بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات

ارز فیات در برابر استاندارد طلا

مقایسه رمزارز و فیات؛ ارز دیجیتال و ارز فیات چه تفاوت ها و شباهت هایی دارند؟

ارز دیجیتال، کریپتوکارنسی،‌ رمزارز، فرقی نمی‌کند چه صدایش کنیم، بدون شک با یکی از پدیده‌های قرن ۲۱ سروکار داریم. بی راه نیست اگر بگوییم انقلابی در صنعت مالی ایجاد شده است. از همان روزهای اول که افراد کمتری توانایی درک رمزارزها را داشتند تا امروز که افراد زیادی با آن کار کرده و کارشناسان زیادی وجود دارند، همواره بحث مقایسه رمزارز و فیات مطرح بوده است. هر کدام طرفداران سفت و سخت خود را دارند که دیگری را در آینده نابود شده می‌داند. در این مقاله قصد داریم تا با مقایسه این دو مفهوم، تفاوت ها و شباهت های ارز دیجیتال و ارز فیات را بیان کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

ارز دیجیتال و ارز فیات چیست؟

منبع: binantrader.com

داستان ما با ارزهای دیجیتال از بیت کوین شروع شد، نخستین ارز دیجیتال رمزنگاری شده که هنوز هم رتبه ۱ را به رمزارز دیگری نداده است. بیتکوین در طی این سال‌ها بسیار خبرساز بوده است،‌ موافقان و مخالفان زیادی داشته و بارها خبر مرگ و نابودی آن نیز چاپ شده است. در حدود بیش از یک دهه‌ای که از تولد رمزارزها گذشته، افراد زیادی با سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال ثروتمند شده و در طرف مقابل عده کثیری نیز متضرر شده‌‌اند. قیمت ارزهای دیجیتال در این مدت نوسانات زیادی را تجربه کرده است که اتفاقا یکی از نقاط ضعف این دارایی مالی محسوب می‌شود و در مورد آن نیز صحبت خواهیم کرد. به عنوان نمونه می‌توانید مقاله زیر را مطالعه کنید که شما را با تاریخچه و فراز و نشیب‌های قیمت بیت کوین آشنا می‌کند.

بیایید مرور کوتاهی بر تعریف ارز دیجیتال و ارز فیات داشته باشیم و سپس تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر یک را بررسی کنیم. عامه مردم تصور می‌کنند که تمام پول‌ها و ارزهای جهان دارای پشتوانه طلا، نقره یا دیگر کالاهای فیزیکی هستند. در گذشته شاید این موضوع درست بود، اما سال‌ها است که دیگر چنین پشتوانه‌ای برای ارزها وجود ندارد. ارزهای فیات ارزش خود را از دولت صادر کننده می‌گیرند. در گذشته ارزش یک پول به دارایی‌های خزانه یک کشور بستگی داشت،‌ اما در مورد پول فیات باید گفت که ارزش آن به عرضه،‌ تقاضا و ثبات اقتصادی و قدرت دولت صادرکننده وابسته است. دلار،‌ یورو، پوند،‌ ریال و دیگر ارزهای مطرح جهان همگی در دسته ارزهای فیات قرار می‌گیرند. اطلاعات کامل‌تر در مورد ارز فیات را در مقاله زیر می‌توانید به دست آورید.

کریپتوکارنسی در فارسی بیشتر به نام ارز دیجیتال شناخته می‌شود، اما معادل بهتر آن کلمه رمزارز است. رمزارزها یک ارز مجازی هستند که می‌توانند وسیله‌ای برای پرداخت و مبادلات باشند و در آن‌ها از رمزنگاری برای امنیت و تایید تراکنش‌ها استفاده می‌شود. تکنولوژی بلاکچین پایه و بستر ارزهای دیجیتال است و دانستن این که بلاکچین چیست، به درک شما از ساختار و عملکرد ارزهای دیجیتال کمک شایانی می‌کند. رمزارزها ویژگی‌های خاصی مثل غیرمتمرکز بودن، شفافیت، برگشت‌ناپذیری و جهانی بودن دارند. به طور خاص کنترل و تصرف در رمزارزی مثل بیت کوین در اختیار هیچ دولت، نهاد، شرکت یا فردی نیست. برای آشنایی کامل با ارز دیجیتال نیز می‌توانید مقاله زیر را مطالعه کنید.

تفاوت های بین ارز دیجیتال و پول فیات

اگر بحث ماهیت فیزیکی و مجازی را کنار بگذاریم،‌ تفاوت های زیادی بین ارز دیجیتال و ارز فیات وجود دارد. این تفاوت‌ها بعضا منجر به نقطه قوت و یا نقطه ضعف در مقابل دیگری می‌شود. در این قسمت تفاوت‌های موجود را مطرح می‌کنیم و در بخش‌های بعد،‌ مزایا و معایب را بررسی می‌کنیم.

• پول فیات را حکومت و بانک مرکزی کنترل می‌کند، اما هیچ کس ارز های دیجیتال را کنترل نمی‌کند. این یعنی هر کس می‌تواند ارز دیجیتال را معامله کند و آن طور که می‌خواهند با آن تراکنش داشته باشند. آنها حتی می‌توانند در مورد ارزش پول خود در موقع خرید تصمیم‌گیری کنند.
• حکومت از طریق بانک مرکزی پول فیات را هر چقدر بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات که بخواهد چاپ می‌کند. در مورد ارزهای دیجیتال ایجاد رمزارز جدید مطابق با شرایط از پیش تعریف‌شده اتفاق می‌افتد که همه از آن آگاه هستند و بعضا محدودیت تعداد نیز وجود دارد. به عنوان مثال ایجاد بیت کوین‌های جدید در فرآیند استخراج رخ می‌دهد و تعداد آن‌ها نیز در نهایت به ۲۱ میلیون واحد خواهد رسید.
• ارزهای دیجیتال می‌توانند به پنهان کردن ثروت فرد کمک کنند؛ زیرا در حالی که موجودی همه کیف پول‌ها در بلاکچین مشخص و شفاف است، هیچکس هویت صاحب کیف پول را نمی‌شناسد. از طرف دیگر پول فیات معمولا در حساب‌های بانکی نگه داشته می‌شود. این امر دسترسی حکومت و بانک را به اطلاعات در مورد ثروت شما فراهم می‌کند و تحت عنوان مالیات می‌توانند مقداری از ثروت شما را بردارند.
• وقتی که با ارز دیجیتال پرداختی انجام می‌دهید و تراکنش‌ها را ثبت می‌کنید، دیگر امکان برگشت آن‌‌ها وجود ندارد. اما در مورد پول فیات حکومت و بانک‌ها می‌توانند هر زمان که صلاح بدانند تراکنش‌های شما را برگردانند.
• یک تفاوت برجسته دیگر بین ارز دیجیتال و پول فیات این است که تراکنش‌های ارز دیجیتال به صورت ناشناس انجام می‌شود. این یعنی نام فرد فرستنده و دریافت کننده پول ناشناس می‌ماند و کسی قادر به رویت آن نیست. البته میزان این ناشناسی در رمزارزهای مختلف، متفاوت است. از طرف دیگر، تراکنش‌های پول فیات ناشناس نبوده و به آسانی قابل ردیابی هستند.
• بانک‌ها می‌توانند هر زمان که بخواهند تراکنش‌های شما با پول فیات را متوقف کنند و شما نیز نمی‌توانید آنها را زیر سوال ببرید، مگر اینکه نفوذ عمیقی در سیستم بانکی و حاکمیتی داشته باشید! ایجاد توقف در تراکنش‌های ارز دیجیتال در حالت عادی ممکن نیست، البته حکومتی مثل آمریکا دسترسی به یک سرویس مثل تورنادوکش را تحریم کرد و در پی آن،‌ پروژه‌های دیگری نیز کاربران این پلتفرم را تحریم کردند.

