اوراق مشارکت چیست و نحوه خرید و فروش آن در بازار سرمایه ایران
اوراق مشارکت ، اوراقی است که دولت، پس از انقلاب اسلامی به منظور تامین منابع مالی اقدام به انتشار آنها نمود. قوانین مربوط به انتشار این اوراق در مهر ماه سال 1376 توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در شهریور ماه سال 1377 به پیشنهاد امور اقتصادی و دارایی به اجرا درآمد. این اوراق به منظور کنترل بازار پول و تامین منابع مالی پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اوراق مشارکت چیست؟
اوراق مشارکت ، به اوراقی گفته می‌شود که براساس قانون به صورت بانام و بی‌نام منتشر می‌شوند. این اوراق در زمان مشخص و به قیمت اسمی در اختیار خریداران قرار می‌گیرند. خریداران این اوراق با توجه به قیمت و زمان مورد نظر اقدام به خرید آنها می‌نمایند. به عبارت دیگر، این اوراق نوعی بدهی است که ناشر با انتشار آنها متعهد می‌شود، براساس زمان تعیین شده، وجه مشخصی را به عنوان سود اوراق به خریدار پرداخت نماید. خرید و فروش اوراق مشارکت به صورت مستقیم یا توسط سازمان بورس اوراق بهادار انجام می‌شود.
شرکتهای مجاز به انتشار اوراق مشارکت
برخی شرکتها به منظور تأمین منابع مالی، تولید، توسعه طرح‌های خدماتی و ساختمانی، تامین مواد اولیه و… اقدام به انتشار اوراق مشارکت می‌نمایند. شرکتهای دولتی، شهرداریها، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، شرکتهای وابسته به دستگاههای ذکر شده، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی از جمله شرکتهای مجاز به انتشار این اوراق می‌باشند.
انتشار این اوراق به این صورت است که شرکتها پروژه‌ای را ارائه میدهند؛ با ارزیابی این پروژه، مجوز انتشار اوراق، مطابق با قانون صادر می‌شود. شرکتهای منتشر کننده این اوراق، معمولاً میزان سوددهی را 3% تا 5% بیشتر از سود بانکی در نظر می‌گیرند. این کار، اشتیاق سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی برای سرمایه‌گذاری در خرید اوراق مشارکت را افزایش می‌دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سایر اوراق به مقاله اوراق تسهیلات مسکن مراجعه کنید.
مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت
مهمترین ویژگیهای این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار، تضمین در پرداخت سود می‌باشد. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران این اوراق اطمینان دارند که در بازه زمانی تعیین شده، سود مشخصی به عنوان سود علی‌الحساب دریافت میکنند. این سود تضمینی را شرکتها تقبل نمی‌کنند؛ در نتیجه، تضمین این سود توسط بانکها و مؤسسات مالی و دولتی انجام می‌شود. با توجه به این شرایط، سرمایه‌گذاران از دریافت سود خود اطمینان کافی دارند. این امر سبب ترغیب سرمایه‌گذاران نسبت به خرید این اوراق می‌شود.
انواع اوراق مشارکت
اوراق منتشر شده در ایران به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- اوراق مشارکت بانک مرکزی
- اوراق مشارکت وزارتخانه‌ها و شرکتهای دولتی
- اوراق مشارکت شرکتهای پذیرفته شده بورسی و غیربورسی
۱-اوراق مشارکت بانک مرکزی
این اوراق به منظور اجرای سیاستهای اقتصادی دولت، توسط بانک مرکزی منتشر می‌شوند؛ همچنین در سازمان بورس اوراق بهادار قابل معامله بوده و توسط بانکهای عامل، قابل بازخرید می‌باشند.
۲-اوراق مشارکت وزارتخانه ها و شرکت های دولتی
این اوراق به منظور تأمین منابع مالی پروژه‌های عمرانی، توسط وزارتخانه‌ها و شرکتهای دولتی انتشار می‌یابند؛ این اوراق در سازمان بورس اوراق بهادار قابل معامله نبوده و توسط بانکهای عامل، قابل بازخرید می‌باشند.
۳-اوراق مشارکت شرکت های پذیرفته شده بورسی و غیر بورسی
این اوراق به منظور تأمین منابع مالی، توسط شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار منتشر شده و قابل معامله می‌باشند. این اوراق انواع مختلفی دارد، در ادامه به توضیح هر یک از آنها می‌پردازیم:
به کسر
سرمایه‌گذاری در این اوراق به صورت کوتاه مدت می‌باشد. سود این اوراق از تفاوت قیمت خریداری شده و قیمت زمان سررسید، به دست می‌آید.
با نام و بی نام بودن اوراق مشارکت
بی نام و بانام بودن این اوراق در اطلاعیه انتشار پیدا میکند. اوراق بانام تنها به نام خریدار بوده و در صورت گم شدن برگه، امکان خرید و فروش مجدد آن وجود ندارد؛ در صورتی که اوراق بی نام، همانند چک حامل می‌باشند؛ در نتیجه، نسبت به نگهداری آنها باید دقت کافی داشت.
قابل تبدیل بودن به سهام
اوراقی است که در زمان سررسید اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ و یا افزایش سرمایه به سهم تبدیل می‌شوند. البته تصمیم‌گیری در مورد تبدیل اوراق به سهام در مجمع فوق‌العاده صاحبان سهام تأیید شده و توسط ناشر انتشار می‌یابند.
قابل تعویض بودن با سهام
با سررسید زمان این اوراق، به جای پرداخت مبلغ اصلی، این اوراق با سهام سایر شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار معاوضه می‌شوند. این اوراق، توسط شرکتهای سهامی عام منتشر می‌شوند.
تفاوتهای اوراق قرضه و اوراق مشارکت
با توجه به شباهتهای فراوانی که میان اوراق مشارکت و اوراق قرضه وجود دارد، تفاوتهایی نیز با یکدیگر دارند که به شرح زیر می‌باشند:
- اوراق مشارکت به منظور تأمین منابع مالی طرح‌ها انتشار می‌یابند، در حالی که اوراق قرضه به صورت وام بوده و در خرید آنها الزامی به تامین منابع مالی نمی‌باشد.
- در اوراق مشارکت ، سودی با عنوان علی‌الحساب در پایان سررسید پرداخت می‌شود، در حالی که در اوراق قرضه چنین سودی وجود ندارد.
- ناشر اوراق مشارکت ، لازم است عملکرد اجرایی خود را در دوره مشخص بیان کند، در حالی که این کار برای ناشران اوراق قرضه الزامی نمی‌باشد.
