سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها

سازمانهای پولی و مالی - استاد دولو

در بازارهاي توسعه یافته اوراق بهادار، به دلیل پیچیدگی فرایند تصمیم گیري براي سرمایه گذاري بر روي اوراق بهادار و افزایش چشمگیر حجم و سرعت گردش اطلاعات و تخصصی شدن فعالیتها،استقبال ازسرمایه گذاريهاي جمعی به ویژه در قالب انواع صندوقهاي سرمایه گذاری، در سالهاي اخیر از رشد روزافزونی برخوردار بوده است.صندوقهاي سرمایه گذاري از نهادهاي مالی فعال در بازار اوراق بهادار هستند که فعالیت اصلی آنها سرمایه گذاري در اوراق بهاداراست. این صندوقها با استفاده از وجوه سرمایه گذاران، در مقیاس بزرگ سرمایه گذاري میکنند و به دنبال کسب بازدهی مناسب براي سرمایه گذاران صندوق هستند. سرمایه گذاران یا دارندگان سهام ) واحدهاي سرمایه گذاري(صندوق به نسبت سهم یا میزان سرمایه گذاري خود در صندوق، در سود وزیان آن شریک میشوند. به طور کلی عملکرد صندوقهاي سرمایه گذاري به عملکرد اوراق بهادار و دیگر داراییهاي موجود در سبد اوراق بهادار آنها بستگی دارد.صندوقهاي سرمایه گذاري با در نظر گرفتن سلایق سرمایه گذاران و دامنه ریسک پذیري آنان و به عبارتی به منظور پاسخگویی به خواست سرمایه گذاران مختلف، با ساختارها و سازو کارهاي مختلفی شکل گرفته اند.یکی از انواع نوبنیان صندوقهاي سرمایه گذاري که در دهه اخیر با استقبال چشمگیري در بازار اوراق بهادار مواجه شده است صندوقهاي سرمایه گذاري قابل معامله در بورس(Exchange Traded Funds )هستند. رشد قابل توجه این صندوقها در سالهاي اخیر بیانگر موفقیت غیر قابل انکار آنها در بازارهاي مالی جهان است. صندوقهاي سرمایه گذاري قابل معامله در بورس ، امکان پیروي از روند بازدهی یک شاخص معین یا بخشی از آن را براي سرمایه گذاران فراهم میکنند و مهمترین ویژگی آنها دادوستدپذیري سهام)واحدهاي سرمایه گذاري( آنها در بورس است.

1. صندوقهاي سرمایه گذاری قابل معامله در بورس

صندوقهاي قابل معامله در بورس یکی از پرطرفدارترین ابزارهاي مالی هستند که رشد کاملاً محسوس آنها بعد از پیدایش، مؤید مؤفقیت غیرقابل انکار آنها در بازارهاي مالی جهان است. این صندوقها امکان پیروي از بازده یک شاخص معین را فراهم میآورند و همانطور که از نام آنها پیداست، سهام آنها در بورس قابل معامله است. فعالیت اصلی این صندوقها سرمایه گذاری در اوراق بهادار یا داراییهاي فیزیکی است که به عنوان دارایی پایه صندوق در نظر گرفته میشوند. بنابراین عملکرد صندوق،به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی دارد.

در ابتدا، صندوقهاي قابل معامله در بورس عمدتاً مورد توجه سرمایه گذاران نهادي شامل مدیران صندوقهاي فعال، غیر فعال و صندوقهاي پوشش خطر بودند، اما در سالهاي اخیر، به ویژه در ایالات متحده آمریکا،سرمایه گذاران خرد نیز به سمت این صندوقها، گرایش پیدا کرده اند.

صندوقهاي قابل معامله در بورس، مزایاي صندوقهاي سرمایه گذاري مشترك را با انعطاف پذیري وقیمت گذاري پیوسته سهام ترکیب میکنند. به عبارت دیگر صندوق قابل معامله در بورس همانند صندوقهاي سرمایه گذاری مشترك، صندوق با سرمایه باز هستند که سهام آن به طور پیوسته ایجاد وبازخرید میشود. علاوه بر این، سهام این صندوقها، همانند سهام عادي در بورس پذیرفته میشوند و از طریق کارگزاران در طول ساعات معاملاتی به قیمتهایی که در طول روز و نه در انتهاي آن تعیین میشوند،قابل خرید و فروش هستند و از این رو سرمایه گذاران میتوانند از همه تکنیکهاي معاملاتی رایج در بازار سهام در معاملات سهام صندوقهاي قابل معامله در بورس استفاده کنند.

مزایاي متعددي براي صندوقهاي قابل معامله در بورس ذکر شده است :

1- کارایی مالیاتی : همانند صندوقهاي شاخصی، صندوقهاي قابل معامله در بورس حجم معاملات اندکی براي به روز رسانی پرتفوي خود انجام میدهند و در نتیجه مالیات کمی هم پرداخت میکنند. در حالت کلی این صندوقها تنها زمانی اقدام به فروش اوراق بهادار پرتفوي خود میکنند که ترکیب شاخص هدف تغییر کرده باشد. از سوي دیگر، معاملات سهام صندوق در بورس هم کارایی مالیاتی را افزایش میدهد. چون سرمایهگذاران میتوانند سهام صندوق را در بورس به فروش رسانند، صندوق نیاز ندارد براي بازخرید سهام، اقدام به فروش سبد اوراق بهادار خود کند و متحمل تبعات مالیاتی حاصل از سود سرمایه 1 شود. همچنین مکانیسیم ایجاد و انتشار غیر نقدي باعث میشود به منافع سهامداران فعلی صندوق از محل هزینه هاي مالیاتی صندوق لطمهاي وارد نشود. البته این مزیت براي بازار سرمایه ایران که در آن سود سرمایه معاف از مالیات است، قابل توجه نخواهد بود.