مزیت‌های ارز دیجیتال نسبت به پول فیات

منبع: paxful.com

برای افراد زیادی فقط جنبه سرمایه‌گذاری و کسب سود از ارز دیجیتال مهم است و اصلا اطلاعاتی در مورد عملکرد و مزایای آن ندارند. این دست از افراد زمانی که از سرمایه‌گذاری در این کلاس دارایی متضرر می‌شوند، آن را بلااستفاده و یک جوک می‌دانند. به هر حال در مورد رمزارزها نظرات گوناگونی وجود دارد و در این بخش می‌‌خواهیم به مزایای ارز دیجیتال در مقابل ارز فیات اشاره کنیم.

• جابجایی آسان: انتقال ارزهای دیجیتال آسان و ساده است و مهم نیست که مقدار آن چقدر باشد. شما می‌توانید مقدار زیادی ارز دیجیتال را در یک چشم بهم زدن و کارمزد نسبتا کمتر ارسال نمایید.
• شفافیت: بزرگترین ویژگی امنیتی که ارزهای دیجیتال به این نسل تقدیم می‌کنند، تضمین این است که همه تراکنش ها شفاف و در دفتر کل توزیع‌شده ثبت شده هستند. همه ما در هر لحظه می‌توانیم تراکنش‌های انجام شده را بررسی کنیم.
• دسترسی جهانی:‌ ارزهای دیجیتال یک واحد پول دیجیتال هستند و در حال تبدیل به چشم‌اندازی برای ترید بین‌المللی هستند. ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال آنها را در تمام جهان قابل دسترس می‌سازد. ارزهای دیجیتال قابلیت این را دارند که به هر کس از جمله افراد عادی، خودمختاری و استقلال مالی بدهند، در حالی که پول فیات کاملا از این کار عاجز است.
• ورود آزاد برای همه: برای باز کردن حساب در یک بانک و استفاده از خدمات مالی با پول‌های فیات، شرایط و ندارک خاصی مورد نیاز است و همین باعث شده تا افراد زیادی در سطح دنیا به خدمات مالی دسترسی نداشته و اصطلاحا Unbanked باشند. در حالی که هر کسی در هر نقطه از دنیا می‌تواند با ساخت یه کیف پول،‌ با ارزهای دیجیتال تراکنش انجام دهد.
• خدمات ۲۴ ساعته: تراکنش در ارزهای دیجیتال در هر مقیاس و جغرافیایی که باشد،‌ در هر لحظه امکان‌پذیر است. این در حالی است که تعطیلات بانک‌ها، تراکنش‌ها و خدمات مالی را به تاخیر می‌اندازد.

معایب ارز دیجیتال در برابر پول فیات

در این مقاله ما قصد نداریم با نگاهی جانبدارانه به حمایت از ارزهای دیجیتال بپردازیم. رمزارزها هنوز در مقابل ارزهای فیات نقاط ضعفی دارند. می‌توان همین نقاط ضعف از پذیرش عمومی توسط مردم سراسر جهان جلوگیری می‌کنند. برخی معایب ارز دیجیتال در برابر ارز فیات عبارتند از:

• دانش عمومی پایین و شک به رمزارزها: بسیاری از مردم در مورد ارزهای دیجیتال نمی‌دانند و در نتیجه حتی در مورد وجود و کاربرد آنها شک کرده و آن را کلاهبرداری می‌دانند (البته در این حوزه با سوءاستفاده از دانش پایین مردم، کلاهبرداری‌‌های زیادی رخ می‌دهد و این موضوع فقط مختص به ارزهای دیجیتال نیست). همچنین تنها تعداد معدودی از کسب و کارها ارز دیجیتال را به عنوان شیوه‌ای از پرداخت می‌پذیرند. این یکی از موانع در برابر افرادی است که می‌خواهند از ارز دیجیتال برای تراکنش‌های ثابت روزانه خود استفاده نمایند. به عنوان مثال با وجود ابزارهایی مثل ماشین حساب ارز دیجیتال میهن بلاکچین، برای بسیاری از کاربران محاسبه قیمت رمزارزها به تومان در ایران کار سختی است و همین آن‌‌ها را از معامله با ارزهای دیجیتال منصرف می‌‌کند.
• ابزار پرداختی برای مجرمین: رمزارزها موقعیتی را برای مجرمین فراهم می‌کنند که اعمال مجرمانه انجام داده و ردی از خود به جا نگذارند. این امر حقیقت دارد، زیرا تراکنش های انجام شده با ارز دیجیتال به آسانی قابل ردیابی نیستند. تراکنش‌ با بیت کوین به شرطی که هویت خود را به آن متصل نکرده باشید، غیر قابل ردیابی است. همچین رمزارزهای حریم خصوصی نیز ناشناسی بیشتری نسبت به بیت کوین ارائه می‌کنند. بنابراین مجرمین و کلاهبرداران می‌توانند از کریپتوکارنسی برای لو نرفتن استفاده کنند. این یکی از دلایل اصلی است که تعدادی از حکومت‌ها تراکنش‌های ارزدیجیتال را در کشور خود غیرقانونی اعلام کرده‌اند (در نظر داشته باشید که فعالیت‌های مجرمانه با ارز فیات نیز کم نیست).
• نوسان زیاد: قیمت و بهای ارزهای دیجیتال می‌تواند در هر لحظه‌ای از زمان تغییر یابد و آن را تبدیل به یک سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز کند. اگرچه مردم نظر مثبتی در مورد آینده ارزهای دیجیتال دارند، اما بازار ارزهای دیجیتال هنوز در مرحله کودکی است و قیمت کوین‌ها می‌تواند به دلایل متعدد بسیار تغییر داشته باشد.
• تحریم: ما یکی از مزایای رمزارزها را دسترسی جهانی و ورود آزاد برای همه عنوان کردیم. درست است که در پروژه‌‌های غیرمتمرکز تحریم معنایی دارد،‌اما بسیاری از پلتفرم‌های متمرکز مثل صرافی‌ها از تحریم‌ها حمایت می‌کنند. بنابراین کاربران دسترسی یکسانی به خدمات و سرویس‌ها ندارند.

ارز دیجیتال با پشتوانه فیات چیست؟

منبع: coin-turk.com

تا اینجا به مقایسه ارز دیجیتال و ارز فیات پرداختیم و شاید این طور احساس شود که این دو در مقابل هم هستند، اما پیوندهایی نیز بینشان وجود دارد. ما ارزهای دیجیتالی داریم که پشتوانه آن‌ها ارز فیات است و اصطلاحا به آن‌‌ها استیبل کوین یا رمزارز باثبات می‌گوییم. ماهیت پرنوسان رمزارزها می‌طلبید ارزهای دیجیتالی داشته باشیم که ارزش آن‌‌ها همیشه ثابت باشد.