- اوراق مشارکت تنها با مبلغ اسمی قابل انتشار است، در حالی که اوراق قرضه به کسر یا صرف نیز منتشر می‌شوند.
- پرداخت سود تضمینی اوراق مشارکت ، بر عهده دولت و یا ضامن آن می‌باشد، در حالی که در اوراق قرضه بر عهده خود شرکت می‌باشد.
نحوه خرید اوراق مشارکت
براساس دستورالعمل‌ها، لازم است ناشران، بانکی را به عنوان بانک اصلی معرفی کنند. پس از انجام این کار، سرمایه‌گذاران برای خرید به بانک مورد نظر مراجعه کرده و خرید خود را انجام میدهند. همچنین واریز سود دوره‌ای و دریافت اصل وجه در پایان زمان سررسید، توسط بانک مربوطه انجام می‌شود. بنابر دستورالعمل‌های سازمان بورس اوراق بهادار، خریداران ملزم به دریافت کد سهامداری می‌باشند. قیمت اسمی این اوراق یک میلیون ریال می‌باشد. هر سرمایه‌گذار باید حداقل ۱۰ برگه (۱۰ میلیون ریال) خریداری کرده تا این اوراق به آنها تعلق گیرد.
این اوراق به دو صورت قابل معامله می‌باشند. زمانی که این اوراق، توسط دولت انتشار می‌یابند، سرمایه‌گذاران برای خرید و فروش آنها به بانک مراجعه میکنند؛ در صورتی که در برگه، عنوان بازخرید ذکر نشود، این اوراق قابل فروش نخواهند بود. زمانی که این اوراق، توسط سازمان بورس عرضه شود، خریداران می‌توانند از طریق حساب آنلاین معاملاتی و یا سفارش اینترنتی اقدام به خرید و فروش نمایند.
نرخ سود اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ اسمی سود، علی‌الحساب و سود قطعی
اوراق مشارکت از نظر پرداخت سود به دو دسته تقسیم می‌شوند:
– اوراق بدون پرداخت سود
– اوراق با پرداخت سود دوره‌ای
در صورتی که این اوراق را در روزهای نخست خریداری کنید، نرخ سود دریافتی، سود اسمی خواهد بود. اگر خرید با توجه به قیمت عرضه و تقاضا انجام شود و اوراق تا زمان سررسید نگهداری شود، نرخ سود دریافتی، سود سررسید (ATM) می‌باشد.
سود تضمینی به صورت علی‌الحساب به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود؛ به این صورت که در پایان پروژه و در زمان سررسید، ناشر وظیفه دارد سود پروژه را محاسبه نماید. در صورتی که سود پروژه بیشتر از سود علی‌الحساب باشد، مابه‌التفاوت آن به خریدار پرداخت می‌شود. همچنین اگر سود پروژه کمتر از سود علی‌الحساب باشد، پرداخت خسارت و زیان بر عهده ضامن اوراق مشارکت می‌باشد. این اوراق هم در بازار بورس و هم در بازار فرابورس انتشار می‌یابند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به سایت فرابورس به نشانی www.ifb.ir مراجعه نمایید.
کارمزد و مالیات خرید و فروش اوراق مشارکت
طبق ماده ۷ قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت ، میزان مالیات تعلق گرفته به سود و مبلغ پرداختی این اوراق 5% می‌باشد. میزان کارمزد خرید ۰٫۰۰۰۷۲۶ و میزان کارمزد فروش ۰٫۰۰۰۷۷۴ و در مجموع، میزان کارمزد خرید و فروش ۰/۰۰۱۵ می‌باشد. افرادی که مشمول پرداخت مالیات می‌شوند،لازم است حداکثر به مدت ۱۰ روز پس از گذشت تاریخ پرداخت، نسبت به واریز اقدام نمایند. این واریزی به حسابی که توسط خزانه‌داری کل تعیین شده است، انجام و سی روز پس از تاریخ واریز به سازمان مالیات ارائه می‌شود. طبق مقررات، در عرضه اولیه اوراق مشارکت ، ناشر پذیرفته شده، کارمزد خرید و فروش را متقبل می‌شود.
جدولهای زیر کارمزد خرید و فروش در بازارهای مختلف را نشان می‌دهد:
شرکت بورس اوراق بهادار
| نوع معامله | صکوک اجاره | اوراق مشارکت |
| خرید | ۰٫۰۰۰۷۲۶ | ۰٫۰۰۰۷۲۶ |
| فروش | ۰٫۰۰۰۷۷۴ | ۰٫۰۰۰۷۷۴ |
| مجموع | ۰٫۰۰۱۵ | ۰٫۰۰۱۵ |
شرکت بازارگردانی و فرابورس ایران
| نوع معامله | اوراق مشارکت ، صکوک اجاره، اوراق خزانه اسلامی |
| خرید | ۰٫۰۰۰۷۲۶ |
| فروش | ۰٫۰۰۰۷۷۴ |
| مجموع | ۰٫۰۰۱۵ |
| نوع معامله | انواع صکوک، اوراق مشارکت و گواهی سپرده در معاملات بازارگردان |
| خرید | ۰٫۰۰۰۷۴۴۴ |
| فروش | ۰٫۰۰۰۱۱۱۳ |
ویژگی های اوراق مشارکت
- این اوراق از طریق شعب بانکهای معرفی شده و یا از طریق کارگزاران بورس اوراق بهادار، قابل خرید و فروش می‌باشند.
- هر برگه از اوراق دارای قیمت اسمی ۱/۰۰۰/۰۰۰ ریال می‌باشد.
- هر برگه نشان دهنده میزان مشارکت خریدار در طرح سرمایه‌گذاری می‌باشد.
- سه روز پیش از زمان سررسید اوراق، نماد آن برای پرداخت سود متوقف و یک روز پس از پرداخت سود، این نماد بازگشایی می‌شود.
- سود تعلق گرفته به خریدار، توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به حساب بانکی مربوطه واریز می‌شود.
- بازارگردان وظیفه دارد تمام سفارشات فروش را به مبلغ اسمی در هر روز خریداری کند؛ در نتیجه، این اوراق از نقدشوندگی بالایی برخوردار می‌باشند.
- در صورتی که اوراق را زودتر از سه روز به فروش برسانید، کارمزد آن از سود حاصله کم شده و در نتیجه، بازده منفی خواهیم داشت.
- این اوراق به عنوان وثیقه میان طرفین معامله در قراردادهای مربوط اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ به وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهای دولتی، شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی پذیرفته می‌شود.