- هزینه سبدگردانی کمتر: به دلیل شاخصمحور بودن و مدیریت غیر فعال صندوق

- نرخ هزینه کمتر: صندوقهاي سرمایه گذاری که به صورت غیر فعال مدیریت میشوند، کارمزدهاي مدیریتی کمتري دارند و درنتیجه نرخ هزینه هاي سالانه آنها نسبت به صندوقهاي با مدیریت فعال، بسیار کمتر است.

- هزینه هاي عملیاتی کمتر: از آنجا که سهام این صندوق در بورس معامله شده و از مکانیسم ایجاد و بازخرید غیرنقدي برخوردار است، هزینه خرید و فروش سهام صندوق، از صندوق مجزا شده است.

- هزینه هاي معاملاتی کمتر: محدوده عرضه و تقاضا در صندوقهاي قابل معامله در بورس معمولاً اندك است. در نتیجه هزینه هاي کارمزدي کمتري متوجه سرمایه گذاران است.

3 -شفافیت: به منظور تسهیل فرآیند منحصر به فرد ایجاد و بازخرید واحدهاي صندوق، ترکیب سبد اوراق بهادار به ازاي هر واحد ایجاد به طور روزانه منتشر میشود. از آنجایی که معمولاً هدف صندوق، پیروي از یک شاخص هدف است، سرمایه گذاران از اوراق بهادار نگه داري شده توسط صندوق و همچنین وزن هر کدام در سبد سرمایه گذاری آن مطلع میشوند.

4 –انعطاف پذیري خرید و فروش: از آنجایی که این صندوقها در بورس معامله میشوند:

ü به قیمتهاي تعیین شده در طول روز خرید و فروش می شوند

ü میتوانند به صورت اعتباري خریداري شوند

ü استقراضی به فروش روند؛ و

ü با استفاده از سفارشات توقف ضرر و سقف قیمتی خرید و فروش شوند.

5- متنوع سازي: صندوقهاي قابل معامله در بورس سبد اوراق بهاداري هستند که از طریق پیروي از یک شاخص، متنوع شده اند و در نتیجه مزایاي متنوع سازي سبد سرمایه گذاري را دارا هستند. همچنین مزیت دیگري که در کنار این مزیت میتوان برشمرد، این است که این صندوقها، امکان تشکیل سبد سهام را براي سرمایه گذاران با سرمایه اندك فراهم می آورد.

6 -امکان پیروي از یک شاخص و در نتیجه سادگی پیگیري عملکرد سهام صندوق: عملکرد سبد سرمایه گذاري،به راحتی از روندتغییرات شاخص هدف که از بسیاري ازرسانه هاي عمومی منتشرمی شود، قابل پیگیري است.

7- تنوع محصولات: به دلیل تنوع شاخص هاي بازار، این صندوقها محصولات متنوعی را به سرمایه گذاران عرضه میکنند.

در عین حال معایبی به شرح زیر براي این صندوقها وجود دارد :

1 - وجود هزینه هاي معاملاتی براي سرمایه گذاران: که مهمترین نقطه ضعف صندوقهاي قابل معامله در بورس است. بر خلاف سهام صندوقهاي مشترك که میتوان آن را بدون واسطه و هزینه از صندوق تهیه کرد، خرید سهام این صندوقها تنها از طریق کارگزاران و پرداخت کارمزد مقدور است. از طرف دیگر، سهام صندوقهاي قابل معامله در بورس همانند سهام عادي داراي یک شکاف قیمتی بین سفارش خرید و فروش است و این عایدي در واقع نصیب واسطه هاي مالی میشود که به سرمایهگذار در خرید و فروش سهام صندوق کمک میکنند هر چه شکاف قیمتی مذکور-که گاه تا 5% هم میرسد-بیشتر باشد، تاثیر بیشتري بر رفتار سرمایه گذاران خواهد داشت، به ویژه براي سرمایه گذارانی که به طور مداوم به خرید و فروش سهام میپردازند.

۲- محدود شدن به بازده شاخص: با خرید سهام صندوقهاي قابل معامله در بورس، بازدهی سرمایه گذاري به بازدهی شاخص محدود شده و امکان کسب بازدهی بیشتر نسبت به شاخص از بین میرود.

۳- نحوه پرداخت سود سهام صندوق : در ساختار اکثر صندوقهاي قابل معامله در بورس، نظیر صندوقهاي یونیت تراست، پرداخت سودها به صورت سه ماهه و شش ماهه به انضمام بهره بانکی تعلق گرفته، صورت میگیرد.

3.ریسکهاي سرمایه گذاری در صندوقهاي قابل معامله در بورس

سرمایه گذاري در صندوقهاي قابل معامله در بورس، همانند سایر محصولات سرمایه گذاري، ریسک هایی را متوجه سرمایهگ ذاران میکند که عبارتند از:

ریسک بازار : سرمایه گذاران صندوق در معرض ریسک بازار مربوط به سبد اوراق بهادار تشکیل دهنده شاخص هدف هستند. ریسک بازار ماهیت ذاتی دارد که از منابع ریسک در سطح بازار سرچشمه میگیرد.

ریسک بخش / گروه دارایی : صندوقهاي قابل معامله در بورس میتوانند در بخشهاي خاصی از بازار سرمایه گذاری کنند. در این صورت، بازدهی سرمایه گذاران از تمرکز بر گروه و یا بخش خاصی از داراییها به دست میآید. عملکرد این صندوقها به حوادث اقتصادي، بازاري یا سیاسی تأثیرگذار برآن بخش، وابسته است.