عوامل مختلفی روی قیمت بیت کوین و به طور کلی قیمت ارزهای دیجیتال تاثیر می‌گذارد. درست است که عرضه و تقاضا در نهایت قیمت را مشخص می‌کند، اما این موضوع به پارامترهای مختلفی مثل عوامل اقتصادی،‌ سیاست‌های پولی، اتفاقات درون حوزه مثل آپدیت‌‌ها و هک‌‌ها و غیره بستگی دارد. بنابراین خبرهایی که در ارتباط با این حوزه منتشر می‌شوند، در مواقعی تاثیر زیادی بر قیمت می‌گذارند (اگر دوست دارید از اتفاقات روز باخبر باشید،‌ اخبار ارز دیجیتال میهن بلاکچین را دنبال کنید). همچنین مقاله زیر که به بررسی دلایل ریزش شدید قیمت بیت کوین در ۲۴ خرداد امسال پرداخته است،‌ نمونه‌ای از تاثیر اتفاقات مختلف بر قیمت رمزارزها است.

افراد در مواقعی که بازار نزولی می‌شود،‌ می‌توانند ارز دیجیتال خود مثل بیت کوین را به استیبل کوین تبدیل کنند تا ارزش آن کاهش نیابد. این امر از خروج سرمایه از بازار کریپتوکارنسی جلوگیری می‌کند. این استیبل کوین‌ها پشتوانه‌های مختلفی از طلا تا ارزهای فیات مثل دلار ممکن است داشته باشند.

معروف‌ترین و بزرگترین رمزارز باثبات تتر یا USDT نام دارد که ارزش آن برابر با یک دلار آمریکا است. در اکثر موارد یک پای معاملات، تتر است و در ایران هم معاملات زیادی با تتر صورت می‌گیرد. تحلیل‌گران از تحلیل دامیننس تتر در بازار نیز برای تشخیص روند استفاده می‌‌کنند. جالب است بدانید که قیمت تتر در ایران با دلار تفاوت‌ دارد که در مقاله زیر دلیل این موضوع بررسی شده است.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• شباهت های ارز دیجیتال و ارز فیات چیست؟
  ارز دیجیتال تقریبا تمام ویژگی‌های ارز فیات را به عنوان یک پول و ابزار پرداخت دارد. یکی از شباهت‌های مهم این است که هر دو پشتوانه فیزیکی و کالایی مثل طلا را ندارند (البته رمزارزهایی با پشتوانه طلا هم ایجاد شده‌اند،‌اما در مورد بیت کوین،‌اتریوم و دیگر ارزهای دیجیتال مطرح پشتوانه‌ فیزیکی وجود ندارد).
• تفاوت های ارز دیجیتال و ارز فیات چیست؟
  ارز فیات توسط دولت‌ها کنترل و چاپ می‌شود،‌ در حالی که کنترل ارز دیجیتال عموما به شبکه و جامعه آن سپرده می‌شود. برای استفاده از ارزهای دیجیتال محدودیت‌هایی که نظام بانکی وضع می‌کند،‌ وجود ندارد. در رمزارزها همه‌چیز شفاف است،‌اما هویت صاحب کیف پول‌ها پنهان است؛ بنابراین تراکنش‌های افراد قابل ردیابی نیست. بر خلاف ارزهای فیات، تراکنش‌های ارز دیجیتال غیر قابل بازگشت هستند.
• ارز دیجیتالی چه مزایایی نسبت به ارز فیات دارد؟
  از مزایای ارزهای دیجیتال نسبت به ارز فیات می‌توان به جابجایی آسان، شفافیت، دسترسی جهانی، ورود آزاد و بدون محدودیت، عدم کنترل و اعمال قدرت دولت‌‌ها و همچنین خدمات ۲۴ ساعته اشاره کرد.
• ارز فیات چه مزایایی نسبت به ارز دیجیتال دارد؟
  از مزایای ارز فیات نسبت به ارز دیجیتال می‌توان به پایداری آن در مقابل نوسان زیاد رمزارزها، اعتماد عمومی و عدم نیاز به دانش خاص و همچنین جلوگیری از پرداخت مجرمین اشاره کرد.

جمع‌بندی

مدت‌ها است که برخی می‌گویند ارزهای دیجیتال آمده تا دلار و به طور کلی ارز فیات را نابود کند و برخی دیگر نیز رمزارزها را وسیله‌ای برای سفته‌بازی و در نهایت حبابی می‌دانند که از بین خواهد رفت. اگر بخواهیم واقع‌بینانه به این قضیه نگاه کنیم،‌ بدون شک ارزهای دیجیتال دستاوردها، مزایا و تحولاتی را به خود به همراه آورده‌اند. اما هنوز نواقص زیادی دارند و معایب آن‌‌ها در برابر ارزهای قابل چشم‌پوشی نیستند. شاید در آینده شاهد شکل‌گیری ارزی در مرز بین کریپتوکارنسی و ارز فیات باشیم. در این مقاله سعی کردیم تا مقایسه ای بین رمزارز و ارز فیات داشته باشیم و به تفاوت ها و شباهت های ارز دیجیتال و ارز فیات اشاره کنیم. نظر شما درباره مقایسه این دو کلاس دارایی چیست؟ آینده رمزارزها را چطور می‌بینید؟

مقایسه پول فیات و ارز دیجیتال

مقایسه پول فیات و ارز دیجیتال در این مقاله سوال‌های زیادی را پاسخ خواهد داد . تغییر سیستم های مالی دنیا در گذر زمان و ظهور ارزهای دیجیتال ، چالش های جدیدی در برابر علاقه مندان به دنیای سنتی و مدرنیسم قرار داده است .

پول فیات

پول فیات نوعی از ارز است که توسط دولت ها صادر و توسط مقامات پولی و بانکی آن کشور مثل بانک مرکزی تنظیم ، چاپ و یا ضرب می گردد . ارز فیات همان پولی است که مردم به صورت روزمره از آن استفاده می کنند .

ارزش پول فیات به دلیل اینکه مانند گذشته پشتوانه ای مانند طلا یا نقره ندارد ، دولتی است که آنرا صادر کرده است . همچنین ارزش آن به باور ، اعتبار ، پذیرش در استفاده در تراکنش های دو طرف ، حمایت دولت و …. است . ارزش پول فیات از ارتباط بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت نیز حاصل می گردد .

بیشتر ارزهای کاغذی دنیا مانند : دلار آمریکا ، یورو در اروپا و دیگر ارزهای مهم پول فیات هستند .

ارز فیات می تواند به صورت کاغذی و اسکناس ، به صورت الکترونیکی ، پی پال ، کارت های اعتباری و … باشد .

فیات یک لغت لاتین و به معنی حکم ” باید بشود ” ، ” بگذار بشود ” است .

تاریخچه ارز فیات

در کشور چین حدود قرن یازدهم میلادی و در زمان سیچوآن ، برای اولین بار ، به جهت خرید ابریشم ، نقره و طلا ، تصمیم به چاپ پول کاغذی گرفته شد .

همچنین پس از آن در حوالی قرن سیزدهم و در زمان یکی از نوادگان چنگیز به نام کوبلای خان بود که ارز فیات در سرزمین های تحت سلطه وی شروع به کار کرد . هرچند برخی مورخان معتقند هزینه بالای راه اندازی این سیستم و تورم ناشی از آن باعث سقوط سلطنت کوبلای خان شد .

در قرن هفدهم نیز اروپائیان به این امر روی آوردند . کشورهایی مانند اسپانیا ، هلند و سوئد از ارز فیات استفاده می کردند . عدم موفقیت سوئد در این امر باعث شد درنهایت سیستم مالی این کشور به استاندارد نقره روی گردان شود .

