‌هایی هم میان این دو بازار سرمایه وجود دارد که برای خرید بهتر و معامله به صرفه تر لازم است این تفاوتها را بشناسید. ضمن اینکه در چنین شرایطی قطعا میتوانید هوشمندانه‌تر وارد بازار سرمایه و اصول سرمایه‌گذاری شوید.
- تقسیم‌بندی بازار: بازار بورس به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود که فرآیند این دو بازار کاملا به یکدیگر مرتبط است. یعنی اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل می‌شود و اگر شرکتی در بازار دوم عملکرد خوبی داشته باشد، به بازار اول منتقل می‌شود. در حالیکه فرابورس ایران ۵ بازار دارد و این مورد اولین تفاوت این دو بازار سرمایه است.
- پذیرش شرکتها: شرایط پذیرش شرکتها در سازمان بورس سخت‌تر است و نظارت بیشتری روی شرکت و عملکرد آن انجام می‌شود. درحالیکه شرکتهای فرابورسی با شرایط آسان‌تر میتوانند سهام خود را در این بازار عرضه کنند و از مزایای حضور در فرابورس بهره‌مند شوند.
- ساعت معامله: بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ (به جز تعطیلات رسمی) فعالیت میکند، اما ساعات کار فرابورس انعطاف‌پذیری بیشتری دارد.
- مالیات در فرابورس: شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند. ضمن اینکه صاحبان سهام در فرابورس، نسبت به سهام فرابورس خود در مجمع عمومی حق رای خواهند داشت.
- شفافیت قیمت‌ها: یکی از مزیت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، شفافیت قیمت‌ها و نظارت سختگیرانه روی آن است. در حالیکه در فرابورس شرایط معاملات با نظر دو طرف قرارداد تعریف می‌شود و به همین دلیل از این عامل بی‌بهره است.
با توجه به مطالب فوق و آشنایی شما با ۵ مورد از تفاوت‌های بازار بورس و فرابورس، وقت آن است که در مورد ریسک صحبت کنیم. چرا که ریسک و سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، دو مقوله مرتبط هستند که برای سرمایه‌گذاری دلچسب‌تر و ضرر کمتر، بهتر است با مقوله ریسک درمورد هر دو بازار بیشتر آشنا شوید.
خوب است بدانید که میتوانید همین حالا بهترین راه سرمایه‌گذاری در بورس را بشناسید و با انتخاب آن، فردی موفق در حوزه سرمایه‌گذاری باشید. پس با کلیک روی بهترین راه سرمایه گذاری در بورس وارد مقاله شوید و مفصل در مورد بهترین شیوه بخوانید.
بازار سرمایه یا بازار مالی چیست و انواع بازارهای تعریف بازار و انواع مختلف بازارها مالی و سرمایه گذاری کدامند؟
علم اقتصاد با وجود تمام بزرگی و گستردگی خود و علیرغم آنچه به نظر می‌رسد علمی ساده است. بازار سرمایه (بازار مالی) مانند بازار پول، بازار بورس، بازار طلا و مسکن، بورس کالا و بورس اوراق بهادار از جمله اصطلاحات رایج در این عرصه هستند. شاید گستردگی همین اصطلاحات در اقتصاد باشد که آنرا پیچیده و سخت جلوه می‌دهد.
همه ما افرادی را می‌شناسیم یا زندگینامه تعریف بازار و انواع مختلف بازارها افرادی شنیده یا دیده‌ایم که موفقیت‌های بزرگی در هر یک از بازارهای بزرگ اقتصادی کسب کرده‌اند و به چهره‌ای ثروتمند، موفق و شناخته شده تبدیل شده‌اند. برای موفقیت در هر یک از این بازارهای مالی ابتدا باید نسب به آنها آگاهی پیدا کرد، پس اجازه دهید در گام اول با مفهموم ابتدایی هر یک از آنها آشنا شویم.
بازار مالی یا بازار سرمایه چیست؟
بازار مالی (Financial Market) اصطلاحی گسترده تعریف بازار و انواع مختلف بازارها است که برای طیف وسیعی از بازارها به کار می‌رود. هر بازاری که در آن تجارتی صورت می‌گیرد یک بازار مالی محسوب می‌شود. حتی بازارهایی که در آنها تجارت اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ارز، فلزات و مشتقات آنها انجام می‌شود هم بازار مالی هستند.
بازار پول چیست؟
یکی از بازارهای مالی، بازار پول است که در آن از هر ابزار یا دارایی با توان نقد شوندگی بالا یا ابزارها و دارایی‌های خرد برای تبادل استفاده می‌شود. این ابزارها معمولا توسط شرکتها، اشخاص، بنگاه‌های تجاری و شرکتها استفاده می‌شوند و در واقع نوعی جانشین پول هستند که سررسید کمتر از یک سال دارند.
عدم نیاز به هم‌زمانی دریافت پول و انجام مخارج یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که اشخاص و بنگاه‌ها از بازار پولی استفاده می‌کنند. از جمله ابزارهای بازار پول می‌توان به سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و بروات اشاره کرد.
بازار سرمایه چیست؟
یکی از بازارهای مالی، بازار سرمایه است که با نام بازار بورس اوراق بهادار نیز شناخته می‌شود، بازاری برای خرید و فروش اوراق قرضه و اوراق مالکیت است. کار اصلی بازار سرمایه ایجاد پلی ارتباطی بین تامین کننده سرمایه‌های خرد و کلان، چه حقیقی و چه حقوقی و متقاضیان سرمایه مثل شرکت‌هاست.
بازار سرمایه در واقع تسهیل کننده فرآیند خرید و فروش ابزارهای مالی (اسناد خزانه، اوراق تجاری و گواهی سپرده) است. شاخص‌ترین ابزار مالی این بازار اوراق مالکیت که اکثرا با نام سهام شناخته می‌شود و اوراق قرضه یا مشارکت است.