اوراق مشارکت بخریم یا سهام؟
اوراق مشارکت برای افرادی که ریسک‌پذیری کمی دارند و مایل به کسب سود ثابت در سه ماه، شش ماه و یا یکسال هستند، مناسب می‌باشد؛ در صورتی که خرید سهم برای افراد ریسک‌پذیر و آشنا با نوسانات بازار بورس، مناسب می‌باشد. تفاوت اوراق و سهام شامل موارد زیر می‌باشد:
- خرید اوراق با زمان و سود تضمینی مشخصی همراه است، در حالی که سود سهام از طریق افزایش سرمایه و یا سود سالانه تأمین می‌شود.
- این اوراق تا زمان مشخصی معتبر بوده، در حالی که سهام زمان محدودی ندارد.
- حداقل میزان سرمایه گذاری در اوراق مشارکت ، یک میلیون تومان و در سهام پانصد میلیون تومان می‌باشد.
- این اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ اوراق نیاز به صرف وقت و تحلیل برای کسب سود ندارند، در حالی که سهام نیازمند صرف وقت، تحلیل و پیگیری بازار می‌باشد.
- اوراق مشارکت ، دارای سود با ریسک کم و همچنین تضمین بازگشت سود می‌باشند، در حالی که سهام دارای ریسک و پتانسیل سود بالا و بدون تضمین بازگشت پول می‌باشد.
حال با توجه به مزیت‌ها و ویژگی‌هایی که در خصوص سهام و اوراق مشارکت بیان شد، لازم است افراد شخصاً نسبت به خرید سهام یا اوراق تصمیم‌گیری نمایند.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب گفته شده، خرید اوراق مشارکت ، نوعی سرمایه‌گذاری با سود و ریسک پذیری بسیار پایین و در واقع، نوعی سرمایه‌گذاری ایمن می‌باشد. سود حاصل از این اوراق نسبت به بانکها مناسب‌تر و همچنین، پرداخت سود آنها تضمین شده می‌باشد؛ زیرا در صورت زیان، سود علی‌الحساب از طرف دولت و یا ضامن اوراق، پرداخت خواهد شد. از دیدگاه شرکتها خرید اوراق بهترین روش برای تامین منابع مالی پروژه‌ها می‌باشد. از این اوراق به عنوان وامی بلندمدت به همراه بازپرداخت تا زمان سررسید نیز استفاده می‌شود.
در این مقاله با بیان تفاوت اوراق مشارکت با سایر اوراق و سهم، این امکان برای سهامداران فراهم می‌شود که با توجه به خواسته‌های خود در مسیر سرمایه‌گذاری صحیح حرکت کنند.
اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه (Bond)، یک نوع سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض می‌دهد و طرف مقابل که همان قرض‌گیرنده است، متعهد می‌شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت نماید. اوراق قرضه و یا اوراق با درآمد ثابت، به منظور تأمین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های دولتی و شهری مانند شهرداریها و دولت‌های داخلی و خارجی، انتشار می‌یابند. توجه به این نکته مهم است که ناشر اوراق با درآمد ثابت، صرفأ به دلیل تأمین مالی مورد نیاز خود، این اوراق را منتشر نمی‌کند، بلکه ممکن است برای شرکت و یا سازمان دیگری (بانی) اقدام به انتشار این اوراق نماید. بنابراین می‌توان بیان کرد که لزومأ ناشر، بانی نخواهد بود. انتشار اوراق با درآمد ثابت، به جهت تأمین مالی مورد نیاز شرکتها، انتخاب مناسب‌تری نسبت به فروش سهام شرکت است. زیرا دارندگان اوراق با درآمد ثابت بر خلاف سهامداران، صاحبان شرکت محسوب نمی‌شوند و به همین دلیل حق دخالت در امور شرکت را نخواهند داشت.
در واقع می‌توان بیان کرد که دارندگان این اوراق، طلبکاران شرکت به حساب می‌آیند و اما زمانی که شما خرید اوراق با درآمد ثابت را به عنوان راهی برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، به شرکت صادرکننده اوراق، پول قرض می‌دهید. و در مقابل شرکت متعهد می‌شود تا در طول مدت وام، به شما بهره بپردازد. و البته مقدار و دوره پرداخت بهره به شرایط اوراق منتشره بستگی خواهد داشت. هر اوراق قرضه چگونه کار می‌کنناوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ د؟ چه این اوراق بلندمدت‌تر باشد، بهره دریافتی بالاتر خواهد بود. پرداخت بهره اوراق با درآمد ثابت، به صورت ماهانه، سه ماهه، نیم‌ساله و سالانه است. و زمانی که این اوراق به موعد سررسید خود برسد، صادرکننده اصل پول را بازپرداخت میکند. بنابراین خرید اوراق با درآمد ثابت مانند خرید سهام، یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. با این تفاوت که با خرید سهام، شما مالکیت بخشی از شرکت را به خود اختصاص می‌دهید و بازدهی سرمایه‌گذاری شما به میزان سودی که شرکت کسب میکند، بستگی دارد و دقیقأ به همین دلیل است که خرید سهام، پرریسک‌تر و پرنوسان‌تر است. اما Bond، به طور معمول نرخ بهره ثابت دارند و به همین دلیل، ریسک کم‌تری را به خود اختصاص میدهند. نکته دیگری که در رابطه با اوراق با درآمد ثابت باید بدانید این است که، این اوراق قابل مبادله هستند و اگر شخصی اوراق با درآمد ثابت خود را کمتر از مقدار اسمی‌اش به فروش برساند، گفته می‌شود فروش با تنزیل صورت گرفته است و اگر بالاتر از مقدار اسمی‌اش به فروش برساند، بیان می‌شود که اوراق با صرف به فروش رفته است.
انواع اوراق قرضه با درآمد ثابت:
۱- اوراق قرضه دولتی:
دولت‌ها با هدف تأمین مالی برنامه‌ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت‌حساب‌ها اوراق با درآمد ثابت صادر میکنند. این نوع از اوراق در کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود. اما در طرف دیگر در کشورهای در حال توسعه، ریسک بالاتری دارند.
۲- اوراق قرضه شهرداری:
این اوراق با هدف تأمین مالی عملیات‌ها یا پرداخت هزینه پروژه‌ها، توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف صادر می‌شوند. شهرداریها معمولأ زمانی به صدور اوراق با درآمد ثابت اقدام میکنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمع‌آوری مالیات‌ها احتیاج داشته باشند. و به جهت اجرای پروژه‌هایی مانند ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و… این اوراق را منتشر میکنند و از مردم وام می‌گیرند.
۳- اوراق قرضه شرکتی:
این دسته از اوراق، به جهت توسعه کسب و کار و تأمین هزینه‌های مربوط به آن صادر می‌شود. اما ریسک بیشتر و البته سود و تنوع بیشتری به نسبت اوراق دولتی دارند.