در قرن های 18 و 19 فرانسه و تمام مستعمرات آن و کشورهای آمریکای شمالی به تدریج شروع به استفاده از این سیستم پولی نمودند .

مدتی بعد و در قرن بیستم ، تا سال 1933 ایالات متحده آمریکا مجدد به سمت پول کالایی رفتند . در این سال دولت مبادله پول های کاغذی را با سایر کالاها و طلا متوقف کرد . و نهایتا در سال 1971 رئیس جمهور ایالات متحده “ریچارد نیکسون” پول فیات را رسما جایگزین استاندارد طلا نمود . پس از این تصمیم بود که استاندارد طلا در تمام کشورهای دنیا متوقف شد و ارز فیات جایگزین سیستم پولی سنتی گذشته گردید .

مزایای استفاده از ارز فیات

معایب استفاده از ارز فیات

ارز دیجیتال ، رمز ارز

رمزارز یا ارز دیجیتال : (Cryptocurrency) یکی از مدل های ارز مجازی است که از تکنولژی رمزنگاری در ساخت و طراحی آن استفاده شده و معمولاً به صورت نامتمرکز اداره می‌شود.

رمزارز (یا رمزپول، یا ارز رمزپایه) نوعی پول دیجیتال است . در آن تولید تأیید اصالت تراکنش ها با استفاده از الگوریتم‌های رمزگذاری کنترل می گردد . و معمولاً به‌ صورت نامتمرکز (بدون وابستگی به یک بانک مرکزی) به انجام کار می پردازند . با توجه به تعریف های زیادی که در مورد رمزارزها به وجود آمده این عبارت از نظر حقوقی دقت کافی ندارد .

به دلیل کنترل نامتمرکز ، رمزارزها معمولا مقابل سیستم بانکداری قرار می گیرند . این نامتمرکز بودن در رمزارزها از طریق تکنولژی بلاک چین امکان پذیر شده که خود آن نوعی از دفتر کل توزیع شده است .

اولین کریپتوکارنسی نامتمرکز بیت کوین نام دارد که در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو ایجاد و عرضه گردید .

تعریف رمزارز در واژه نامه مریم وبستر :

«هرگونه ارزی که تنها به صورت دیجیتالی وجود دارد . معمولاً صادرکننده یا تنظیم کننده مرکزی ندارد . اما از سامانه توزیع شده برای ذخیره تراکنش‌ها و مدیریت انتشار واحدهای جدید استفاده می‌کند و برای ممانعت از جعل و تراکنش‌های متقلبانه بر رمزنگاری تکیه دارد»

تعریف رمزارز در واژه نامه آکسفورد :

هر گونه سامانه پول الکترونیکی که برای خرید و فروش آنلاین استفاده می‌شود و نیازی به بانک مرکزی نداشته باشد .

مقایسه پول فیات و ارز دیجیتال

پول فیات و مرز ارز روشهایی برای پراخت هستند اما بایکدیگر تفاوتهایی نیز دارند . برخی از تفاوتهای ارزفیات و رمزارز به شرح زیر است .

قانونی بودن

اولین موضوع در مقایسه ارز فیات و رمزارز شکل قانونی بودن آنها می باشد . دولت‌ها ارزهای فیاتی را صادر می‌کنند که توسط بانک مرکزی آن کشور تنظیم گردیده باشد . پول فیات مانند یک مناقصه قانونی است که در بیشتر اوقات به ‌عنوان روش رسمی برای انجام تراکنش‌ها تلقی می‌شوند. دولت‌ها عرضه پول فیات را کنترل می‌کنند و با کنترل سیاست‌های توزیع، ارزش آن‌ها را در زمان‌های مختلف تغییر می‌دهند.

از سوی دیگر رمزارزها اساساً دارایی‌های دیجیتال هستند . به‌عنوان روش تبادلی استفاده می‌شوند که دولت هیچ کنترلی بر روی آن ندارد. خصوصیت غیرمتمرکز بودن آن بدین معنی است که هیچ مقام مرکزی بر روی ارزش آن کنترل و اثر ندارد. برخی از کشورها رمزارزها را ممنوع کرده‌اند . دلیل نگرانی دولتها آن است که از آن‌ها برای فعالیت‌های غیرقانونی مثل تروریسم و پول‌شویی استفاده گردد .

ماهیت فیزیکی

رمزارزها به دلیل اینکه به‌صورت آنلاین و مجازی کار می‌کنند، به شکل فیزیکی قابل لمس نیستند. در عوض ارزهای فیات دارای جنبه فیزیکی هستند و به شکل سکه و اسکناس موجود هستند تا به شکل فیزیکی قابل حس کردن باشند. جنبه فیزیکی پول فیات در حال حاضر چالش‌های بسیاری را با خود به همراه دارد و جابه‌جایی این مقدار عظیم از پول نیز سخت خواهد بود .

جنبه تبادل

مورد کلیدی بعدی در مقایسه ارز فیات و رمزارز این است که رمزارزها به شکل دیجیتالی موجود هستند و توسط کامپیوترها ایجاد می‌شوند و به شکل قطعه کدی خصوصی عمل می‌ نمایند . روش تبادل آن‌ها نیز کاملاً دیجیتال است. در مقابل، پول فیات می‌تواند هم به شکل دیجیتال و هم به شکل فیزیکی مورد استفاده قرار بگیرد. سرویس‌های پرداخت الکترونیک به افراد اجازه انتقال پول فیات را به‌ صورت دیجیتال می‌دهد. همچنین افراد می‌توانند با یکدیگر از این طریق تعامل کنند و پول را به صورت فیزیکی جابه‌جا کنند.

عرضه

یک تفاوت اصلی دیگر در مقایسه ارز فیات و رمزارز در نحوه عرضه است. پول فیات دارای عرضه نامحدود است و این مسئله به این معنی است که مقامات مرکزی هیچ محدودیتی برای تولید پول ندارند. اکثر رمزارزها در عرضه ظرفیتی مشخص دارند و این یعنی مجموعه‌ای مشخص از کوین‌ها برای عرضه وجود دارد. برای مثال، کل تعداد بیت‌کوین‌هایی که عرضه خواهد شد ۲۱ میلیون است. با پول فیات، غیرممکن است که بتوان مقدار پول در گردش را در هر بازه زمانی مشخص کرد ولی با رمزارزها، چنین کاری ممکن است.

ذخیره‌سازی

مجازی بودن رمزارزها به این معنی است که آن‌ها به ‌صورت آنلاین در دسترس هستند. بدین ترتیب در کیف‌پول‌های دیجیتال ذخیره می‌شوند که عموماً با نام کیف‌پول رمزارز شناخته می‌شوند. در حالی ‌که اکثر کیف‌پول‌های دیجیتال مدعی هستند که ذخیره‌سازی امنی ارائه می‌کنند، ولی برخی از آن‌ها هک شده‌اند و باعث شده است افراد دارایی‌های بسیاری را از دست بدهند.

از سوی دیگر تنوع پول فیات به این معنی است که آن را می‌توان به اشکال مختلف ذخیره کرد. برای مثال، فراهم‌کنندگان سرویس‌های پرداخت‌ مثل پی‌پال، به افراد اجازه ذخیره پول فیات به شکل دیجیتال را نیز می‌دهد. بانک‌ها نیز مسئول مراقبت از ارزهای فیزیکی هستند. رمزارزها و پول‌های فیات با ویژگی‌هایی همراه هستند که باعث می‌شود بدون در نظر گرفتن صلاحیت آن‌ها، به آن‌ها به شکل وسیله‌ای برای سواستفاده دولت‌ها نگاه نشود. با این ‌حال، معایبی نیز دارند و در سراسر دنیا مناقشاتی در مورد کاربرد هر یک از این ارزها وجود دارد.