برخلاف بازار مالی پول، بازار سرمایه محلی برای عرضه و فروش سهام و اوراق قرضه برای بازه‌های زمانی بیش از یک سال است.
تفاوت‌های بازار پول و بازار سرمایه
برخلاف تصور بسیاری از افراد، بازار پول و بازار سرمایه یکی نیستند و تفاوت‌های اساسی و چشمگیری به عنوان بازار مالی با هم دارند. همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم یکی از بارزترین این تفاوتها این است که بازار سرمایه منحصرا به سرمایه گذاری میان مدت و بلند مدت (یک ساله و بیشتر) می‌پردازد و بازار پول غالبا به خرید و فروش ابزارهای مالی با سررسید کمتر از یک سال محدود است.
دیگر تفاوت بزرگ بازار پول و بازار سرمایه ابزارهای مالی متفاوت آنهاست؛ در حالی که بازار پول از سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و بروات استفاده میکند، بازار سرمایه از اوراق بهادار (سهام) و اوراق مشارکت استفاده میکند.
بازار سرمایه محلی برای عرضه و فروش و سهام و اوراق قرضه برای بازه‌های زمانی بیش از یک سال و سرمایه گذاری‌های میان مدت و بلند مدت است، در حالی که تمرکز بازار پولی بر سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت کمتر از یک ساله.
بازار طلا یا بورس طلا چیست؟
وقتی به نواسانات بازار سرمایه سکه و طلا بخصوص در سال‌های اخیر نگاه می‌کنیم و عدم وجود ثبات اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی را هم چاشنی آن کنیم، تبدیل سرمایه راکد به طلا و سکه عملی عقلانی به نظر می‌رسد.
اما وقتی درباره بازار طلا و سکه و خرید و فروش آنها صحبت به میان می‌آید، اکثر ما تصویری مشخص از آن در ذهن داریم؛ مراجعه به بازار و یا صرافی‌ها برای خرید و فروش طلا و سکه.
در حالی که این کار نه تنها راه معامله و خرید و فروش طلا و سکه نیست، بلکه راه کم ریسک‌تر و مناسب‌تری هم وجود دارد. خرید طلا (صندوق طلا) در بورس یکی از راه‌ها مناسب، به صرفه و کم ریسک برای سرمایه گذاری در این بازار است.
صندوق طلا یکی دیگر از راه‌های سرمایه گذاری در بورس است
اما صندوق طلا چیست؟ دارایی‌های جمع آوری شده از سرمایه گذاران که در گواهی سپرده‌هایی نظیر طلا، اوراق مبتنی بر طلا و گواهی سپرده طلا سرمایه گذاری می‌کنند. صندوق طلا علاوه بر اینکه نسبت به سکه طلا از ریسک پایین‌تری برخوردار است، افراد با سرمایه به مراتب کمتری هم قادر به سرمایه گذاری در آن هستند.
گواهی سپرده طلا ورقه بهاداری است که نشان می‌دهد مالک آن مقدار معینی از سکه سپرده شده در انبار است. انباری که واقع در خزانه داری پردیس بانک رفاه است. سکه‌های مورد تائید همگی ضرب سال ۱۳۸۶ و با وزن ۸٫۱۳۳ گرم و عیار ۹۰۰ هستند.
هر شخص می‌تواند با دریافت کد بورسی از طریق بازار سرمایه، اقدام به خرید طلا، سکه و دیگر مشتقات آن بکند. سرمایه گذاری برای خرید سکه باید سفارش‌های خود را در مضرب ۱۰ وارد سامانه کند. یعنی اگر قصد خرید ۴ سکه دارد باید ۴۰ سفارش وارد سامانه کند.
معاملات در حال حاضر از ۱۲:۳۰ تا ۱۵:۳۰ انجام می‌شود. بدین صورت که تا ساعت ۱۳ مرحله پیش گشایش است که در آن قیمت تعیین می‌شود و سپس معاملات عادی تا ساعت ۱۵:۳۰ به جریان می‌افتند.
در حال حاضر چهار صندوق طلا به نام‌های طلا، گوهر، عیار و زر مشغول فعالیت هستند که اشخاص پس از دریافت کد بورس خود به راحتی میتوانند در آنها مشغول به داد و ستد و سرمایه گذاری شوند.
با مطالعه این مطلب قدم ابتدایی برای آشنایی با بازارهای مختلف و اصطلاحات رایج در اقتصاد آشنا شدید. حالا اگر بدنبال دلیل می‌گردید یا هنوز برای حضور در دوره‌های آموزشی و سرمایه گذاری در بازار بورس شک دارید، ما با ارائه چند دلیل شک شما را برطرف می‌کنیم.
بهره‌مندی کل کشور و جامعه: بسیاری ازسهم‌ها و اوراقی که در بازارهای سرمایه و دیگر بازارها عرضه می‌شوند مربوط به طرح‌های بزرگ ملی هستند. این طرح‌ها علاوه بر درآمدزایی و اشتغال زایی، به چرخه تولید و رونق ملی هم کمک می‌کنند.
سود ده بودن نسبت به دیگر سرمایه گذاری‌ها: ملک، خودرو، ارز، طلا و سکه و بازارهای دیگر پرنوسان و اغلب غیر قابل پیشبینی هستند. اما بازار بورس و آگاهی از چگونگی خرید و فروش سهام راهی سودبخش برای سرمایه گذاری محسوب می‌شود.
قانونی بودن: سرمایه گذاری در بورس شیوه‌ای قانونی با قوانینی مکتوب و مشخص برای کسب سود و خرید فروش است. در نتیجه نگرانی‌های قانونی و تبصره‌های مختلف و یا قوانینی که هر روز تغییر می‌کنند در مورد آن صدق نمی‌کند.