ریسک معامله : ریسک معامله زمانی ایجاد میشود که شرکتهاي مدیریت در سرمایه گذاري بر روي سبد اوراق بهادار معین شده توسط صندوق با مشکلاتی مواجه شوند. همچنین اگر صندوقی که در بورس پذیرفته شده است، نقدشوندگی اندکی داشته باشد، محدوده قیمتهاي عرضه و تقاضا افزایش یافته و این مسئله منجر به ریسک معاملاتی خواهد شد.

خطاي پیروي از شاخص : اگر عملکرد صندوق، دقیقاً بازتاب عملکرد شاخص هدف نباشد، خطاي پیروي از شاخص افزایش می یابد. اگر شرکت مدیریت با وزن دهی متفاوتی نسبت به شاخص هدف در اوراق بهادار تشکیل دهنده آن سرمایه گذاري کرده یا در اوراق بهادار مشابه این اوراق، سرمایه گذاري کند، خطاي پیروي از شاخص به وجود می آید. هزینه هاي مدیریتی، اداري و هزینه هاي دیگر نیز، به دلیل متأثر ساختن بازدهی صندوق، میتوانند این خطاها را ایجاد کنند.

صندوق سرمایه گذاری چه مزایایی برای سرمایه گذاران دارد؟

صندوق‌ سرمایه گذاری چه مزیت‌هایی برای سرمایه گذاران دارد؟

از اصلی ‌ترین مزایای صندوق سرمایه گذاری نقد شوندگی بالای آن است . تمامی سرمایه‌ گذاری ‌ها بالاخره باید نقد شوند و به هدف از پیش تعیین شده خود برسند . چالش اصلی این است که آیا سرمایه گذار می‌ تواند هر زمان که خواست سرمایه خود را نقد کند یا خیر؟

از فاکتورهای مهم انتخاب سرمایه ‌گذاری مناسب، سهولت در خرید و فروش دارایی درکمترین زمان ممکن، بدون تغییر قابل ملاحظه در قیمت آن است.

اگراحتمال می‌ دهید که در طول دوره سرمایه‌ گذاری خود ممکن است به پول نقد احتیاج پیدا کنید، باید در دارایی‌هایی سرمایه ‌گذاری کنید که از نقد شوندگی بالایی برخوردار بوده و قابلیت تبدیل به پول نقد در کمترین زمان و با کمترین هزینه را دارا باشد .

حتی در بازار بورس و معاملات سهام نیز همیشه قابلیت نقد شوندگی وجود ندارد. گاهی اوقات ممکن است سهام شرکت‌ها به دلایل مختلف به حالت تعویق درآیند و متوقف شوند. یا سرمایه گذار در زمان خرید و فروش سهام گرفتار صف‌های خرید و فروش شود و نتواند سرمایه‌ خود را به ارزش روز، نقد کند .

قبل از سال ۱۳۸۶ سرمایه‌ گذاران صرفا می‌ توانستند سهام شرکت‌ها را معامله کنند اما امروزه که حدودا دویست صندوق سرمایه ‌گذاری مختلف در کشور فعالیت می‌ کنند، سرمایه‌ گذاران بدون نگرانی و با آسودگی خاطر می‌ توانند در بازار سهام سرمایه‌ گذاری نموده و دیگر دغدغه نقد شوندگی سهامشان را نداشته باشند.

سرمایه گذاری در صندوق این امکان را به سرمایه گذار می ‌دهد که خیلی زود پول خود را نقد کند. این کار توسط ضامن نقد شوندگی صندوق انجام می‌ شود. یعنی هر زمان که سرمایه گذار تصمیم به نقد کردن دارایی خود بگیرد ضامن صندوق، این وظیفه را به عهده می ‌گیرد.

هر شخصی می تواند با صرف سرمایه ‌ای هرچند اندک از مزایای صندوق سرمایه گذاری بهره ‌مند شود. صندوق‌های سرمایه‌‌ گذاری با تجمیع سرمایه ‌های خرد، قدرت این را پیدا می‌‌ کنند که از مزایای یک سرمایه ‌گذاری در مقیاس بزرگ بهره ببرند و از طرف سرمایه ‌گذاران این پول‌ها را در انواع اوراق بهادار مثل سهام و اوراق با درآمد ثابت کوتاه مدت و بلند مدت سرمایه ‌گذاری ‌کنند .

از طرف دیگر تجمیع سرمایه‌ها به صندوق‌های سرمایه‌ گذاری این امکان را می‌ دهد که قدرت مذاکره و طلبکارانه ی خود را با نهادهای مالی مختلف نظیر بانک‌ها بالا ببرند و سود بالاتری برای سرمایه‌ گذاران خود فراهم کنند.

یکی از ویژگی های مهم صندوق‌های سرمایه ‌گذاری، این است که سرمایه ‌گذار وقت و انرژی خاصی برای افزایش سرمایه صرف نمی ‌کند.

تنها کاری که سرمایه‌ گذار انجام می دهد، این است که صندوق سرمایه گذاری مناسب را انتخاب نموده و به آن مراجعه می کند و کارهای مربوط به ثبت نام را انجام می دهد. ادامه کارهای مرتبط با سرمایه ‌گذاری توسط صندوق صورت می پذیرد و نیازی به پیگیری و تحلیل بازار توسط سرمایه‌ گذار نیست. بدین ترتیب، در وقت سرمایه ‌گذار نیز صرفه‌ جویی می ‌شود.

کاهش ریسک سرمایه ‌گذاری از مهم‌ ترین مزایای صندوق سرمایه گذاری است. روش های گوناگونی برای کم کردن ریسک ورود به بازارهای سرمایه وجود دارد .