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت
اوراق مشارکت، تفاوت زیادی با اوراق درآمد ثابت ندارد. در واقع اوراق مشارکت، نوعی اوراق بدهی است که در ایران توسط دولت، شهرداریها، شرکتهای دولتی و خصوصی و برای تأمین اعتبار طرح‌های عمرانی، تولیدی و خدماتی منتشر می‌شود. این در حالی است که در Bond هیچ محدودیتی خاصی برای صادرکننده و تأمین مالی اهداف مورد نظر او، وجود ندارد. برای مشاهده لیست اوراق مشارکت منتشرشده در ایران، مراحل زیر را باید طی کنید:
اوراق قرضه چیست؛ آشنایی با انواع و اصطلاحات آن
بسیاری از ما بدون گرفتن وام، توان خرید چیزهایی مثل خودرو، خانه یا ادامه‌ی تحصیل نداریم. همان‌طور که مردم برای به دست آوردن چیزی پول قرض میکنند، کسب‌و‌کارها نیز چنین کاری انجام میدهند. کسب‌و‌کارها معمولا برای تأمین مالی فعالیت‌های خود، حضور در بازاری جدید، نوآوری و رشد، به وام نیاز دارند. اما مقدار مورد نیاز آنها غالبا از توان بانک بالاتر است. بنابراین روش دیگر برای شرکتها، تأمین مالی با استفاده از صدور اوراق قرضه برای افرادی است که می‌خواهند آن را خریداری کنند. در نتیجه، اوراق قرضه همان وام است. نوشته زیر را بخوانید تا دقیقا ببینید که اوراق قرضه چیست.
وقتی شما اوراق قرضه خریداری می‌کنید، در واقع به شرکت صادرکننده‌ی این اوراق پول قرض داده‌اید. در مقابل، شرکت در طول مدت وام، به شما بهره می‌پردازد. مقدار و دوره‌ی پرداخت بهره به شرایط اوراق قرضه بستگی دارد. نرخ بهره معمولا در اوراق قرضهی بلندمدت بالاتر است. پرداخت بهره معمولا به صورت نیم‌ساله صورت می‌گیرد؛ اما پرداخت به صورت سالانه، سه‌ماهه یا حتی ماهانه نیز وجود دارد. وقتی اوراق قرضه به موعد سررسید خود می‌رسد، صادرکننده اصل پول را بازپرداخت میکند.
برای شما به عنوان قرض‌دهنده، اوراق قرضه درست مانند سهام، یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. اما تفاوت در این است که سهام، وام نیست. سهام یعنی مالکیت در یک شرکت، بازدهی‌اش هم به میزان سود آن شرکت بستگی دارد. به همین علت، سهام پرریسک‌تر و پرنوسان‌تر است و کاملا منعکس‌کننده‌ی موفقیت یک شرکت است. در طرف دیگر، اوراق قرضه غالبا دارای نرخ بهره‌ی ثابت هستند. بعضی از اوراق قرضه دارای نرخ شناور هستند به این معنا که نرخ بهره‌ی آنها بسته به شرایط بازار تنظیم می‌شود.
اوراق قرضه را مثل سهام می‌توان مبادله کرد. وقتی شخصی اوراق قرضهی خود را با قیمتی پایین‌تر از ارزش اسمی سهام (face value) بفروشد، گفته می‌شود که فروش با تنزیل (discount) انجام گرفته است. اما اگر با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی فروخته شود، گفته می‌شود که با صرف (premium) به فروش رسیده است.
انواع اوراق قرضه
- اوراق قرضهی دولتی: برای تأمین مالی برنامه‌ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت‌حساب‌ها، دولت‌ها اوراق قرضه صادر میکنند. اوراق قرضهی کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود. اما در طرف دیگر، اوراق قرضهی کشورهای در حال توسعه، دارای ریسک بالاتری هستند. دولت آمریکا اوراق قرضهی خود را از طریق خزانه‌داری و چندین نهاد دولتی مختلف صادر میکند. در آمریکا به اوراق قرضه‌ای که موعد سررسید آنها کمتر از یک سال باشد، اصطلاحا T-bills، اوراق قرضه با سررسید بین ۱ تا ۱۰ سال را T-notes و بیش از ۱۰ سال را اوراق خزانه‌داری می‌گویند. در برخی موارد، بهره‌ی دریافتی از این اوراق شامل مالیات بر درآمد نمی‌شود.
- اوراق قرضهی شهرداری: این اوراق توسط ایالات، شهرها، کشورها و مناطق مختلف برای تأمین مالی عملیات‌ها یا پرداخت هزینه‌ی پروژه‌ها صادر می‌شود. اوراق قرضهی شهرداری هزینه‌های ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و غیره را از نظر مالی تأمین میکند. شهرداریها معمولا زمانی به صدور اوراق قرضه اقدام میکنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمع‌آوری مالیات‌ها احتیاج داشته باشند. یکی از مزیت‌های اوراق قرضهی شهرداری این است که سود حاصل از آن، معاف از مالیات است.
- اوراق قرضهی شرکتی: اوراق قرضهی شرکتی توسط کسب‌و‌کار و برای کمک به تأمین هزینه‌ی آنها صادر می‌شود. با وجود اینکه ریسک این اوراق بالاتر از اوراق قرضهی دولتی است، اما پول بیشتری می‌توان از آن کسب کرد. همچنین تعداد گزینه‌ها برای انتخاب از میان اوراق قرضهی شرکتی بیشتر است. اما از معایب این اوراق، معاف نبودن از مالیات است.
به ویژه در خصوص سرمایه‌گذاری در اوراق قرضهی شرکتی، در نظر گرفتن ریسک اوراق بسیار مهم است. هیچ سرمایه‌گذاری دوست ندارد که پول خود را صرف اوراق قرضهی کم‌بازدهی کند که احتمال ورشکستگی شرکت آن ۵۰-۵۰ باشد. برای خرید اوراق قرضهی شرکتی باید درباره‌ی وضعیت مالی صادرکننده و چشم‌انداز اقتصادی آن تحقیق کرد. این تحقیقات می‌توانند شامل میزان جریان نقدی، بدهی، نقدینگی و برنامه‌ی کسب‌و‌کار شرکت باشد.