شفاف و همواره در دسترس بودن: بازار بورس بازاری شفاف است که در هر زمان می‌توان در مورد آن اطلاعات کسب کرد. تاریخچه هر سهم و نحوه رشد و نزول آن شفاف و قابل ردگیری است.
مثل پول نقد: سهام درست مثل پول نقد است و هر روزی که اراده کنید میتوانید آنرا تبدیل به پول کنید. برعکس بازارهای مالی مثل ارز و سکه و مسکن با رکودهای فصلی و شوک‌های ناگهانی به خواب زمستانی می‌روند.
در این مطلب با اصطلاحات و معانی بازارهای مالی مختلف به صورت سطحی آشنا شدید و همچنین بررسی کردیم که چرا بورس محلی امن و مطمئن برای سرمایه گذاری محسوب می‌شود.
اگر می‌خواهید به یک حرفه‌ای در بازار بورس تبدیل شوید و از مزایای آن بهره ببرید، میتوانید با ثبت نام در دوره نوین نخبگان خانه سرمایه طی شش ماه علاوه بر فراگیری زیر و بم این بازار، در آزمون فنی شرکت کرده و مدرک معتبر بین المللی کسب کنید.
بازارهای مالی و انواع آن (Financial Markets)
انواع بازارهای مالی ایران و جهان را می‌توان اینگونه تعریف کرد بازار مالی بازاری است که در آن اشخاص حقیقی و حقوقی، قادر به معامله اوراق بهادار، کالا و دیگر دارایی‌های قابل تعویض در سطح قیمتی هستند، که توسط اصول عرضه و تقاضای خالص تعیین می‌شود. بازارهای مالی، مسئول قراردادن دو همتای معاملاتی، یعنی خریدار و فروشنده، در یک مکان هستند تا بتوانند یکدیگر را به راحتی پیدا کرده و معامله بین آنها را تسهیل کنند.
رایج‌ترین انواع بازارهای مالی
بازار سرمایه (Capital Market)
بازار سرمایه، به تامین سرمایه در بلند مدت، عموما بیش از ۱ سال، کمک میکند. این نوع بازار مالی، شامل دو بازار اولیه (Primary) و ثانویه (Secondary) است و می‌توان آن را به دو زیرگروه اصلی تقسیم کرد: بازار اوراق قرضه (Bond) و بازار سهام (Stock).
- بازار اوراق قرضه
بوسیله جمع‌آوری بدهی از طریق صدور اوراق بدهی و معامله آنها، به تامین سرمایه می‌پردازد. - بازار سهام
بوسیله به اشتراک‌گذاری مالکیت یک شرکت از طریق صدور سهام و معامله آنها، باعث تامین سرمایه می‌شود.
بازار اولیه (Primary Market)
عموما «بازار دست اول» نیز نامیده می‌شود، بازاری است که در آن اوراق بهادار نظیر سهام و اوراق قرضه صادر شده و برای اولین بار بدون نیاز به یک واسط مانند صرافی، معامله می‌شوند.
بازار ثانویه (Secondary Market)
«افترمارکت» یا همان «بازار دست دوم» نیز نام دارد، جایی است که سرمایه‌گذاران، اوراق بهادار دست دوم شامل سهام، قرضه، آتی (فیوچرز – Futures) و اختیار معامله (آپشن – Options) را بجای خود شرکتهای صادر کننده، از دیگر سرمایه‌گذارن خریداری می‌کنند. از جمله بازارهای ثانویه می‌توان بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE)، نزدک(Nasdaq) ، بورس اوراق بهادار تهران (TSE) و و تمامی صرافی های بزرگ را نام برد.
البته برخی از سهام‌های دست دوم در لیست معاملاتی صرافی‌ها حضور ندارند و مستقیما پشت تلفن یا کامپیوتر بین کارگزاران معامله می‌شوند. به این نوع سهام، «فرابورس (Over The Counter)» یا «سهام لیست نشده» می‌گویند.
بازار پول (Money Market)
بازار پول به واحدهای اقتصادی کمک میکند تا موقعیت (پوزیشن) نقدینگی یا همان لیکوئیدیتی (liquidity) خود را از طریق وام دهی و تعریف بازار و انواع مختلف بازارها وام گیری کوتاه مدت، عموما زیر یک سال، مدیریت کنند. این بازار مالی، ارتباط بین افراد خرد و موسساتی که دارای وجوه مازاد موقتی هستند و شرکایی که دچار کمبود موقتی وجه شده‌اند را تسهیل میکند.
فارکس و ارزهای دیجیتال (رمزارزها یا Cryptocurrency)
https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/foreign-exchange-market-Copy-300x210.jpg
بازار بورس کالا (Commodity Market)
بازار کالا، معاملات محصولات اولیه صورت گرفته در حدود ۵۰ بازار عمده کالا را مدیریت میکند. در این بازارهای مالی ، تعداد تراکنش‌های مالی ، به طور فزاینده‌ای از خرید فیزیکی کالاهای مورد تحویل پیشی می‌گیرد. کالاها عموما به دو زیرگروه طبقه‌بندی می‌شوند:
- کالای سخت (Hard Commodity)
- کالای نرم (Soft Commodity)
بازار ابزار مشتقه (Derivative Market)
https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/derivatives-market-Copy-300x210.jpg
-معاملات مشتقه بورس (Exchange-traded derivatives)
https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/exchange-traded-derivatives-Copy-300x210.jpg
-معاملات مشتقه فرابورس (Over-the-counter derivatives)
https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/over-the-counter-derivatives-Copy-300x210.jpg
بازار بیمه (Insurance Market)
بازار بیمه، از دیگر بازارهای مالی است که به تغییر مکان ریسک‌های مختلف کمک میکند. از بیمه عموما برای انتقال ریسک ضرر از یک شخص به شخص دیگر در ازای پرداخت مبلغی استفاده می‌شود.