سخن آخر

در مقایسه پول فیات و ارز دیجیتال می توان گفت : هرچند ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر جایگاه مناسبی در اقتصاد جهانی پیدا نموده اند ، اما هنوز هم ارز فیات رایج‌ترین سیستم مالی در دنیاست. دلار، پوند و یورو با توجه به کشورهای چاپ کننده‌ی آن‌ها که همگی اقتصادهای قدرتمندی دارند . هنوز مهم‌ترین رکن فعالیت‌های اقتصادی در گوشه و کنار دنیا هستند. این ارزها هرچند تاریخچه سفیدی ندارند و مشکلات فراوانی تا به اینجا برای کشورهای مختلف و اقتصاد آن‌ها ایجاد کرده‌اند، اما هنوز هم پذیرش عمومی بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتال در دنیا وجود دارد .

با این وجود به نظر می رسد زمان زیادی لازم است تا مردم دنیا به جای پولهای فعلی قابل لمس ، پولهایی را که به صورت یک کد نوشتاری تولید می گردند را بپذیرند . به هر حال همچنان آینده هر دوی این نظامهای مالی در پرده ای از ابهام قرار دارد و آینده مشخص خواهد کرد کفه ترازو در سالهای بعد به سمت کدامیک سنگین تر شده و توانایی تسخیر بازار های مالی را بدست می آورند .

ارز فیات (Fiat Currency) چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟

ارز فیات همین اسکناس‌های کاغذی و سکه‌های فلزی است که روزانه در خرید و فروش‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنیم، به عنوان پول رایج هر کشوری آن‌ها را می‌شناسیم و با آن‌ها سر و کار داریم. تا چند سال پیش پول فقط به همان شکل سکه و اسکناس وجود داشت و ماهیت آن فیزیکی بود. اما چند وقتی است که پول‌ها با پیدایش ارز دیجیتال شکل ارتباطات مالی تغییر کرده است. حتماً این روزها در اخبار روز و شبکه‌های اجتماعی نام پول‌های دیجیتالی مانند بیت کوین را دیده و شنیده‌اید و در رابطه با تفاوت این پول‌های جدید با اسکناس‌ها و سکه‌های سنتی سوال‌هایی در ذهن‌تان شکل گرفته است.

در این مقاله، ما قصد داریم علاوه‌بر بررسی تاریخچه‌ی پیدایش پول‌های کاغذی، نگاهی نیز به تفاوت‌های آن با ارزهای دیجیتال بیاندازیم. با ما همراه باشید.

ارز فیات چیست؟

ارز فیات یا همان پول بدون پشتوانه (Fiat Currency)،‌ واحد پولی کشورهاست. این ارز برخلاف باورهای رایج مردم که تصور می‌کنند پشتوانه‌ی آن طلا و نقره موجود در خزانه‌داری هر کشور است؛ پشتوانه‌ای ندارد. فیات (Fiat) یک واژه با ریشه‌ی لاتین و به معنای «باید بشود» یا «بگذار بشود» است. اعتبار این پول بسته به ثبات اقتصادی کشور آن و میزان عرضه و تقاضای مردمی است که از آن استفاده می‌کنند. می‌توان گفت این ارزها اعتبار خود را از دولت چاپ کننده‌ی آن می‌گیرند.

ارز فیات هیچ ارزش فیزیکی ندارد و یک تکه کاغذ یا سکه است. این ارزها که همان اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروزی هستند؛ در سراسر جهان برای مبادلات اقتصادی و تجاری،‌ خرید و فروش کالا و سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند. این ارز جایگزینی برای استاندارد طلا و پول کالایی (کالایی اقتصادی که به‌جای پول استفاده می‌شود) بوده است.

مهم‌ترین مشکلی که ارزهای فیات دارند، امکان چاپ بدون محدودیت آن‌‌هاست که منجر به تولید بی‌رویه و افزایش تورم می‌شود.

تاریخچه ارز فیات

در قرن یازدهم و در زمان سیچوآن (Sichuan) در کشور چین، برای اولین بار تصمیم به چاپ پول‌های کاغذی گرفته شد. آن‌ها از این پول‌ها را برای خرید ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌کردند.

سپس در دوره کوبلای خان یکی از نوادگان چنگیز مغول در قرن ۱۳، سیستم ارز فیات در سرزمین‌های تحت سلطه‌ی این پادشاه شروع به‌کار کرد. برخی از مورخان هزینه‌های بالای را‌ه‌اندازی این سیستم و ایجاد تورم پس از آن را، دلیل سقوط سلطنت کوبلای خان می‌دانند.

در قرن هفدهم برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، هلند و سوئد، تصمیم به استفاده از ارز فیات گرفتند. اما این سیستم در کشور سوئد موفقیتی نداشت و سیستم مالی این کشور به استاندار نقره روی آورد.

در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ به‌تدریج فرانسه و تمام مستعمرات آن و کشورهای آمریکای شمالی، شروع به استفاده از این سیستم پولی کردند. اما مدتی بعد و در قرن بیستم، ایالات متحده مجدداً به سراغ پول کالایی رفت. این روند تا سال ۱۹۳۳ ادامه داشت. در این سال دولت مبادله‌ی پول‌های کاغذی با طلا و کالاهای دیگر را متوقف ساخت. در نهایت در سال ۱۹۷۱ میلادی، ر‌ئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا پول‌های فیات را به‌طور رسمی جایگزین استاندارد طلا کرد. پس از این تصمیم استفاده از سیستم استاندارد طلا، در تمام کشورهای دنیا بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات متوقف شد و ارز فیات جایگزین این سیستم سنتی شد.

چرا پول فیات جایگزین استاندارد طلا شد؟

دولت‌ها در گذشته از طلا به‌عنوان پشتوانه برای پول‌های کاغذی استفاده می‌کردند. در این سیستم با توجه به میزان اندوخته‌ی طلا در خزانه‌ی ملی هر کشور، امکان ورود ارز جدید و تغییر ارزش آن وجود داشت. به‌عبارت دیگر، دولت‌ها فقط متناسب با میزان دخیره‌ی طلا، می‌توانستند ارز جدید تولید و وارد چرخه‌ی اقتصادی کشور کنند و نمی‌توانستند با فاکتورهای اقتصادی دیگر بر روی ارزش پول تاثیر بگذارند.

اما پس از ورود ارز فیات به چرخه‌ی اقتصاد کشورها، مسئولین اقتصادی کنترل بیشتری بر روی میزان تولید ارز جدید و نحوه‌ی ارزش‌گذاری بر روی پول ملی کشور داشتند. این رویه در زمان بحران‌ها و شرایط مختلف اقتصادی، این امکان را به دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی هر کشور می‌داد تا با کاهش یا افزایش ارزش پول شرایط را راحت‌تر کنترل کنند.

آن دسته از کارشناسان که موافق استاندارد طلا بودند؛ عقیده داشتند اگر اسکناس پشتوانه‌ی فیزیکی داشته باشد، ثبات بیشتری نیز خواهد داشت.