با اینکه انجام چنین تحقیقاتی ممکن است سرگرم‌کننده باشد، اما بسیاری از ما زمان و مهارت کافی برای تحلیل صحیح وضعیت مالی یک شرکت را نداریم. خوشبختانه شرکت‌هایی مانند شرکت خدمات سرمایه‌گذاری مودی (Moody) و شرکت استاندارد اند پورز (Standard and Poor’s) این کار را انجام میدهند. کارشناسان آنان، به بررسی وضعیت شرکتها می‌پردازند و رتبه‌ی آنها را تعیین میکنند.
خدمات رتبه‌بندی هر کدام از این شرکتها، فرمول خاص خود را برای سنجش میزان ریسک و مقیاس‌بندی رتبه‌ها دارد. معمولا مقیاس‌بندی رتبه‌ها با حروف الفبا انجام می‌شود یعنی رتبه‌ی AAA به اوراق قرضهی ایمن و کم‌ریسک اختصاص می‌یابد و رتبه‌ی D به پرریسک‌ترین اوراق قرضه داده می‌شود. اوراق قرضهی ایمن مثل اوراق قرضهی دولت آمریکا معمولا اوراق کم‌بازده هستند. به این معنا که شما می‌توانید از بازگشت بهره و اصل پول مطمئن باشید، اما مقدار بهره‌ی آن کم است.
در طرف دیگر این طیف، اوراقی به نام اوراق قرضهی بنجل قرار دارند که از نظر اعتباری، رتبه‌ی پایین و ریسک بالایی دارند. شرکتهای صادرکننده‌ی این اوراق، برای جذب سرمایه‌گذاران، وعده‌ی بازدهی بالا را میدهند. اگر شما اوراق قرضهی بنجل خریداری کنید، هیچ تضمینی برای بازگشت پول شما وجود ندارد. اما اگر پول شما برگردد، همراه با بهره‌ی بسیار خوبی خواهد بود.
اصطلاحات اوراق قرضه
اوراق قرضه ممکن است دارای ویژگی‌هایی باشند که به نفع فروشنده یا خریدار یا هر دوی آنها باشد. در اینجا به برخی از اصطلاحاتی که پیش از انتخاب اوراق قرضه باید با آن آشنا باشید، اشاره می‌کنیم:
- موعد سررسید (Maturity): اوراق قرضه دارای طول عمر هستند. بسته به نوع اوراق قرضه، این طول عمر می‌تواند از ۱ ماه تا ۵۰ سال طول بکشد.
- فراخوانی (Callability): این اصطلاح به این معناست که شرکت یا آژانس صادرکننده‌ی اوراق هر زمانی که بخواهد اوراق قرضه را فراخوانی میکند. به عبارت دیگر، شرکت پیش از موعد سررسید اقدام به بازخرید اوراق قرضه میکند. یک شرکت ممکن است زمانی به این اقدام دست بزند که نرخ بهره در حال نزول باشد که در این شرایط اوراق قرضهی جدیدی صادر میکند تا بتواند پول بیشتری حفظ کند. این کار همیشه هم برای خریدار بد نیست؛ زیرا بهره‌ی بیشتری به اصل پول اوراق قرضه اضافه می‌شود.
- امکان فروش (Put Provision): همانند فراخوانی که فروشنده پیش از موعد سررسید می‌تواند اقدام به بازخرید اوراق قرضه کند، برخی از اوراق دارای شرایطی هستند که به خریدار امکان میدهند اوراق قرضه را پیش از موعد سررسید با همان ارزش اصلی اوراق، به فروشنده بفروشد. این کار را در هر زمان نمی‌توان انجام داد، با این حال فروشنده باید از پیش برای آن زمان‌بندی کند. گاهی اوقات کسانی که مالک اوراق هستند، هنگامی که نرخ بهره رو به افزایش است آن را به فروش می‌رسانند تا بتوانند پول خود را در جایی که می‌توانند درآمد بیشتری کسب کنند، سرمایه‌گذاری نمایند.
- اوراق قرضهی قابل‌تبدیل (Convertible Bonds): گاهی اوقات اوراق قرضه را می‌توان به سهام شرکت صادرکننده تبدیل کرد. هنگامی که اوراق قرضهی قابل‌تبدیل صادر می‌شود، دقیقا زمان و قیمتی که می‌توان آن را به سهام تبدیل کرد، مشخص می‌شود. این نوع از اوراق قرضه معمولا در ابتدا نرخ بهره پایینی را عرضه میکنند اما سهام عادی بالقوه بیشتری را به دست میدهند.
- اوراق قرضهی تضمین‌شده (Secured Bonds): اوراق قرضه‌ای را که توسط یک وثیقه تضمین می‌شوند، اوراق قرضهی تضمین‌شده می‌نامند. این یعنی شرکت یا آژانس صادرکننده‌ی اوراق قرضه، پول یا دارایی کافی برای پوشش ارزش اوراق صادرشده را دارد. اگر شرکت صادرکننده ورشکست شود، پول یا دارایی‌های شرکت به افراد خریدار اوراق داده می‌شود.
- اوراق قرضهی تضمین‌نشده (Unsecured Bonds): این اوراق توسط وثیقه تضمین نمی‌شوند. تنها تضمین این اوراق، اعتبار شرکت یا آژانس صادرکننده‌ی اوراق است. اوراق قرضهی دولتی تضمین‌نشده‌اند؛ زیرا خودشان دارای اعتبار کافی هستند.
اوراق مشارکت
اوراق مشارکت نوعی اوراق قرضه است که در ایران توسط دولت، شهرداری و شرکتهای دولتی یا خصوصی برای تأمین اعتبار طرح‌های عمرانی، تولیدی و خدماتی کشور منتشر می‌شود. دستور‌العمل و ضوابط انتشار این اوراق بر عهده‌ی بانک مرکزی است. تنها تفاوت اوراق مشارکت با اوراق قرضه در این است که پول‌های دریافتی از صدور این اوراق تنها باید در طرح‌های مشخص عمرانی، تولیدی یا خدماتی به کار گرفته شوند؛ اما در اوراق قرضه، برای صادرکننده محدودیت خاصی وجود ندارد.
راهنمای خرید اوراق قرضه. چگونه اوراق قرضه بخریم؟
معمولاً افرادی که قصد دارند در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری انجام دهند، سرمایه خود را به چندین بخش تقسیم کرده و هر بخش را به خرید یک دارایی خاص اختصاص میدهند. با این کار، اگر یکی از دارایی‌های آنها دچار زیان یا نابودی شود، دیگر دارایی‌ها در امان بوده و رشد خواهند کرد. بنابراین تخصیص سرمایه یکی از اولین فعالیت‌هایی است که هر سرمایه‌گذار باید به انجام برساند. اما وقتی یک سرمایه‌گذار صرفاً می‌خواهد در بازار سهام باشد، می‌تواند سرمایه خود را صرف خرید سهام عادی، سهام ممتاز، سهام حق تقدم، اوراق مشارکت، اوراق خزانه یا حتی صرف خرید اوراق قرضه و. کند. در هر صورت، هرکدام از این دارایی‌ها، ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه، به معرفی و نحوه خرید اوراق قرضه می‌پردازیم تا ببینیم که این اوراق دقیقاً چه شرایطی دارند و چگونه می‌توانیم در آنها سرمایه‌گذاری کنیم.