معرفی انواع بازارهای مالی به زبان ساده
معرفی انواع بازارهای مالی به شما کمک میکند تا انواع بازار های مالی و پولی در ایران و جوامع بین الملل را بیشتر و بهتر بشناسید، به همین خاطر در این مطلب قصد داریم با زبانی ساده به معرفی انواع بازارهای مالی و پولی بپردازیم. به همین منظور ابتدا بازار های مالی را تعریف می کنیم و سپس یک به یک آن ها را معرفی کرده و به زبان ساده به شما توضیح می دهیم که هر کدام از آن ها چه ویژگی هایی دارند و سرمایه گذاری در آن ها برای چه افرادی مناسب است، پس معرفی انواع بازارهای مالی به زبان ساده را در ادامه این مطلب به هیچ عنوان از دست ندهید.
معرفی انواع بازارهای مالی
از گذشته تا به امروز به علت وجود احتیاجات گوناگون انسان ها با یکدیگر، بازارها مکانی برای خرید و فروش و مبادلات افراد با یکدیگر بوده است. با پیشرفت جوامع و نیاز به وجود مکان هایی تخصصی تر برای امور مالی و همچنین نظارت بر مبادلات مالی، تلاش برای ایجاد بازار های مالی به ثمر نشست. به صورت کلی بازارهای مالی بازارهایی محسوب می شوند که در آن ها معامله گران، برای معامله دارایی های مالی مانند اوراق بهادار، طلا، سهام، کالا و … اقدام می کنند. قیمت معاملات در این بازارها مطابق با فرآیند عرضه و تقاضا تعیین می گردد.
بازارهای مالی معمولا خریداران و فروشندگان را در یک مکان قرار می دهند تا آن ها این توانایی را پیدا کنند که تعریف بازار و انواع مختلف بازارها به سادگی یکدیگر را پیدا کنند. لذا به نوعی بازارها، معامله بین آن ها را به ساده ترین روش ممکن می سازند. البته جالب است بدانید که هنگامی که از بازارهای مالی صحبت می شود، ذهن بیشتر افراد تنها به سمت بورس اوراق بهادار متمایل می شود و این در حالی است که بازارهای مالی گوناگونی مثل بورس کالا، بازار طلا، مسکن و … با اهداف متفاوتی وجود دارد که بیشتر افراد با آن ها آشنا نیستند. بازار های مالی ابعاد و انواع گوناگونی دارند که در ادامه با برخی از آن ها آشنا می شویم.
تعریف بازار مالی
در راستای تعریف بازارهای مالی باید گفت که بازار مالی، مکانیزم یا بازاری است که افراد، شرکت ها، مؤسسات و … قادرند اوراق بهادار، کالا و دیگر دارایی های قابل معامله را با قیمتی که به وسیله اصول اقتصادی عرضه و تقاضا مشخص می شود، با یکدیگر خرید و فروش نمایند. در حقیقت بازارهای مالی بازارهایی به حساب می آیند که در آن ها انواع دارایی های مالی تبادل می شود. دارایی های مالی نیز شامل انواع سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش مالی آن ها به سرمایه و ارزش تولیدات یا خدمات ارائه شده به وسیله سازمان ها یا شرکت های توزیع کننده آن ها وابسته است.
تفاوت دارایی های واقعی تعریف بازار و انواع مختلف بازارها با دارایی های مالی در ماهیت غیر فیزیکی آن ها خلاصه می شود. در این راستا از جمله دارایی های واقعی می توان به اتومبیل، املاک، طلا و … اشاره داشت و این در حالی است که دارایی های مالی به صورت اوراق قرضه، اوراق مشارکت و … در دسترس هستند. در حال حاضر یکی از موفقیت آمیزترین روش های سرمایه گذاری، خرید دارایی های مالی محسوب می شود و تورم نیز یکی از خطراتی است که در صورت نگهداری پول نقد و عدم تبدیل آن به دارایی های مالی، ارزش سرمایه شما و قدرت خریدتان را تا حدود بسیار زیادی در طول زمان کاهش می دهد.
متخصصان بازارهای مالی بر این باورند که جنبه مصرفی در دارایی های واقعی بیشتر است و این دسته از دارایی ها برای پس انداز و سرمایه گذاری بهترین گزینه به حساب نمی آیند. از جمله مرسوم ترین دارایی های مالی می توان به سپرده های سرمایه گذاری بانک ها، طرح های بازنشستگی که به وسیله صندوق های بازنشستگی ارائه می شود، انواع بیمه نامه های شرکت های بیمه ای، اوراق بهادار قابل خرید و فروش در بورس که به وسیله کارگزاری های معتبر مورد معامله قرار می گیرد و بسیاری موارد مشابه دیگر اشاره داشت.
کارکردهای بازار های مالی
شاید مهم ترین کارکرد بازارهای مالی، کشف قیمت و ارزش گذاری بر روی دارایی مالی به شمار می رود. یعنی مطابق با اطلاعات و قیمت عرضه و تقاضای موجود در بازار، قیمت اوراق بهادار مشخص خواهد شد. در این راستا هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار صحیح تر و با منطق بهتری تعیین می شود و این بدین معنی است که ارزش اوراق بهادار یا دارایی مالی به ارزش ذاتی خود نزدیک تر خواهد شد.