صندوق‌ها بر اساس مدل و نوع سرمایه ‌گذاری خود در دارایی‌ های مختلفی سرمایه ‌گذاری می ‌کنند .

در سرمایه‌ گذاری انفرادی میزان سرمایه، مطمعنا کمتر از سرمایه‌ گذاری جمعی است. در این صورت سرمایه‌ گذاری انفرادی امکان انتخاب گزینه‌های زیاد وجود ندارد و سرمایه گذار مجبور می‌ شود دارایی ‌خود را در تعداد کمی از سبدها قرار دهد .

اما در سرمایه ‌گذاری جمعی مدیران صندوق‌های سرمایه‌ گذاری به دلیل حجم دارایی بیشتر این امکان را دارند که سبدهای متنوع تری را انتخاب کنند. به تشکیل این سبد از دارایی‌ها در اصطلاح "سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها متنوع سازی دارایی‌ها" گفته می‌شود. در نتیجه ریسک کلی سرمایه‌ گذاری‌ها کاهش پیدا می ‌یابد. این مسئله زمانی خودش را به خوبی نشان می ‌دهد که بازار سرمایه با افت جریان نقدینگی همراه باشد .

در این زمان صندوق‌هایی که از روی تجربه ی بالا و هوشمندانه در صنایع و بازارهای مختلف سرمایه‌ گذاری کرده‌اند، می ‌توانند از افت ارزش سرمایه ‌گذاری‌ شان در امان بمانند .

پس هر شخص با خرید واحدهای سرمایه‌ گذاری از یک صندوق سرمایه‌ گذاری، در آنِ واحد در چندین شرکت مختلف سرمایه ‌گذاری می‌‌‌ کند.

از دیگر مزیت های صندوق های سرمایه گذاری، صرفه ‌جویی ناشی از مقیاس است. فرض کنید معلمی دانش آموزان کلاس خود را ملزم به تهیه ی یک کتاب خاص نموده است و دانش آموزان هر یک به تنهایی اقدام به جستجو و تهیه ی کتاب نموده اند.

راه بهتری هم در این مثال وجود دارد . یک نفر می ‌تواند به نمایندگی از جمع، تمام کتاب ها را خریداری کند. این مفهوم ساده صرفه‌ جویی نسبت به مقیاس است .

سرمایه‌ گذاری در صندوق های سرمایه گذاری هم به دلیل صرفه جویی ناشی از مقیاس، کم هزینه ‌تر از سرمایه‌ گذاری های فردی است. زیرا هزینه بکارگیری نیروهای متخصص و تفسیر اطلاعات و تعیین سبد بهینه اوراق بهادار بین همه سرمایه ‌گذاران تقسیم می‌ شود و هزینه سرانه هر سرمایه ‌گذار کاهش می‌ یابد.

به غیراز این، صندوق سرمایه ‌گذاری از طرف سرمایه‌ گذاران، تمام هزینه‌های اجرایی مربوط به بورس مثل دریافت سود سهام را انجام می ‌دهد و در نتیجه هزینه سرانه هر سرمایه ‌گذار برای انجام سرمایه ‌گذاری کاهش می ‌یابد.

به بیان ساده تر، با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه گذاری از جمع آوری سرمایه‌ های خرد شکل می گیرند، بنابراین امکان استفاده سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها از مزایای یک مجموعه سرمایه گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم می ‌شود.

شاید با یک میلیون تومان، توانایی سرمایه گذاری در گزینه‌های متنوعی وجود نداشته باشد، اما با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوق‌های سرمایه گذاری، این امکان فراهم می ‌شود.

ضمنا به دلیل حجم بالای سرمایه صندوق‌ها هزینه‌ هایی مانند تحلیل، بررسی، ارزش ‌گذاری، خرید و فروش و سایر هزینه‌ها در بین سرمایه گذاران توزیع می ‌شود و برای سرمایه ‌گذار صرفه‌ جویی قابل توجهی را در پی خواهد داشت.

یکی از مهم ‌ترین مزایای صندوق سرمایه گذاری بازده مناسبی است که برای سرمایه ‌گذاران به ارمغان می‌آورند. سرمایه‌ گذاران نسبت به قبول ریسک، انتظار بازده مناسبی دارند .

صندوق‌های سرمایه‌ گذاری یکی از ابزارهای جدید مالی در کشورهستند و تفاوت‌های زیادی با سایر ابزارهای پولی که تا کنون در شبکه پولی کشور تبلیغ شده‌اند، دارند.

به طور خلاصه صندوق‌های سرمایه گذاری در بازه‌های زمانی مشخصی توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی قرار می ‌گیرند و تمام فعالیت‌های آنها به صورت شفاف اطلاع‌ رسانی می‌ گردد. متولی صندوق نیز به صورت مستمر بر عملکرد صندوق نظارت دارد.

شفافیت بالای صندوق‌های سرمایه ‌گذاری، از مهم ‌ترین دلایلی است که سرمایه ‌گذاران مختلفی از هر قشر و سطح مالی را به خود جذب کرده‌ است. ارزش دارایی‌های سرمایه‌ گذاری شده در صندوق‌های سرمایه ‌گذاری قابل معامله در بورس، هر دو دقیقه و غیرقابل معامله‌ها، هر روز اعلام و منتشر می‌ شود .

علاوه بر این، صندوق‌ های سرمایه ‌گذاری موظف به ارائه گزارش‌های منظم از ریز معاملات و نحوه سرمایه ‌گذاری‌های خود هستند. این امر در بستر قوانین شفاف و سخت ‌گیرانه سازمان بورس انجام می ‌گیرد. برای مثال در انتهای هر ماه صندوق‌های سرمایه ‌گذاری گزارشی از تمام سرمایه ‌گذاری‌های انجام شده و تغییرات احتمالی در ارزش دارایی‌ها ارائه می ‌کنند .