اوراق قرضه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
اوراق قرضه به نوعی از اوراق بهادار گفته می‌شود که افراد می‌توانند سرمایه‌های خود را به خرید آنها اختصاص دهند. این اوراق یک زمان مشخص از یک تا چند ساله دارند که پس از رسیدن موعد سررسید، باید اصل مبلغ به شخص خریدار بازگردد. در این مدت، اوراق قرضه خریداری شده، شامل دریافت سود خواهند بود. مقدار سود اوراق قرضه نیز به نوع آن و شرایط درج شده در برگه قرضه بستگی دارد. این سود تحت عنوان «بهره سالانه» به دارنده تعلق می‌گیرد. این اوراق از نظر زمانی به سه صورت کوتاه‌مدت (یک تا 5 ساله)، میان‌مدت (5 تا 10 ساله) و اوراق بلندمدت (بیش از 10 ساله) واگذار می‌گردند. زمان، مقدار سود و دیگر فاکتورهای این اوراق، به سازمان و پروژه‌ای که آن را صادر کرده است، برمی‌گردد. در ادامه با بررسی انواع اوراق قرضه، این موضوع را بیشتر باز خواهیم کرد.
انواع اوراق قرضه کدامند؟
اوراق قرضه توسط نهادهای دولتی و خصوصی برای تأمین مالی برخی از پروژه‌ها صادر می‌شوند. یعنی سازمانی مانند شهرداری، اگر برای استارت زدن و به پایان رساندن یکی از پروژه‌های عمرانی خود به یک مبلغ کلان نیاز داشته باشد، می‌تواند از طریق صدور و فروش اوراق قرضه، این مبلغ را تأمین کرده و سپس افراد خریدار را در سود پروژه سهیم کند. به‌صورت کلی، اوراق قرضه در انواع زیر عرضه می‌شوند:
1) اوراق قرضه «دولتی»
دولت‌ها رایج‌ترین اوراق قرضه را صادر میکنند. هر دولتی معمولاً برای تأمین مالی پروژه‌ها یا حتی برای پرداخت به موقع حقوق کارکنان، پرداخت صورت‌حساب‌ها و اهدافی از این دست، اقدام به صدور اوراق قرضه میکنند. هرچقدر یک دولت، اقتصاد قوی‌تری داشته باشد، ریسک خرید اوراق قرضه آن نیز پایین‌تر خواهد بود. این در حالی است که اگرچه خرید اوراق قرضه در کل ریسک پایینی دارد، اما خرید اوراق قرضه کشورهای در حال توسعه، با احتیاط بیشتری نبست به خرید اوراق قرضه کشورهای توسعه یافته صورت می‌گیرد. برای مثال، خرید اوراق قرضه کشور آمریکا، یکی از امن‌ترین و مطمئن‌ترین سرمایه‌گذاری‌های مالی در این کشور محسوب می‌شود.
2) اوراق قرضه «شهرداری»
شهرداریها دیگر نهادهایی هستند که در شرایط خاص برای اتمام پروژه‌های عمرانی خود به صدور و فروش اوراق قرضه متوصل می‌شوند. شهرداریها با توجه به درآمدهایی که از بخش مالیات و دیگر قسمت‌های فعالیت خود دارند، می‌توانند این اوراق را مدیریت اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ کرده و با موفقیت به خریداران سود برسانند.
3) اوراق قرضه «شرکتی»
به غیر از اوراق قرضه دولتی و شهرداریها، یک نوع دیگر از اوراق قرضه نیز وجود دارد که نبست به دو نوع دیگر، تنوع بالاتری داشته و ریسک بالاتری را نیز می‌طلبد. برخی از شرکتها برای تأمین مالی پروژه‌ها و واحدهای خود، می‌توانند اوراق قرضه را در چهارچوب‌های تعیین شده، صادر کرده و به فروش برسانند که به این نوع از اوراق، اوراق قرضه شرکتی گفته می‌شود.
تفاوت اوراق قرضه با سهام بورس چیست؟
تفاوتهای عمده‌ای بین خرید سهام و خرید اوراق قرضه برای سرمایه‌گذاران وجود دارد که عمده‌ترین آنها، تفاوت در مالکیت است. به این معنی که وقتی شما سهام شرکتی را خریداری می‌کنید، در واقع مالک بخشی از آن شرکت (بسته به مقدار سهام خود) محسوب خواهید شد. در واقع اگر شما یک سهامدار عمده باشید، می‌توانید در تصمیم‌گیری‌های شرکت نیز دخالت نمایید. این در صورتی است که اوراق قرضه شما را مالک یک شرکت یا پروژه نمی‌کند. افرادی که اوراق قرضه را خریداری میکنند، فقط بستانکار شرکتها، شهرداریها یا دولت‌ها به حساب می‌آیند و هیچ‌گونه حق مالکیت یا دخالتی در امور پروژه‌ها را نخواهند داشت.
دیگ تفاوت خرید اوراق قرضه یا خرید سهام عادی بورس در این است که مقدار سود دوره‌ای اوراق قرضه ثابت است و این مقدار در برگه‌ها یا اصطلاحاً کوپن قرضه درج شده است. اما مقدار سود سهام مشخص نیست و ممکن است مقدار سود سهام در طول مدت‌زمان عرضه اوراق قرضه، بسیار بیشتر از سود قرضه باشد. البته ریسک پایین‌تر بودن سود سهام نیز وجود اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ دارد. بنابر این تفاوت بزرگ، ریسک خرید سهام بورس به مراتب بالاتر از خرید اوراق قرضه است!
خرید اوراق قرضه چیست و چگونه انجام می‌شود؟
پس از بررسی اوراق قرضه و انواع آن، حالا باید نحوه خرید آن را بررسی کنیم و ببینیم که چگونه اوراق قرضه بخریم؟! بالاخره این اوراق برای فروش گذاشته می‌شوند و افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند با پرداخت مبلغ معینی، این اوراق را خریداری نمایند. شرکتها و دیگر نهادهای عرضه کننده اوراق قرضه، تاریخ عرضه اوراق خود را مشخص کرده و آن را به‌صورت عمومی اعلام میکنند. آن‌گاه افراد برای خرید آن اوراق به مراکز اعلام شده مراجعه کرده و خرید اوراق قرضه خود را به انجام می‌رسانند.