هر چقدر شرایط رقابت کامل در بازار بیش تر فراهم باشد؛ یعنی همه اطلاعات در زمان مقرر برای عموم در دسترس قرار گیرد و تعداد زیادی تریدر در بازار حضور داشته باشند، قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک تر به قیمت واقعی آن تعین خواهد شد. از مصادیق بازار مالی طبق حق مالی می توان به بازار بدهی و بازار سهام اشاره داشت که در آن بازیگران بازارهای مالی یا سهامدار هستند یا رابطه طلبکار و بدهکار با شرکت مورد نظر دارند. به صورت خلاصه کارکرد بازارهای مالی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد؛
- تقویت نقدشوندگی در نظام های مالی
- ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
- بهبود شفافیت در فعالیت های اقتصادی
- کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
- تجمیع منابع خرد و تخصیص آن ها به سرمایه گذاران
- کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت
- هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
۱) بازار بورس
بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی به حساب می آید که در آن اوراق بهادار، سهام شرکت ها، صندوق طلا و … مورد معامله قرار می گیرد. در بازار سرمایه شرکت های موفق مبالغ بالای پول نقد را جمع می کنند و در قبال آن سهامی از شرکت به افراد واگذار خواهد شد. سهام ها یعنی سهم مالکیت بر شرکت های صنایع عام که به وسیله واسطه های بورس به خریداران فروخته می گردد. با افزایش درآمد شرکت ها، سودی که نصیب سهامداران بورسی می شود نیز به مراتب بیشتر خواهد شد.
درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.
نکته ای که در این خصوص باید در نظر داشته باشید اینجاست که ورود به بورس بسیار ساده است، ولی این که سهام چه شرکتی را خریداری می کنید بیشترین اهمیت را داراست و زمان زیادی نیاز خواهید داشت تا در این زمینه تجربه و دانش کافی را کسب کنید. اگرچه مشورت با مشاوران بورس و افراد موفق در بازار سرمایه به شما کمک زیادی خواهد کرد.
صندوق های تعاونی این امکان را در اختیارتان قرار خواهد داد تا هم زمان چندین سهم بورس را بخرید. خریدن سهام از طریق صندوق های تعاونی ساده تر است نسبت به خرید فردی. از طرف دیگر با کاهش نوسانات بازار تاثیر خوبی بر اقتصاد کشور دارد، ولی باز هم نکته مهم این است که باید بدانید که کدام صندوق ها را انتخاب و روی آن ها سرمایه گذاری کنید.
۲) بازار کالا
در بازار کالا کارخانه ها با معامله مواد اولیه ریسک ها احتمالی در آینده را مدیریت می نمایند. به علت نوساناتی که در قیمت برخی کالاها مانند نفت، ذرت و طلا وجود دارد، بسیاری از کارخانه ها قیمت های مشخصی را تعیین نمی کنند. سهام بعضی از این شرکت ها عمومی است و بعضی از سرمایه گذاران تنها به فکر سود هستند و به تعداد دفعاتی که کالاها حمل می شوند، اهمیتی نمی دهند.
نفت در اقتصاد کشور ما نقش انکارناپذیری دارد. همان طور که می دانید در حمل و نقل، ساخت پلاستیک، محصولات صنعتی و تولید گرما مصرف می شود. حال شرایطی را در نظر بگیرید که قیمت نفت افزایش می یابد، این افزایش قیمت در عرض ۷ روز بر روی قیمت بنزین تاثیر خواهد گذاشت.
چنانچه قیمت بنزین و نفت بالا بماند، اثراتش را تا تعریف بازار و انواع مختلف بازارها حداکثر ۳۰ روز دیگر بر مواد خوراکی قابل مشاهده خواهد بود و نکته جالب اینجاست که نرخ کالاها آینده تعیین کننده قیمت نفت خواهد بود. اگر دوست دارید در مورد روش های دریافت کد معاملاتی بورس کالا اطلاعات بیشتری کسب کنید، این مطلب شما را به صورت رایگان و به زبانی ساده راهنمایی می کند.
۳) بازار اوراق قرضه
یکی از انواع بازارهای مالی اوراق قرضه به حساب می آید که وقتی سازمان ها به وام های کلان نیاز پیدا کنند، می توانند از این بازار کمک های شایانی را دریافت کنند. با افزایش قیمت سهام بورس قیمت اوراق قرضه کم می شود. اوراق قرضه انواع گوناگونی دارد؛ به عنوان مثال اوراق بهادار دولتی، اوراق بهادار شرکت ها و اوراق قرضه شهرداری. این نکته مهم را در نظر داشته باشید که اوراق بهادار دولتی و اوراق بهادار خزانه بایکدیگر فرق می کنند.
با کاهش ارزش اوراق بهادار دولتی، ارزش اوراق بهادار خزانه افزایش خواهد یافت تا جبران مافات نماید. با افزایش ارزش اوراق بهادار خزانه، نرخ بهره وام نیز افزایش پیدا خواهد کرد. جالب است بدانید که بدترین حالت در بازارهای مالی زمانی است که با کاهش ارزش اوراق بهادار دولتی ارزش پول ملی نیز کاهش می یابد، لذا قیمت ها به طرز قابل توجهی افزایش خواهد یافت و در نهایت تورم ایجاد خواهد شد که اثرات تورم به کشور و قدرت خرید مردم نیز بر کسی پوشیده نیست.
۴) بازار طلا
با وجود نوساناتی که در سالیان اخیر در بازار طلا وجود داشته است، تبدیل سرمایه راکد به طلا و سکه امری عاقلانه می باشد. به جز صرافی ها و طلافروشی ها روش های دیگری برای تهیه طلا و سکه وجود دارد که به نسبت مناسب تر است و خطرات احتمالی کم تری نیز به همراه خواهد داشت. می توانید در بورس طلا خریداری کنید و یا در همان بورس از گواهی های خرید سکه برای خرید سکه استفاده کنید و ریسک نگهداری فیزیکی طلا و سکه را از بین ببرید. افراد با داشتن کد بورسی توانایی انجام معاملات در این بخش را دارا خواهند بود. مبالغ سرمایه گذاری شده در این بخش به معاملات طلا در بورس تخصیص داده می شود.