ضمنا هر شخص به راحتی می‌ تواند از طریق سایت اختصاصی هر صندوق سرمایه ‌گذاری، به اطلاعات مورد نیاز خود دست پیدا کند و برای انجام سرمایه گذاری در آنها اقدام کند.

صندوق‌های سرمایه ‌گذاری توسط اشخاص متخصصی مدیریت می‌ شوند که سرمایه ی صندوق را در بازارهای مالی مختلف به جریان می ‌اندازند .

بررسی و تفحص تمام فرصت‌های سرمایه ‌گذاری در بازار و انتخاب بهترین گزینه سرمایه ‌گذاری، برای افراد غیرحرفه ‌ای بسیار زمان بر بوده و به مطالعه و دانش قبلی نیاز دارد .

ورود مستقیم به بازار سرمایه برای افراد عادی خطرناک است و حتی ممکن است اصل سرمایه آن‌ها نیز به خطر بیفتد.

شناخت بازار سرمایه و کسب سود از آن خواسته هر سرمایه گذاری است، اما همیشه نمی‌توان امیدوار بود که بهترین سهم بازار به ما رخ نشان دهد. یک سرمایه گذارهمیشه نمی‌تواند با دقت و اعتماد کامل بهترین گزینه را انتخاب کند و از انتخاب خود راضی و خرسند باشد. ذات بازار سرمایه و تجربه سرمایه‌ گذاری خلاف این موضوع را نشان می ‌دهد .

موفقیت حاصل دانش و تجربه ی بسیار است. مطمعنا درصد احتمال موفقیت یک سرمایه گذار، اگر با تمرکز بالا بازار را رصد کند و حرفه اصلی‌ او معامله ‌گری باشد، خیلی بیشتر از افراد عادی خواهد بود. صندوق های سرمایه گذاری این امکان را به هر فرد می ‌دهند تا بتواند با خیال راحت و در شرایط گوناگون از حداکثر ظرفیت بازار استفاده کند.

صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری تنوع زیادی دارند و به انواع مختلفی تقسیم می‌ شوند. تقریبا برای هر نوع سلیقه سرمایه گذاری و هر میزان ریسک‌ پذیری، نوعی صندوق سرمایه گذاری وجود دارد.

در سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها واقع، تفاوت اصلی انواع صندوق‌های سرمایه گذاری در ترکیب دارایی‌های آنها است. به این معنی که صندوق‌ها با توجه به ماهیت و نوعشان درصدی از سرمایه خود را در گزینه ‌های کم ریسک مثل سپرده بانکی، اوراق مشارکت و در گزینه‌های با ریسک بیشتر در بازار بورس سرمایه گذاری می‌ کنند.

بعضی از صندوق‌ها برای کسانی مناسب‌ اند که اهل ریسک زیاد نیستند و قصد دارند از سرمایه‌ گذاری خود سود منظم و ثابت دریافت کنند. صندوق‌های با درآمد ثابت برای این افراد مناسب هستند .

ماجرای بورس با صندوق‌های سرمایه‌گذاری

بازار سرمایه یکی از پربازده‌ترین بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاری شمرده می‌شود. بازار سرمایه نیز برای سرمایه‌گذاری نیاز به دانش اساسی دارد و اگر افرادی دانش لازم را برای سرمایه‌گذاری ندارند می‌توانند از روش‌های دیگر سرمایه‌گذاری در این بازار استفاده کنند.

بازار سرمایه یکی از پربازده‌ترین بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاری شمرده می‌شود. بازار سرمایه نیز برای سرمایه‌گذاری نیاز به دانش اساسی دارد و اگر افرادی دانش لازم را برای سرمایه‌گذاری ندارند می‌توانند از روش‌های دیگر سرمایه‌گذاری در این بازار استفاده کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از این روش‌هاست همچنین این صندوق‌ها ساده‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای جذب سرمایه‌های عمومی در یک کشور هستند. عمر صندوق‌های سرمایه در دنیا به بیش از یک قرن می‌رسد اما ظهور صندوق‌ها به شکل امروزی از نیمه قرن نوزدهم میلادی آغاز شد. به‌طوری که تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در امریکا از 68 صندوق در سال 1940 به 9599 صندوق در سال 2019 رسیده است. باتوجه به کاهش سود بانکی طی سال‌های اخیر در کشورهای مختلف این صندوق‌ها رونق یافتند و هر روز بیش از پیش شدند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران

از سال 1386 صندوق‌های سرمایه‌گذاری کشور شروع به فعالیت کردند و در حال حاضر بیش از 200 صندوق سرمایه‌گذاری در بازار کشورمان فعال است. به‌طور تقریبی ارزش سرمایه تحت مدیریت صندوق‌ها نزدیک به هزار و ششصد هزار میلیارد ریال است. این رقم نشان‌دهنده افزایش محبوبیت و اطمینان مردم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. اما این صندوق‌ها مناسب چه کسانی است؟

صندوق سرمایه‌گذاری مسیری مطمئن و سودده را در بازار سرمایه سپری می‌کند و برای کسانی که دانش و وقت کافی ندارند گزینه‌ای مناسب و سودده است. بازار سهام به دلیل اینکه توانایی حفظ ارزش‌ها در برابر تورم و همچنین سوددهی بالایی دارد برای سرمایه‌گذاران جذاب است اما این جذاب بودن به سادگی نیست و گاهی همراه با زیان است. سرمایه‌گذارانی که دانش کافی ندارند باید با روش غیر مستقیم وارد بورس شوند چراکه روش مستقیم هم زیان ده است و هم می‌توانند موجبات ایجاد صف‌های طولانی برای خرید و فروش یک سهم را مهیا کنند. به همین دلیل روش‌های

غیر مستقیم کم ریسک‌تر و سودده‌تر هستند مانند خدمات سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری.