خرید اوراق قرضه نیز مانند خرید دیگر اوراق بهادار، از طریق اعلام‌های عمومی و همچنین در زمان‌های اعلام شده برای پذیره‌نویسی انجام می‌شود. این اوراق در اکثر کشورها صادر شده و به فروش می‌رسند.
از کجا اوراق قرضه بخریم؟
اگر با مطالعه مطالب فوق، نسبت به خرید اوراق قرضه رغبت پیدا کرده‌اید و شما نیز می‌خواهید بخشی از سرمایه خود را صرف خرید این اوراق با ریسک پایین کنید، باید در نظر داشته باشید که برای خرید این اوراق باید روی اوراق قرضه سایر کشورها حساب کنید. البته این کار نیز شرایط خاص خود را دارد. اما بنا به دلایلی که در ادامه عنوان می‌کنیم، خرید اوراق قرضه در کشورمان امکان‌پذیر نیست!
آیا خرید و فروش اوراق قرضه در ایران قانونی است؟
همان‌طور که اشاره کردیم، اوراق قرضه در کشورمان صادر نمی‌شوند. چراکه سیستم ارائه‌ی این اوراق با قوانین اسلامی منافات دارد. این منافات هم به دو شیوه زیر ارزیابی می‌شود:
1) تضمین پرداخت سود
اوراق قرضه نوعی وام با بهره به حساب می‌آیند و پرداخت سود آنها قطعی است. یعنی اگر صاحب پروژه یا سازمانی که اوراق را عرضه کرده، حتی اگر دچار زیان شده و در پروژه‌ی خود شکست بخورد، باز هم باید سود اعلام شده را به خریداران اوراق پرداخت نمایند. با توجه به اینکه یک سرمایه‌گذاری حلال در چهارچوب قوانین اسلامی، سرمایه‌گذاری است که فرد در سود و زیان آن باید شریک باشد، بنابراین خرید اوراق قرضه و دریافت سود آن از نظر قوانین اسلامی پسندیده نیست و به همین خاطر این اوراق در کشورمان صادر نمی‌شوند.
2) عدم شفاف‌سازی
ناشران اوراق قرضه، بنابر ماهیت صدور این نوع اوراق، ملزم به شفاف‌سازی یا اطلاع رسانی در مورد فعالیت‌های خود نیستند. همین موضوع هم سبب می‌شود که ناشران اوراق بتوانند از منابع مالی دریافت شده در فعالیت‌های دیگری مشارکت کنند که قانونی بودن یا نبودن آن فعالیت‌ها برای دارندگان اوراق مشخص نیست. عدم شفافیت و اطلاع رسانی در سیستم عرضه اوراق قرضه، دیگر دلیل برای ممنوعیت معامله این نوع از اوراق در کشورمان است.
خرید اوراق مشارکت به‌جای اوراق قرضه در ایران
با توجه به ممنوعیت صدور و معامله اوراق قرضه در کشورمان، شما می‌توانید بخشی از سرمایه‌های خود را به خرید «اوراق مشارکت» اختصاص دهید. سیستم صدور و فروش اوراق مشارکت تا حد زیادی به سیستم صدور و فروش اوراق قرضه شباهت دارد، با این تفاوت که تأمین مالی از طریق اوراق مشارکت، صرفاً باید برای پروژه‌های عمرانی، خدماتی، صنعتی، تولیدی و دیگر بخش‌های شفاف و قابل بررسی باشد. با توجه به مشخص بودن منبع تأمین مالی این اوراق، می‌توان از ثمربخش بودن پروژه‌ها و سود آنها مطمئن‌تر بود. بنابراین خرید اوراق مشارکت می‌تواند جایگزین مناسبی برای خرید اوراق قرضه باشد. اوراق مشارکت نیز مانند سهام شرکتها، از طریق بازار بورس ایران امکان‌پذیر است.
سخن پایانی
اوراق قرضه از طریق دولت‌ها، شهرداریها و شرکتها صادر شده و سپس برای تأمین مالی بخش‌‌هایی از آن نهادها به فروش می‌رسد. افرادی که اوراق قرضه را خریداری میکنند، پس از پایان تاریخ سررسید آن اوراق، اصل مبلغی که پرداخت کرده بودند را دریافت می‌نمایند. همچنین سود یا بهره سالانه آن را نیز به‌صورت دوره‌ای دریافت میکنند. این اوراق قابل معامله نیز هستند. اما با توجه به این که شفاف‌سازی در آن انجام نمی‌شود، فروش این اوراق در کشورمان غیرقانونی است. بنابراین بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاران، سرمایه خود را به‌جای خرید اوراق قرضه، صرف خرید سهام، اوراق مشارکت، صندوق‌های طلا و دیگر دارایی‌های قانونی میکنند.
اگر مایل هستید تا با انواع شیوه‌های سرمایه‌گذاری در ایران آشنا شوید و سرمایه خود را در بازارهایی با ریسک بالا یا پایین قرار دهید، می‌توانید روی آموزش‌های سرمایه گذاری دلفین وست حساب کنید. کارشناسان دلفین وست، بهترین راه‌های سرمایه‌گذاری با هر مقدار سرمایه اولیه را به شما آموزش خواهند داد.
اوراق بدهی در بورس یا اوراق قرضه چیست؟
ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که اوراق قرضه چیست؟ و چگونه می‌توان آن را تهیه کرد؟ حتما تاکنون پیش آمده است که به منظور انجام کاری از بانک وام دریافت کرده باشید. بانکها سازمان‌هایی هستند که به اشخاص یا سازمان‌های دیگر، مبالغی را به عنوان وام پرداخت میکند. اشخاص و سازمان‌ها از این وام‌ها برای انجام کارهای مختلفی از جمله خرید املاک، خرید ماشین، راه اندازی کسب و کار، ایجاد سرمایه و… استفاده میکنند. با توجه به این که آمار درخواست‌ها برای دریافت وام از بانکها زیاد است و بانکها قادر نیستند بدون پشتوانه مالی به درخواست کلیه مشتریان پاسخ دهند، از روش‌هایی مانند عرضه اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ اوراق قرضه یا اوراق بدهی برای تامین مالی اقدام میکنند.
بانکها با عرضه اوراق بدهی یا اوراق قرضه می‌توانند سرمایه بیشتری را برای پیشبرد اهداف خود تهیه کنند. همین موضوع را می‌توان به دیگر کسب و کارها هم تعمیم دارد. کسب و کارهای مختلف با فروش این اوراق به مشتریان می‌توانند بخشی از نیاز مالی خود را تامین کنند. در ادامه این مقاله ما شما را با انواع اوراق قرضه، مشخصات و نحوه خرید آنها آشنا خواهیم کرد.