فعالیت اصلی صندوق طلا، سرمایه گذاری در گواهی سپرده سکه طلا است که قسمت بزرگ منابع صندوق برای خرید گواهی سپرده طلا در نظر گرفته می شود و بخش دیگر نیز در بازار مشتقات سکه طلای بور کالا مورد استفاده قرار می گیرد. همان طور که پیش تر هم عنوان کردیم با داشتن کد بورسی قادر خواهید بود در معاملات صندوق طلای بورس شرکت کنید و برای خرید طلا، سکه و سایر تعریف بازار و انواع مختلف بازارها مشتقات آن اقدام نمایید. برای خرید از این صندوق می بایست تعداد سفارشاتتان را ضرب در ۱۰ کنید یعنی هر ۶ سکه معادل ۶۰ سفارش است.
۴ صندوق طلای بورسی در حال حاضر فعال هستند به نام های طلا، گوهر، عیار و زر که اگر کد بورسی داشته باشید، می توانید واحد های این صندوق را دقیقا مشابه سهام عادی خرید و فروش نمایید ولی به صورت کلی در نظر داشته باشید که برای خرید صندوق های طلا که پیشتر معرفی کردیم، عدد NAV یا همان ارزش واقعی دارایی های صندوق و مقایسه آن با قیمت روز صندوق که در حال معامله شدن است، بسیار حائز اهمیت است.
۵) بازار ارز فارکس
بازار ارز همان بازار مالی فارکس یا همان بازار ارزهای خارجی است. این بازار بزرگترین بازار مالی بین المللی به حساب می آید که گردش مالی روزانه آن ۱۳ برابر گردش روزانه خزانه داری آمریکا می باشد و محبوب ترین بازار مالی جهان نیز محسوب می شود که تعداد زیادی از تحلیلگران، معامله گران، شرکت ها، بانک ها و موسسات مالی در دنیا در آن فعالیت های گسترده و مستمری دارند.
همان طور که گفتیم این بازار قسمت حائز اهمیتی از بازارهای بین المللی محسوب می شود. استقراض یا سرمایه گذاری در سطح بین المللی، به استفاده از بازار ارز برای تبدیل ارز نیاز خواهد داشت. بازار ارز در حقیقت وظیفه تسهیل تجارت و معاملات بین المللی را عهده دار است. در حقیقت علت ایجاد این بازار تسهیل تعدیلات تراز پرداخت ها می باشد.
خلاصه مطلب و نتیجه گیری
در این مقاله به معرفی انواع بازارهای مالی در قالب ۵ گروه پرداختیم و به صورت خلاطه می توان گفت که بازارهای مالی بین المللی به علت کمک به تسهیل مبادلات و با تسهیل تامین مالی ایجاد شده اند. در دنیای امروز نیاز به حضور بیش از پیش این بازارها حس می شود. به صورت کلی بازارهای مالی بین المللی را می توان به ۳ گروه کلی؛ بازار ارز خارجی، بازار بین المللی سرمایه و بازار بین المللی پول تقسیم بندی کرد. بازار بین المللی پول محلی برای ابزار کوتاه مدت مبادله می شود و در بازار بین المللی، سرمایه ابزار بلندمدت مبادله می شود.
دو عاملی که بر تصمیم گیری های مشارکت کنندگان در بازارهای مالی موثر است شامل؛ نرخ ارز انتظاری و نرخ بهره می باشد. حائز اهمیت تریت ویژگی بارز بازارهای مالی بین المللی تحرک بالای سرمایه به حساب می آید. از طرفی عمق این بازار زیاد است که به معنای حضور کاربران بسیار زیاد در این بازارها می باشد. در بازارهای مالی ابزارهای گوناگونی برای پوشش ریسک در نظر گرفته شده است که استفاده از هر یک از آن ها به یادگیری دانش تخصصی مورد نظر نیازمند است.
همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، معرفی انواع بازارهای مالی در ۵ گروه مختلف پرداختیم.
مقایسه بورس ایران با سایر کشورها در دنیا را می توانید از طریق این لینک مطالعه فرمایید.
هر سوالی در مورد انواع بازار های مالی داشتید، با ما در قسمت دیدگاه ها در میان بگذارید تا شخصا بررسی کنم.
تعریف بازار و انواع مختلف بازارها
021-88536880 (512)
با ما تماس بگیرید
- دوره‌های آموزشی
- سنجش آنلاین سواد مالی
- آموزش سواد مالی
- راهنمای ثبت نام
- برگزاری آزمون
- دریافت گواهینامه
- سؤالات متداول
- تماس با ما
- شبکه‌های اجتماعی
- درخواست همکاری
کارایی بازار
نقش اصلی بورس اوراق بهادار، جذب و هدایت پس‌اندازها و نقدینگی سرگردان و پراکنده در اقتصاد به سوی مسیرهای بهینه آن است، به گونه ای که منجر به تخصیص بهینۀ منابع کمیاب مالی شود. اما این مهم منوط به وجود کارایی بازارهای مالی است. در این مطلب مفهوم کارایی بازار و انواع آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تاریخ بازار سرمایه بیانگر آن است که ارزش بازار سهام و اوراق قرضه می‌تواند از یک سال به سال دیگر، نوسان بسیار زیادی داشته باشد. یکی از دلایل این امر اطلاعات جدیدی است که وارد بازار می شود و سرمایه‌گذاران براساس این اطلاعات، مجددا دارایی‌ها را ارزیابی می‌کنند. در نتیجه قیمت ها تغییر میکند. رفتار قیمت ها در بازار اوراق بهادار، موضوع مطالعات و تحقیقات بسیار زیادی بوده است. یکی از سوال‌هایی که مورد توجه خاص بوده این است که آیا وقتی اطلاعات جدید به بازار می‌رسد، قیمت ها به سرعت و به درستی تعدیل می‌شود یا خیر. در صورتی که پاسخ این سؤال مثبت باشد، بازار سرمایه، کارا تلقی می‌شود. به عبارت دقیق در یک بازار سرمایه کارا، قیمت های فعلی تمامی اطلاعات موجود را منعکس می‌کنند. مفهوم این عبارت، ساده است؛ در یک بازار کارا، بر مبنای اطلاعات موجود، هیچ دلیلی وجود ندارد که تصور کنیم قیمت های فعلی، خیلی بالا یا پایین هستند.