صندوق سرمایه‌گذاری با دارا بودن تمام ویژگی‌های خدمات سبدگردانی این مزیت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند تا بتوانند با سرمایه‌های سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها خرد خود در سهم‌های بزرگ و بنیادی شریک شوند. در بیان ساده‌تر صندوق سرمایه‌گذاری مکانی است که سرمایه خرد افراد حقیقی و حقوقی را جمع‌آوری کرده و تحت نظر مدیریتی حرفه‌ای در دارایی‌های مختلف و بصورت کلان سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت می‌کنند و مهم‌ترین مزایای آنها عبارت‌اند از: 1. مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها 2. استفاده از قدرت جمعی سرمایه‌گذاری 3. عدم نیاز تخصصی به سواد مالی 4. نقدشوندگی بالا 5. شفافیت اطلاعات 6. بازدهی قابل ملاحظه در مقایسه با سایر بازارهای مالی

همچنین متداول‌ترین شیوه دسته‌بندی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر مبنای ترکیب دارایی‌ها است که بر این اساس صندوق‌ها به سه دسته اصلی با درآمد ثابت سهامی و مختلط تقسیم می‌شوند. 1. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت 2. صندوق سرمایه‌گذاری سهامی 3. صندوق سرمایه‌گذاری مختلط

براساس گزارشات سازمان بورس طی یک سال گذشته میزان بازدهی صندوق‌های با درآمد ثابت 39.8 درصد، صندوق‌های سهامی 117.6 درصد و صندوق‌های مختلط 69.4 درصد بوده است. با نگاهی به این اعداد به راحتی می‌توان متوجه شد که میزان سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت کمتر از دو گزینه دیگر است و صندوق‌های سهامی بیشترین بازدهی را داشته‌اند. همانطور که گفته شد صندوق‌های مختلط به دلیل اینکه حد میانی دو صندوق دیگر هستند بازدهی متوسطی نسبت به آنها داشته‌اند و از لحاظ میزان بازدهی در بین این دو صندوق قرار گرفته‌اند. موارد مذکور میزان متوسط بازدهی کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری 81.6 درصد بوده است.

بامقایسه میانگین وزنی بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سال گذشته می‌توان دریافت که؛ در اوراق بهادار با درآمد ثبات 25.95 درصد و در صندوق‌های مختلط 197.41 درصد و در سهام 439.95 درصد بازده داشته‌اند. همچنین باتوجه به تغییرات شاخص کل بورس تهران این بازده در مقایسه با سال گذشته 433 درصد بوده است. با بررسی عملکرد سه ماهه نخست سال جاری صندوق‌ها می‌توان دریافت که در خردادماه 5، 904 سرمایه‌گذاری توسط حقوقی‌ها در اوراق بهادار با درآمد ثابت انجام شده و 226 سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلط، 1، 255 سرمایه‌گذاری در سهام و در کل

7، 636 تعداد سرمایه‌گذاری توسط حقوقی‌ها طی ماه مذکور در صندوق‌های بورسی انجام شده است و در خردادماه حقوقی‌ها مشتری صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازگردانی نبوده‌اند. باتوجه به ترکیب دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری طی خردادماه می‌توان گفت: بیش از 73.06 درصد صندوق اختصاصی بازارگردانی در اختیار سهام و حق تقدم سهام است و 20.28درصد دارایی این صندوق در گواهی سپرده و سپرده بانکی خلاصه می‌شود.

ارزش دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری طی خردادماه 2، 777، 233 میلیارد ریال بوده و ارزش سهام این صندوق‌ها معادل با 826، 529 میلیارد ریال بوده است. و تقریب به 1.94 درصد از این دارایی‌ها در سایر بازارها و همچنین 0.40 درصد دارایی صندوق‌ها به صورت نقدی بوده است. بیش از 42.61درصد از دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط گواهی سپرده و سپرده بانکی اداره می‌شود . تنها 29 درصد از کل این دارایی‌ها در اختیار سهام و حق تقدم سهام است.

ابطال صندوق‌ها در بازار سرمایه روشی عادی و معمول است و طی آخرین ماه از فصل بهار 197، 349 میلیارد ریال از معاملات سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس و فرابورس این ابطال انجام شد و همچنین 260، 819 میلیارد ریال نیز سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری صادر شد. طی این ماه 1، 634، 368 میلیارد ریال معالات نرمال (خرد و بلوک) در بورس تهران انجام و 734، 911 میلیارد ریال معاملات در بازار اول و دوم پایه فرابورس انجام شد و ارزش سهام صندوق‌ها به ارزش کل بازار بورس تهران و بازار اول و دوم پایه فرابورس ایران به 1.59 درصد رسید. در نهایت می‌توان گفت که انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری انتخابی هوشمندانه برای ورود به بازار سرمایه است اما باید دقت داشت که انتخاب از میان 200 صندوق سرمایه‌گذاری موجود در ایران صندوقی متناسب با بودجه و عملکرد درست آن است.

شناخت بیشتر از صندوق های سرمایه گذاری

صندوق سرمایه گذاری مجموعه ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهاداراست. در واقع می توان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که در آن افراد مختلف پول های خود را روی هم می گذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند.