مشخصات اوراق قرضه
همه اوراق بدهی علی رغم تفاوتهایی که با یکدیگر دارند در چند نکته با هم مشترک هستند که این نکات اصلی‌ترین مشخصات تمامی اوراق قرضه را تشکیل میدهند. این مشخصات عبارتند از:
تاریخ پایان یافتن اوراق قرضه را تاریخ سر رسید می‌گویند. تاریخ سر رسید اوراق قرضه زمانی است که ارزش اسمی اوراق بهادار به صاحبان این اوراق پرداخت می‌شود.
ارزش اسمی همان مبلغ اصلی وام است. بانکها ارزش اسمی اوراق بدهی را در تاریخ سر رسید اوراق قرضه به خریداران پرداخت میکنند.
به نرخ بهره یا سودی که تا تاریخ سر رسید اوراق قرضه به دارندگان این سهم‌ها پرداخت می‌شود، نرخ سود اسمی اوراق قرضه می‌گویند. مثلا چنان چه فردی به مبلغ ۲۰۰ هزارتومان اوراق قرضه خریداری کرده و این اوراق قرضه نرخ سود اسمی ۲۰ درصد داشته باشند و تعداد دوره‌های آن دو دوره باشد، این فرد در هر ۶ ماه به میزان ۲۰ هزارتومان نرخ سود اسمی اوراق خود را تا تاریخ سر رسید اوراق قرضه دریافت خواهد کرد.
حال اگر مالک این اوراق قرضه قصدی برای نگه داشتن این اوراق و دریافت سود آنها نداشته باشد، می‌تواند اوراق بهادار خود را در بازارهای بورسی با قیمت روز سهام، به شخص دیگری واگذار کرده و بفروشد. قیمت روز سهام با توجه به معیارهای مختلفی تعیین می‌شود که از جمله آنها می‌توان به نرخ سود سهام موردنظر در بازار اشاره کرد.
نرخ سود اسمی اوراق قرضه تنها به سهم‌هایی تعلق می‌گیرد که در اولین روز فروش آن سهم توسط خریدار، خریداری شده باشند. حال اگر خریداری سهم خود را پس از انتشار آن سهم و با قیمت روز بازار خریده باشد، نرخ سود سر رسید یا YTM به آن تعلق می‌گیرد. اوراق بدهی اکثرا با YTM معامله می‌شوند. این مسئله به این معنا است که اوراق بهادار در هر لحظه با یک قیمت مشخص خرید و فروش می‌شوند.
انواع اوراق قرضه چیست؟
با تواجه به آموزه‌ها و تعاریفی که در آموزش مقدماتی بورس وجو دارد اوراق قرضه را می‌توان با توجه به مسائل مختلفی از جمله میزان سود، سررسید، هویت و ماهیت شخص وام گیرنده، میزان انتشار، نوع وثیقه و… تقسیم بندی کرد. اوراق بدهی بر اساس میزان سود به دو دسته اوراق بدهی با نرخ بهره ثابت و اوراق بدهی با نرخ بهره شناور تقسیم می‌شوند.
اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت
اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت انواع مختلفی دارد. اوراق قرضه رهنی، اوراق قرضه تضمین شده، اوراق قرضه درآمدی و اوراق قرضه قابل تبدیل انواعی از اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت هستند.
اوراق قرضه با نرخ بهره شناور
بعضی از انواع اوراق قرضه، نرخ بهره خود را به مدت هر سه ماه یک بار مورد تجدید نظر قرار داده و تغییر میدهند. این نوع اوراق قرضه را اصطلاحا اوراق قرضه با نرخ بهره شناور می‌گویند. اوراق بهاداری که توسط بانکها و با نرخ بهره شناور عرضه می‌شوند، گواهی سپرده با نرخ شناور نام دارند.
خرید اوراق قرضه
پس از پاسخ به سوال اوراق قرضه چیست؟ نوبت به پاسخ دادن به سوال چگونه می‌توان اوراق قرضه را خریداری کرد؟ می‌رسد؛ برای خرید و عرضه اوراق قرضه قواعد و قوانین خاصی وجود دارد که مناسب بودن این اوراق برای سرمایه گذاری را تعیین میکنند. به بعضی از این اوراق بهادار هیچ‌گونه سود دوره‌ای تعلق نمی‌گیرد و به بعضی اوراق دیگر پرداخت‌های سود اسمی در دوره‌های مختلف تعلق می‌گیرد. اگر می‌خواهید اوراق قرضه‌ای را خریداری کنید، باید ملاک‌هایی را برای انجام این کار در نظر داشته باشید. مراحل خرید اوراق قرضه عبارتند از:
برای دریافت کد بورسی باید مدارک مورد نیاز را تهیه کرده و به سازمان بورس و نهادهای مربوطه ارائه کنید.
در مرحله بعد باید در سامانه سجام ثبت نام کنید. سامانه سجام سازمانی است که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و به منظور جلوگیری از پول شویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زمانی که ثبت نام خود را در سامانه بورس و سجام تکمیل کردید و مدارک خود را به طور کامل ارائه دادید، تنها چند روز طول می‌کشد تا کد بورسی شما به دستتان برسد.
کد آنلاین کدی است که همزمان با کد بورسی برای شما ارسال شده و به دستتان می‌رسد. این کد، یک پلتفرم معاملاتی است که به شما امکان خرید اوراق را می‌دهد. شما می‌توانید با استفاده از این کد و ورود به سامانه کارگزاری، به سامانه‌های معاملاتی دست پیدا کنید.
با دریافت کد بورسی شما نمی‌توانید بلافاصله به بازارهای معاملاتی و بورسی وارد شوید. برای خرید اوراق بهادار در بازارهای معاملاتی باید یک ماه از زمان خرید اوراق توسط شما گذشته باشد.
سخن پایانی
در این مقاله توضیح دادیم که اوراق قرضه چیست؟ و نحوه خرید آنها را به شما آموزش اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟ دادیم. اما آیا خرید اوراق قرضه یا اوراق بدهی کار درستی است؟ تصمیم گیری درباره این موضوع به شما و میزان مهارتتان در شناسایی اوراق پرسود بستگی دارد. برای خرید این اوراق، ابتدا به شما توصیه می‌کنیم که اطلاعات لازم را به دست آورده و با افراد متخصص در این زمینه صحبت کنید.
برای یادگیری “انواع اوراق” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
دیدگاه شما