رفتار قیمت در بازار کارا
برای تشریح نحوۀ تغییر قیمت در بازار کارا، فرض کنید شرکت «الف» که یک شرکت تولید کنندۀ دارو است، در نتیجه فعالیت های تحقیق و توسعۀ چندساله و محرمانه خود، داروی جدیدی را تولید کرده است. تجزیه و تحلیل بودجه‌بندی سرمایه‌ای شرکت الف در مورد این پروژه، بیانگر آن است که تولید و به تبع آن فروش داروی جدید، بسیار سودآور خواهد بود. به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد ارزش فعلی خالص این پروژه، مثبت و چشمگیر باشد. بنابراین، فرض کلیدی و مهم این است که شرکت الف هیچ‌گونه اطلاعاتی در مورد داروی جدید منتشر نکرده است. پس آگاهی از وجود این دارو، در حد اطلاعات محرمانه است.
اکنون یک سهم از سهام شرکت الف را در نظر بگیرید. اگر بازار کارا باشد، قیمت سهم، اطلاعات مشخص در مورد عملیات جاری و سودآور این شرکت را منعکس میکند. در ضمن، قیمت سهام منعکس کنندۀ نظر فعالان بازار درباره توانایی این شرکت برای رشد و افزایش سودهای آینده هم هست. ولی تاکنون ارزش پروژۀ تولید داروی جدید در قیمت سهم منعکس نشده است، چون بازار از وجود آن بی‌اطلاع است.
اگر بازار با ارزیابی شرکت از پروژۀ جدید هم رأی باشد، زمانی که خبر تولید این محصول جدید علنی می‌شود، قیمت سهم الف افزایش می‌یابد. مثلاً فرض کنید مطبوعات، در صبح روز سه‌شنبه خبر مربوط به این پروژه را منتشر می‌کنند. اگر بازار کارا باشد، قیمت سهم شرکت الف به سرعت در برابر این خبر جدید تعدیل می‌شود. سرمایه‌گذاران نباید فرصت داشته باشند بعد از ظهر سه‌شنبه سهم را بخرند و در معاملات روز چهارشنبه، با فروش آن سود کسب کنند، چون معنای ضمنی وجود چند فرصتی آن است که یک روز کامل طول می‌کشد تا بازار سهام پیامد انتشار خبر تولید محصول جدید شرکت الف را درک کند. اگر بازار کارا باشد، اطلاعاتی که صبح سه‌شنبه منتشر شده است، در بعد از ظهر همان روز در قیمت سهم شرکت الف منعکس می شود.
فرضيۀ بازارهای کارا
فرضیه بازارهای کارا بیانگر آن است که بازارهای سرمایۀ خوب سازماندهی شده و توسعه یافته، کارا هستند. به عبارت دیگر، طرفداران بازار کارا ادعا می‌کنند اگر چه ممکن است (در چنین بازارهایی) ناکارایی‌هایی هم وجود داشته باشد، ولی این ناکارایی‌ها نسبتاً اندک‌اند و عمومیت ندارند. کارایی بازار، معنای ضمنی بسیار مهمی برای فعالان بازار دارد. در یک بازار کارا، ارزش فعلی خالص تمام سرمایه‌گذاری‌های مالی برابر صفر است. دلیل این امر چندان پیچیده نیست. اگر قيمت‌ها نه خیلی بالا باشند و نه خیلی پایین، اختلاف بین ارزش بازار یک سرمایه‌گذاری و بهای تمام شدۀ آن برابر صفر است؛ پس ارزش فعلی خالص سرمایه‌گذاری نیز صفر است و بنابراین در بازار کارا، وقتی سرمایه‌گذاران اوراق بهادار را خریداری می‌کنند، قیمت این اوراق به گونه‌ای است که بازدۀ اضافی کسب نمی‌شود و شرکتها هم هنگام فروش، مبلغی معادل با ارزش اوراق قرضه و سهامشان دریافت می‌کنند (آنها را دقیقا به همان قیمتی که می ارزد، می فروشند).
عاملی که موجب کارایی بازار می‌شود، رقابت بین سرمایه‌گذاران است. بسیاری از افراد همۀ عمر خود را صرف شناسایی سهامی می‌کنند که قیمتشان واقعی نیست. آنان در مورد هر سهم خاص، روند قیمت و همچنین سودهای تقسیمی گذشته را بررسی می‌کنند. در ضمن تا حد امکان، به بررسی مقدار سود شرکت در سال‌های گذشته، مقدار بدهی آن، مقدار مالیاتی که می‌پردازد و صنعتی که در آن فعال است می‌پردازند. همچنین سرمایه گذاری‌های جدیدی که شرکت قصد دارد انجام دهد، مقدار حساسيت سهم به تغییرات اقتصادی و. را هم در نظر می گیرند.
بنابراین، نه تنها اطلاعات زیادی در مورد هر شرکت وجود دارد که می‌توان از آنها آگاه شد، بلکه انگیزه ای قوی یعنی انگیزۀ کسب سود هم آگاهی از این اطلاعات را الزامی می‌سازد. اگر اطلاعات شما در مورد یک شرکت بیش از اطلاعات سایر سرمایه‌گذاران باشد، میتوانید براساس این دانسته ها سود کسب کنید، یعنی در صورتی که اخبار خوبی دارید سهام آن شرکت را بخرید و در صورتی که اخبار بدی دارید، سهم خود را بفروشید. نتیجۀ منطقی جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به شرکتهای مختلف روند کاهشی تعداد سهامی است که قیمت آنها با ارزش ذاتی‌شان فاصله دارد. به عبارت دیگر، به دلیل رقابت بین سرمایه‌گذاران، کارایی بازار افزایش می یابد.