اما مخالفان استاندارد طلا معتقد بودند که خود فلز طلا نیز هیچ‌گاه ثبات قیمت ندارد و این عدم ثبات بر روی ارزش پول تاثیر منفی خواهد داشت.

مزایای استفاده از ارز فیات

در ادامه به بررسی مزیت‌های پول فیات می‌پردازیم:

کمیاب نمی‌شود: پول‌های کالایی یا ذخایر طلا که در سیستم‌های استاندارد طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، به دلیل اینکه کالا و شئ هستند؛ ممکن است در برهه‌های زمانی خاص نایاب یا کمیاب شوند. اما پول‌های فیات را می‌توان به راحتی و بدون محدودیت تولید کرد.

کم هزینه است: چاپ پول‌های کاغذی بدون پشتوانه بسیار کم هزینه‌تر از ذخیره‌ی طلا است. همچنین تولید این پول‌‌ از پول‌های کالایی نیز هزینه‌ی کم‌تری دارد.

انعطاف‌پذیر است: همان‌طور که قبل‌تر هم توضیح دادیم؛ دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در مواقع خاص و در زمان بحران‌های اقتصادی می‌توانند بر روی ارزش پول فیات تاثیر بگذارند.

در مبادلات بین‌المللی کاربردی است: به‌‌دلیل آن‌که بیشتر کشورهای دنیا این پول‌ها را به رسمیت می‌شناسند و فعالیت‌های اقتصادی خود را با ارز فیات انجام می‌دهند؛ مبادلات بین‌المللی با آن‌ها آسان‌تر است.

ذخیره کردن آن آسان‌تر است: پول‌‌های کالایی یا ذخایر طلا و نقره در سیستم‌های استاندارد طلا، نیاز به مکانی امن و مطمئن برای حفظ و نگه‌داری دارند. ذخیره‌ی طلا به‌عنوان پشتوانه‌ی پول ملی یک کشور (خزانه ملی) نیاز به یک سیستم پیچیده‌ی امنیتی دارد. اما پول‌های کاغذی جا و هزینه‌ی کم‌تری نسبت به این ذخایر برای حفظ و نگه‌داری نیاز دارند.

معایب استفاده از ارز فیات

این پول مانند هر جز دیگری از بازار و اقتصاد، چالش‌هایی نیز دارد:

ایجاد تورم: به‌دلیل آن‌که این پول‌ها را می‌توان به‌صورت نامحدود چاپ و تولید کرد؛ امکان ایجاد تورم از این طریق همیشه وجود دارد.

پیشینه بد: چندین حکومت و دولت تا‌کنون با اتکا به ارزهای فیات و تولید بیش ‌از حد آن سرانجام به ورشکستگی اقتصادی و یا از دست دادن قدرت رسیده‌اند. (ورشکستگی دولت زیمباوه در قرن بیست و یکم)

مقایسه ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات

ارزهای دیجیتال ماهیت فیزیکی ندارند و قابل رویت نیستند. این پول‌ها در بستر بلاکچین‌ فعالیت می‌کنند و در کیف پول‌های دیجیتالی ذخیره می‌شوند. ارز دیجیتال در دهه ۹۰ میلادی به‌وجود آمد و با معرفی چند نمونه‌ی ناموفق مانند ای گلد و ریزور لیبرتی پا به عرصه‌ی اقتصاد جهان گذاشت. اما در سال ۲۰۰۹ محبوب‌ترین ارز دیجیتالی یا رمزارز جهان یعنی بیت کوین (BTC) به دنیا معرفی شد و تحولی عظیم در دنیای ارزهای دیجیتال ایجاد کرد. بیت کوین و سایر رمزارزها دریچه‌ای تاره به سوی اقتصاد جهانی گشوده‌اند.

این ارزها تفاوت‌های عمده‌ای با اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروز جهان دارند. در ادامه به بررسی این تفاوت‌‌ها می‌پردازیم.

• تنها وجه اشتراک ارزهای فیات و دیجیتال، نبود پشتوانه‌ی فیزیکی در هر دوی این سیستم‌های پولی است.
• بیشتر رمزارزها در مقدار محدودی تولید می‌شوند و برای تولید محدود آن‌‌ها پروتکل‌های خاص مشخص شده است (هاوینگ بیت کوین). سایر آن‌ها نیز برای کنترل این موضوع پروتکل‌‌هایی را تعیین کرده‌اند که از ایجاد تورم جلوگیری کنند. این امر نقطه‌ی مقابل امکان تولید بی‌رویه ارزهای فیات (عامل اصلی تورم) است.
• برخلاف دلیل پیدایش ارزهای فیات که کنترل بیشتر دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی بوده است، کریپتوکارنسی یا رمزارز با هدف عدم تمرکز و کنترل‌زدایی به‌وجود آمده است.
• استفاده از پول فیات بستگی به مرزهای جغرافیایی و پذیرش آن در کشوری دارد که قصد دارید از آن استفاده کنید. اما پول دیجیتالی محدودیت مرزی و جغرافیایی ندارد و در سراسر دنیا قابل استفاده است.
• ارزهای دیجیتال به‌دلیل استفاده از سیستم‌های رمزنگاری در ساختار آن‌ها، امنیت بسیار بالایی دارند و امکان جعل، هک و سرقت آن‌ها بسیار پایین است. اما پول فیات به‌راحتی جعل می‌شود. حساب‌های بانکی که محلی امن برای نگه‌داری آن‌هاست، قابل هک شدن هستند و این پول‌ها همیشه در معرض سرقت قرار دارند.
• مهم‌ترین نکته که تا امروز در رقابت این دو ارز بسیار قابل توجه بوده است؛ میزان بالای پذیرش عمومی ارز فیات در مقایسه با ارز دیجیتال است. افکار عمومی هنوز آن‌چنان که باید و شاید ارزهای دیجیتال را به رسمیت نمی‌شناسد و پول فیات مقبولیت بیشتری دارد.
• مزیت دیگر ارزهای فیات به نسبت نوع دیجیتال آن‌ها، نوسانات پایین است. رمزارزها دنیای پر نوسانی دارند؛ از این رو افراد کم‌تری به سرمایه‌گذاری در این بازار اطمینان می‌کنند.

ارز دیجیتال، پایانی بر جهان پول فیات؟

هرچند ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر جایگاه مناسبی در اقتصاد جهانی پیدا کرده‌‌اند، اما هنوز هم ارز فیات رایج‌ترین سیستم مالی در دنیاست. دلار، پوند و یورو با توجه به کشورهای چاپ کننده‌ی آن‌ها که همگی اقتصادهای قدرتمندی دارند؛ هنوز مهم‌ترین رکن فعالیت‌های اقتصادی در گوشه و کنار دنیا هستند. این ارزها هرچند تاریخچه سفیدی ندارند و مشکلات فراوانی تا به اینجا برای کشورهای مختلف و اقتصاد آن‌ها ایجاد کرده‌اند، اما هنوز هم پذیرش عمومی بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتالی دارند.

زمان زیادی لازم است تا مردم جهان به جای پول‌هایی که قابل لمس هستند، پول‌هایی که فقط کدهای نوشتاری‌اند را بپذیرند. اما آینده‌ی هر دوی این نظام‌های مالی در هاله‌ای از ابهام است و مشخص نیست در سال‌های بعد کفه‌ی ترازوی کدام یک از آن‌ها سنگین‌تر باشد و بتواند بازارهای مالی جهان را تسخیر کند.