درنتیجه، شما به جای سرمایه گذاری در یک سهم یا اوراق مشارکت خاص در یک صندوق سرمایه گذاری مشترک سرمایه گذاری می کنید. شما براساس قوانین و مقررات مرتبط با پرداخت مبلغی در مجموعه ی سبد سرمایه گذاری شریک می شوید. همین تنوع در سرمایه گذاری سبب کاهش خطر آن و افزایش جذابیت صندوق سرمایه گذاری شده است. سود سرمایه گذار در صندوقهای فعلی رایج در بازار سرمایه کشور با افزایش ارزش ایجاد می شود بدین ترتیب که افزایش ارزش هر واحد سرمایه گذاری در صندوق سبب افزایش ارزش دارایی سرمایه گذار می شود.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

۱- مدیریت حرفه ای سرمایه: یکی از مزایای مهم صندوق های سرمایه گذاری آن است که توسط گروهی از تحلیل گران و افراد حرفه ای مدیریت می شوند و همین مساله نکته بسیار مهمی برای سرمایه گذاران به ویژه سرمایه گذاران خرد و غیر حرفه ای به شمار می رود تا بدین گونه فردی را برای سرمایه گذاری و مدیریت بر سرمایه شان بگمارند.

۲- تنوع: براساس تئوری های مالی با افزایش تنوع در سرمایه گذاری می توان خطر سرمایه گذاری را کاهش داد و کاهش قیمت یک سهم را با افزایش در سایر اوراق بهادار جبران کرد. معمولاً سبد صندوق های سرمایه گذاری حاوی ده ها سهم و یا اوراق مشارکت متنوع است تا خطر سرمایه گذاری به حداقل برسد در حالیکه چنین تنوعی برای سرمایه گذاران خرد براحتی میسر نمی شود.

۳- سادگی: سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری ساده است و نیازی به تحلیل های پیچیده ندارد ، همچنین خرید و فروش سهام صندوق بسهولت انجام میشود.

۴- نقدینگی: صندوق این امکان را به شما میدهد که در سریع ترین زمان ممکن پول خود را نقد کرده و برای فروش واحدهای سرمایه گذاری خود با هیچ مشکلی مواجه نشوید.

انواع صندوق های سرمایه گذاری: صندوق های سرمایه گذاری بسیار متنوعی در سطح جهان وجود دارد. ولی به طور کلی صندوق های سرمایه گذاری در سه دسته از ابزارهای مالی سرمایه گذاری می کنند: اوراق دارایی (سهام) ، اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی) و اوراق قرضه/مشارکت دولتی (بدون ریسک).

بازده صندوق های سرمایه گذاری: بازدهی در صندوقها با استفاده از ارزش خالص دارایی یا NAV ارزیابی شده و واحدهای آن قیمت گذاری می شوند. یکی از انواع معروف صندوق های سرمایه گذاری، صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (Exchange Traded Fund) یا ETF نام دارد که گرچه مانند صندوق های سرمایه گذاری معمولی است ولی مانند یک سهم در بازار سرمایه معامله و قیمت آن در نتیجه ی عرضه و تقاضا مشخص می شود.

سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها

You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.

• شنبه 30 تیر 1397
• 1243 بازیدکننده

بد نیست بدانید که یک مزیت بزرگ صندوق های سرمایه گذاری متنوع بودن آنهاست.به این معنی که می توان گفت تقریبا برای هر نوع سلیقه سرمایه گذاری و هر میزان ریسک پذیری افراد،نوعی صندوق سرمایه گذاری وجود دارد.مثلا فردی ریسک پذیری خیلی پایینی دارد و در مقابل فردی حاضر است برای کسب سود بیشتر،ریسک بالایی را نیز تحمل کند.هرکدام از این افراد می توانند یک صندوق سرمایه گداری متناسب با سطح ریسک خود را انتخاب کنند.به طور ساده می توان گفت تفاوت اصلی انواع صندوق های سرمایه گذاری در ترکیب دارایی های آن هااست.به این معنی که صندوق ها با توجه به ماهیت و نوعشان درصدی از سرمایه خود را در گزینه های کم ریسک مثل سپرده بانکی،اوراق مشارکت و … سرمایه گذاری می کنند.یا در گزینه های با ریسک بیشتر مثل بورس سرمایه گذاری می کنند.شما برای سرمایه گذاری در یک صندوق باید واحدهای سرمایه گذاری یا unit آن صندوق را خریداری کنید.کل سرمایه صندوق به واحد های ۱۰۰هزار تومانی تقسیم می شود که به هر کدام از آن ها یک واحد سرمایه گذاری یا unit گفته می شود.قیمت این واحدها در ایران معمولا نزدیک به ۱۰۰هزار تومان است.در ادامه با انواع صندوق ها آشنا خواهیم شد.

این نوع صندوقها حداقل بین ۷۰% تا ۹۰% از دارایی های خود را در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می نمایند.باقیمانده دارایی های صندوق نیز به اختیار مدیر صندوق (تا سقف ۱۰%) در بورس سرمایه گذاری می شود.یک صندوق سرمایه گذاری با درامد ثابت مناسب برای افرادی است که ریسک پذیری پایینی دارند.چرا که بیشتر سرمایه آن در دارایی های با درامد ثابت سرمایه گذاری شده است.همچنین معمولا صندوق های سرمایه گذاری با درامد ثابت یک حداقل سود تضمین شده دارند.این صندوق ها در دوره های از قبل معین شده(مثلا ماهانه یا ۳ ماه یکبار) به سرمایه گذاران خود سود پرداخت می کنند.قابلیت نقد شوندگی آن ها نیز بالاست.یعنی شما به راحتی می توانید واحد های صندوق خود را به پول نقد تبدیل کنید.همچنین بیشتر این صندوق ها یک رکن به نام ضامن نقد شوندگی دارند که معمولا یک نهاد مالی معتبر است.این ضامن باعث آسودگی خاطر بیشتری برای سرمایه گذاران می شود.در نهایت اینکه این صندوق ها معمولا بازدهی بیشتری نسبت به بانک دارند.پس برای افراد کم ریسک که پول خود را در بانک نگهداری می کنند یک گزینه جذاب به شمار می روند.