انواع کارایی
کارایی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
کارایی تخصیصی: زمانی بازار از کارایی تخصیصی برخوردار است که بتواند به بهترین وجه سرمایه‌های موجود را به طرح‌ها و یا شرکتهایی که در اقتصاد کشور دارای مزیت نسبی (بیشترین بازدهی متناسب با ریسک) هستند، تخصیص دهد. بنابراین این امکان به خوبی فراهم می شود تا برای تولیدات یک کالای خاص. سرمایه مالی مورد نیاز از طریق فرآیندی با ریسک و خطرپذیری کمتر تأمین شود که در این صورت جهت‌دهی بیشترین بخش سرمایه در بازار متوجه سودآورترین فعالیت‌ها خواهد شد و این جهت‌دهی به سمت سودآورترین فعالیت، در راستای مفهوم اصلی اقتصاد یعنی تخصیص بهینۀ سرمایه‌ها انجام می‌شود. الزامات دستیابی به کارایی تخصیصی عبارت است از:
- ارتقای سلامت بازار
- ایجاد شرایط بازار رقابت (عدم وجود مانع برای ورود و خروج به بازار برای عموم)
- برقراری آرامش و حفظ تعادل بازار سرمایه (به صورت نسبی)
کارایی عملیاتی: بازارهایی که کارایی عملیاتی بیشتری دارند، از سرعت، دقت و تسهیل مبادلات بیشتری برخوردار هستند و هزینۀ انجام معاملات در پایین‌ترین سطح است. این نوع کارایی، منجر به افزایش سرعت نقدشوندگی دارایی‌ها (اوراق بهادار) خواهد شد.
کارایی اطلاعاتی: منظور از کارایی اطلاعاتی این است که اطلاعات در اختیار همگان قرار می‌گیرد و کلیۀ اطلاعات مربوط، به‌سرعت بر قیمت اوراق بهادار تاثیر می‌گذارد. کارایی اطلاعاتی که تحت عنوان «فرضیه بازار کارا» نیز مطرح می‌شود بیش از دو نوع دیگر مورد توجه محققان بوده است. طبق فرضیه بازار کارا تغييرات قیمت سهام ناشی از اطلاعات موجود است. با توجه به این که در یک بازار کارا قیمت‌های سهام بر پایه تمامی اطلاعات در دسترس به دست می‌آید، قیمت‌ها به ارزش‌های ذاتی بسیار نزدیک می‌شوند و شاخص مناسبی برای نمایندگی ارزش واقعی اوراق بهادار هستند.
اشکال مختلف کارایی اطلاعاتی بازار
همان طور که اشاره شد کارایی اطلاعاتی بازار بدین معناست که قیمت سهم‌ها، منعکس کنندۀ اطلاعات باشد و یا به بیان دیگر قیمت سهم‌ها جز در سایۀ ارائه اطلاعات جدید تغییری نکند. بسته به این که قیمت هر سهم چه نوعی از اطلاعات را در خود منعکس نموده باشد، کارایی بازار سرمایه را می‌توان در سطوح مختلفی مورد بررسی قرار داد.
کارایی ضعیف: در این نوع از کارایی، اطلاعات مربوط به حجم و قیمت معامله سهم‌ها در گذشته، در قيمت هر سهم منعکس شده است. به همین دلیل اطلاعات مربوط به قيمت گذشتۀ سهم‌ها، در ارزیایی تغییرات آتی قیمت آن سهم‌ها تأثیری ندارد و در نتیجه با تحلیل حرکت‌های گذشته قیمت‌ها نمی‌توان به پیشبینی بهتری از روند آیندۀ آنها دست پیدا کرد. به بیان دیگر در بازاری که از کارایی ضعیف برخوردار باشد، تحلیل‌های تکنیکال نمی توانند باعث ایجاد مزیت رقابتی برای تحلیل‌گر و کسب بازده بیشتر برای آنان شوند.
کارایی نیمه‌قوی: در این نوع از کارایی، هر نوعی از اطلاعات عمومی اعم از اطلاعات بازار (اطلاعات مربوط به حجم و قیمت معاملۀ سهام) و سایر اطلاعات عمومی (همچون گزارش‌های حسابرسی، صورت‌های مالی، بررسی‌های بخشی و کلان اقتصادی، مشاورۀ سرمایه‌گذاری، اعلام تغییرات درآمد هر سهم و یا تجزیۀ سهام، پیشرفت‌های جدید در مورد محصولات، مشکلات تأمین مالی) تأثیر خود را در قیمت سهم به جا گذاشته‌اند. به بیان دیگر، قیمت‌های جاری بازتاب‌دهنده کاملی از اطلاعات منتشر شده هر یک از اوراق بهادار است و سرمایه‌گذار با تحلیل این اطلاعات نمی‌تواند بازده بیشتری به دست بیاورد. در بازاری که از کارایی نیمه قوی برخوردار است تحلیل بنیادین نمی‌تواند برای تحلیلگران منجر به کسب بازدۀ بیشتر گردد. اگر یک بازار کارایی نیمه قوی داشته باشد، به طریق اولی از کارایی ضعیف نیز برخوردار است.
کارایی قوی: در این بازار تمامی اطلاعات مربوط به سهم، اعم از اطلاعات عمومی و غیر عمومی در قیمت‌های بازار منعکس شده است. در چنین بازاری، حتی به کارگیری اطلاعات داخلی نیز به نرخ بازدهی بالاتر نمی‌انجامد. دقت نمایید که بازاری با کارایی قوی به طریق اولی از کارایی نیمه قوی و ضعیف نیز برخوردار است. در بازاری که از کارایی قوی برخوردار است سرمایه‌گذاران با هیچ نوع تحلیلی نمی‌توانند بازده بیشتر از بازده بازار کسب کنند به همین دلیل در بازاری که کارایی قوی وجود دارد. بهترین کار، خرید سبد شاخص (سبد سهامی که ترکیبی همچون ترکیب بازار سهام دارد) است.
دیدگاه شما