پول فیات در قرن دهم از چین سرچشمه گرفت، عمدتاً در سلسله‌های یوان، تانگ، سونگ و مینگ. در سلسله تانگ (۶۱۸-۹۰۷)، تقاضای زیادی برای پول فلزی وجود داشت که بیش از عرضه فلزات گرانبها بود.

به طور سنتی، پول فیات به شکل اسکناس و سکه عرضه می‌شد، اما فناوری کمک می‌کند تا پول فیات فیزیکی را با مدلی مبتنی بر اعتبار تکمیل کنند که در آن مانده‌ها و تراکنش‌ها به صورت دیجیتالی ثبت می‌شوند.

بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات

پول فیات ارز دولتی یک کشور است که پشتوانه ی فیزیکی مانند طلا و نقره ندارد، بلکه پشتوانه ی آن دولتی است که آن را صادر کرده است. ارزش پول فیات از ارتباط میان عرضه و تقاضا و ثبات دولت حاصل شده و به ارزش کالای فیزیکی، مانند ارزش پول، وابسته نیست. بیشتر ارزهای کاغذی مدرن مانند دلار امریکا، یورو و دیگر ارزهای مهم همگی پول فیات هستند.

فیات ریشه در زبان لاتین دارد و به معنی حکم "باید بشود" و یا "بگذار که بشود" است.

پول فیات

• پول فیات ارز دولتی یک کشور است که پشتوانه ی فیزیکی مانند طلا ندارد.
• پول فیات به بانک های مرکزی دولتی کنترل جامع تری روی اقتصاد میدهند زیرا مقدار ارز چاپ شده در کنترل بانک های مرکزی می باشد.
• مشکل عمده ی پول فیات چاپ بیش از اندازه ی آن است که باعث افزایش تورم میشود.

پول فیات چگونه کار میکند؟

پول فیات ارزشمند است فقط بدلیل این که دولت ارزشش را حفظ میکند و به واسطه این که دو طرف در یک تراکنش ارزش آن را می پذیرند.

در طول تاریخ، دولت ها سکه های خود را از کالاهای فیزیکی ارزشمند مانند طلا و نقره میساختند و یا پول کاغذی چاپ میکردند که در ازای آن سکه های طلا و نقره قابل دریافت بود. اما پول فیات این گونه تعریف نشده که ما به ازای آن مقدار معینی کالای ارزشمند و یا فلزات گرانبها دریافت شود.

بیشتر ارزهای مهم دنیا، مانند دلار امریکا، پول فیات هستند.

پول فیات چگونه بوجود آمد؟

از آنجا که پول فیات با ذخایر فیزیکی مانند ذخایر ملی طلا یا نقره ارتباطی ندارد، باعث می شود ارزش خود را به دلیل تورم از دست بدهد و یا حتی در صورت افزایش تورم، کاملا بی ارزش شود. اگر مردم اعتماد خود نسبت به پول ملی را از دست بدهند، پول ارزش خود را از دست خواهد داد. البته که این با پولی که طلا پشتوانه ی آن است، متفاوت است؛ برای مثال، طلا به دلیل استفاده شدن در جواهرات و تزئینات و همچنین تولید دستگاه های الکترونیکی، رایانه و وسایل نقلیه هوافضا دارای ارزش ذاتی است.

در گذشته در تاریخ امریکا، ارز این کشور پشتوانه ی طلا داشت (و حتی گاهی نقره). دولت فدرال با تصویب قانون بانکداری اضطراری سال 1933، اجازه نامه ی شهروندان در مبادله ارز با طلای دولت را لغو کرد، هنگامی که امریکا اجازه ی دادن طلا به کشورهای خارجی در ازای گرفتن دلار امریکا را لغو کرد، پشتوانه این ارز به طور کامل در سال 1971 حذف شد. از آن زمان تا به حال دلار امریکا، همانگونه که رویش هم چاپ شده، تنها پشتوانه ی "ایمان و اعتبار" دولت امریکا" را دارد و به عنوان ارز رایج برای کلیه بدهی ها، دولتی و خصوصی چاپ میشود. از این رو، دلار آمریکا قانونا فقط ابزار رفع بدهی محسوب می شود و هیچ گونه ارزش اعتباری مرتبط با طلا، نقره و غیره ندارد.

مزایا و معایب پول فیات

پول فیات ارز خوبی محسوب می شود در صورتی که بتواند نقشهایی را که اقتصاد یک کشور در واحد پولی خود به آن نیاز دارد، اجرا کند: این ارز همچنین، فواید خوبی برای دولت ها از طریق ایجاد ارزش حبابی فراهم می کند.

پول فیات در قرن بیستم تا حدودی معروف شد زیرا دولت ها و بانک های مرکزی به دنبال قطع ارتباط اقتصاد خود از فراز و نشیب های چرخه تجارت بودند. از آنجایی که پول فیات منبع ثابتی مانند طلا ندارد، دولت ها میتوانند کنترل بیشتری روی آن داشته باشند و اینگونه میتوانند متغیرهای اقتصادی مانند عرضه ی اعتبار، نقدینگی، نرخ بهره و سرعت پول را مدیریت کنند. به عنوان مثال، فدرال رزرو آمریکا وظیفه ی پایین نگه داشتن بیکاری و تورم را با این ابزار دارد.

با این حال، بحران وام و به دنبال آن سقوط مالی سال 2007 ، این باور را ایجاد کرد که بانک های مرکزی می توانند با تنظیم عرضه ی پول، مانع از سقوط و رکودهای جدی شوند. به طور مثال یک ارز مرتبط با طلا ثبات بیشتری دارد زیرا منبع طلا محدود است. اما به دلیل عرضه ی نامحدود پول فیات، امکان ایجاد حباب در این ارز وجود دارد.

دولت آفریقایی زیمبابوه نمونه ای از بدترین حالت تورم در دهه ی اول سال 2000 را ارائه داد. در پاسخ به مشکلات جدی اقتصادی، بانک مرکزی کشور شروع به چاپ پول با سرعتی عجیب کرد. این چاپ زیاد منجر به تورم اقتصادی شدیدی شد که در سال 2008 بین 230 تا 500 میلیارد درصد بود. قیمت ها به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد و خریداران مجبور شدند برای خرید مایحتاج ساده، با سبدها و ساک های پر پول به فروشگاه بروند. هنگامی که تورم در بالاترین مقدار بود، ارزش یک تریلیون دلار زیمبابوه تنها 40 سنت به دلار آمریكا بود.

پول فیات چه تفاوتی با ارز رمزنگاری شده دارد؟

فیات به معنای "بگذار انجام شود" است. ارز رمزنگاری شده به "یک ابزار غیرمتمرکز و دیجیتال مبادله ای که توسط رمزنگاری اداره می شود." دلالت دارد. هردوی اینها ارز هستند اما چندین تفاوت با یکدیگر دارند:

پول فیات همان پول رایج است که دولت از آن حمایت میکند. این ارز میتواند مانند دلار کاغذی و یا به طور الکترونیکی و به صورت کارت های اعتباری، پی پال و غیره باشد. دولت عرضه آن را کنترل میکند و میتوان با استفاده از آن مالیات خود را پرداخت کرد.