این نوع از صندوق ها حداقل ۷۰% از دارایی های خود را در سهام سرمایه گذاری می کنند.۳۰% باقیمانده نیز به اختیار مدیر صندوق در سهام ، اوراق مشارکت ، سپرده بانکی و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می شود.این کار باعث می شود که ریسک این نوع صندوق ها نسبت به صندوق های با درآمد ثابت بیشتر شود.به دلیل اینکه بخش زیادی از دارایی های این نوع صندوق در بورس سرمایه گذاری می شود،در نتیجه این نوع از صندوق ها حداقل سود تضمین شده ندارند.این صندوق ها بیشتر مناسب افرادی هستند که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند،اما فرصت و یا اطلاعات کافی برای این کار را ندارند.با سرمایه گذاری در این نوع صندوق ها سرمایه شما توسط یک تیم تحلیلی با مدیریت حرفه ای و آشنا به مسائل مالی و سرمایه گذاری،در بورس سرمایه گذاری می شود.به همین دلیل ریسک بیشتری نیز دارند.اما از طرف دیگر این قابلیت را دارند که نسبت به صندوق های سرمایه گذاری با درامد ثابت،بازدهی بیشتری را نصیب سرمایه گذاران بکنند.مثلا در مواقعی که وضعیت بورس مناسب است،میزان بازدهی و سودآوری این صندوق ها نسبت به صندوق های با درامد ثابت قابل مقایسه نیست.بسیاری از این صندوق های نیز ضامن نقد شوندگی دارند.

این نوع از صندوق ها حداکثر ۶۰% از دارایی خود را در سهام سرمایه گذاری می کنند. حداقل ۴۰% از دارایی صندوق نیز در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت و سپرده های بانکی سرمایه گذاری می شود.به صورت کلی می توان گفت این نوع از صندوق های سرمایه گذاری از منظر سطح ریسک بین ۲ نوع صندوق با درامد ثابت و صندوق سرمایه گذاری در سهام قرار می گیرند.سرمایه گذاری در این نوع از صندوق ها به افراد با سطح ریسک متوسط توصیه می شود.چون بیش از نیمی از دارایی های آن در سهام سرمایه گذاری می شود.همچنین برای تعدیل این ریسک حداقل ۴۰% از دارایی های صندوق در اوراقی که درامد ثابتی دارند سرمایه گذاری می شود.این صندوق ها نیز پتانسیل بازدهی بیشتر نسبت به صندوق های درامد ثابت را دارند.ولی به دلیل سرمایه گذاری بخشی از دارایی ها در سهام،حداقل سود تضمین شده ندارند. بسیاری از این صندوق های نیز ضامن نقد شوندگی دارند.

فعالیت اصلی این صندوق ها ،سرمایه گذاری در اوراق بهادار یا دارایی های فیزیکی است که به عنوان دارایی پایه صندوق در نظر گرفته می شود.عملکرد این نوع از صندوق ها به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی دارد.می توان گفت مهم ترین ویژگی این صندوق ها داد و ستدپذیری واحدهای سرمایه گذاری آنها در بازار سرمایه است.به این صورت که معامله واحدهای این نوع از صندوق ها به شیوه معاملات سهام عادی،در سامانه معاملاتی بازار فرابورس ایران صورت می پذیرد.صندوق های قابل معامله می توانند از نوع هرکدام از ۳ نوع صندوق سرمایه گذاری که گفتیم باشند.ریسک متفاوتی که این نووع از صندوق ها نسبت به سایر صندوق های گفته شده دارند،این است که واحد های سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها سرمایه گذاری آنها در بورس خرید و فروش می شوند.پس عرضه و تقاضای بازار و شرایط بورس نیز می تواند بر قیمت آنها تاثیرگذار باشد.

می توان گفت صندوق هایی که در این مقاله درباره آنها توضیح داده شد،انواع اصلی صندوق های سرمایه گذاری به شمار می روند.بیشتر سرمایه گذاری ها در این نوع از صندوق ها انجام می شود.اما انواع دیگری از صندوق های سرمایه گذاری نیز هستند که توضیح درباره آنها از حوصله این مقاله خارج است.از انواع دیگر صندوق های سرمایه گذاری می توان به صندوق های زمین و ساختمان،صندوق های بازارگردانی،صندوق های نیکوکاری و … اشاره کرد.همچنین یم اصطلاح که در صندوق های سرمایه گذاری رایج است،NAV می باشد. NAV یک صندوق به معنی خالص ارزش دارایی های آن صندوق می باشد که معمولا به صورت روزانه محاسبه می گردد.

اکثر صندوق های سرمایه گذاری یک سایت منحصر به خود صندوق دارند.شما در سایت صندوق های سرمایه گذاری می توانید اطلاعاتی از قبیل قیمت صدور،قیمت ابطال،تعداد واحدهای دراختیار سرمایه گذاران،مدیران سرمایه گذاری صندوق و همچنین اساسنامه و امیدنامه صندوق را مشاهده نمایید.قیمت صدور یعنی قیمتی که شما اگر بخواهید یک واحد صندوق را خریداری کنید،باید بپردازید.قیمت ابطال نیز یعنی قیمتی که اگر بخواهید یک واحد سرمایه گذاری صندوق را به فروش برسانید،بدست می آورید.این قیمت ها معمولا نزدیک به NAV صندوق می باشند.