ارز رمزنگاری شده یک وجه رایج نیست و از طرف دولت و یا بانک پشتیبانی نمیشود. (این ارز غیرمتمرکز و جهانی است.) شکل آن بیشتر شبیه اعتبار بانکی است که در بانک وجود دارد. (این ارز دیجیتال است اما توسط بانک و یا دولت پشتیبانی نمیشود.) یک الگوریتم عرضه ی آن را کنترل میکند و شما می توانید با ارز رمزنگاری شده خرید کنید اما نمیتوانید با آن مالیات بپردازید. (و البته که باید برای آن هم مالیات بپردازید.)

تفاوت ارز رمزنگاری شده با پول فیات

قانون سکه ی سال 1965، به طور خاص، بخش 31 امریکا 5103 با عنوان "پول رایج" می گوید: سکه و ارز امریکا (از جمله اسکناس های ذخیره شده فدرال و اسکناس های منتشر شده از بانکهای ذخیره فدرال و بانکهای ملی) پول رایج قانونی برای کلیه بدهی ها، عوارض عمومی، مالیات ها و حقوق، هستند.

برای اهداف مالیاتی فدرال، پول مجازی هم به عنوان دارایی محسوب می شود. اصول مالیاتی عمومی قابل اعمال در معاملات ملکی در معاملات ارز مجازی هم اعمال می شود.

در مواقع تورم زیاد، مردم باید بتوانند ثروت خود را به واحدی با ثبات بیشتر تبدیل کنند و یا با پایین آمدن ارزش پول فیات، سرمایه ای عظیم را از دست بدهند. اینجا ارزش ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین مشخص میشود. از آنجا که هیچ بانک مرکزی یا دولتی برای تغییر سیاست پولی بیت کوین وجود ندارد، این ارز دیجیتال به عنوان فرار از پول متمرکز به کار میرود و می تواند کمکی به سیاست های پولی ضعیف باشد.

با اینکه امروزه به خاطر تراکنش های طولانی مدت و نوسانات زیاد بیت کوین هنوز این نقش را ندارد، اما ممکن است که در آینده ای نزدیک و به خاطر تورم زیاد، مردم همه ی دارایی خود را تبدیل به بیت کوین کنند، همانگونه که امروزه همگی در بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات پی خرید طلا هستند. تا زمانی که بیت کوین به ثبات برسد و قیمتش ثابت شود، سکه های باثبات دیگری مانند تتر،همچنان ارزشمند خواهند ماند. از آنجا که تتر به دلار امریکا متصل است، روشی کارآمد برای کسانی است که از تورم رنج میبرند و به دنبال ارزی باثبات و دولتی میگردند.

ارز فیات ( فیات کارنسی – Fiat Currency) یا پول بی پشتوانه چیست؟

ارز فیات یا فیات کارنسی (Fiat Currency) که به آن پول بی پشتوانه یا حکمی نیز گفته می‌شود، پولی است که ارزش ذاتی ندارد و نشأت گرفته از اقدامات دولتی چاپ و تکثیر است. کلمه فیات (Fiat) در زبان لاتین به معنای «بگذارید انجام شود» است. از پول بدون پشتوانه به عنوان جایگزین پول پرداختی برای کالاها استفاده می‌شود. دلار آمریکا، پوند انگلستان و ریال ایران، همگی نوعی ارز فیات محسوب می‌شوند.

تعریف ارز فیات

به زبان ساده، ارز فیات یا فیات کارنسی، پول رایج قانونی است که ارزشش به جای نشات گرفتن از مَتریال مورد استفاده برای ساخت، توسط دولت صادرکننده تعیین می‌شود. این توانمندی یک دولت است که ارزش پول فیات خود را تعیین کند. بیشتر کشورهای جهان از سیستم ارزی فیات برای خرید کالا و خدمات، سرمایه‌گذاری و پس انداز استفاده می‌کنند. پول بدون پشتوانه از قرن‌ها پیش جایگزین طلا و دیگر سیستم‌های پرداختی مبتنی بر کالا شده است.

تاریخچه پیدایش پول فیات

سیستم ارزی فیات قرن‌ها پیش در چین ابداع شد. ایالت سوچوان آغازکننده‌ استفاده از پول کاغذی در قرن یازدهم بود. در ابتدا، از این پول‌ها برای مبادله‌ی ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌شد، اما پس از به قدرت رسیدن کوبلای خان (از نوادگان چنگیزخان) در قرن سیزدهم، سیستم جامع ارز فیات رسمی شد. بر اساس ادعای مورخان، پیدایش این پول با هزینه‌های زیاد و تورم بیش از اندازه‌ای که ایجاد کرد، نقش مهمی در «سقوط امپراتوری مغول» داشته است.

نمونه‌ای از نخستین پول‌های فیات در چین

ارز فیات در طول قرن هفدهم با پذیرش توسط کشورهایی از جمله اسپانیا، سوئد و هلند وارد قاره اروپا شد. این سیستم در سوئد شکست خورد تا دولت استفاده از فلز نقره را جایگزین کند. اما طی دو قرن بعد، فرانسه‌نو (کانادا)، مستعمرات سیزده‌گانه ایالات متحده، و در نهایت حکومت فدرال ایالات متحده نیز به استفاده از پول بی ‌پشتوانه روی آوردند.

در حدود قرن بیستم، ایالات متحده به صورت محدود، مجددا به استفاده از ارز مبتنی بر کالاها روی آورد. دولت آمریکا در سال 1933 میلادی، سرانجام به استفاده از پول کاغذی برای مبادله طلا پایان داد. تا سال 1972 و در دوره ریاست جمهوری ریچارد نیکسون، ایالات متحده به طور کامل استفاده از استاندارد طلا به عنوان ارز را کنار گذاشت و تصمیم به استفاده از سیستم پولی فیات گرفت. این کار با استقبال جهانی همراه بود و باعث شد استفاده از پول بدون پشتوانه در سراسر کشورها رواج پیدا کند.

پول بدون پشتوانه چطور کار می‌کند؟

دلیل ارزشمند بودن پول فیات فقط به خاطر تلاش دولت صادرکننده آن به منظور حفظ این ارزش یا توافق دو طرف مبادله‌کننده بر سر آن است. چندین دهه قبل، دولت‌ها از یک کالای فیزیکی باارزش نظیر طلا و نقره سکه ضرب می‌کردند. روش جایگزین ضرب سکه، صدور اسکناس‌های کاغذی بود که می‌توانست برای مقدار مشخصی از کالای فیزیکی بازخرید شود. وضعیت پول فیات متفاوت است؛ پول بدون پشتوانه یک حامی فیزیکی باارزش ندارد. ارز فیات غیر قابل تبدیل و غیر قابل بازخرید است.

از آن جایی که این پول به ذخایر فیزیکی از جمله ذخیره ملی طلا یا نقره یک کشور متصل نیست، ممکن است در پی بروز تورم از ارزشش کاسته شده یا حتی به خاطر درگیر شدن یک جامعه با ابرتورم، به طور کامل بی‌ارزش شود. در صورتی که ایمان مردم به پول ملی کشورشان از بین برود، دیگر هیچ ارزشی نخواهد داشت.

از این نظر ارز فیات و بی پشتوانه با پول حمایت‌ شده توسط طلا (یا هر ماده دیگر) متفاوت است؛ پول نوع دوم دارای ارزش ذاتی است، چرا که دنیا برای ساخت جواهرات و دکوراسیون، ساخت لوازم الکترونیکی و قطعات کامپیوتر، همچنین ایجاد فضاپیماها و بسیاری دیگر از کاربردها، به طلا نیاز دارد.

مقایسه استاندارد طلا و ارز فیات

ارز فیات در برابر استاندارد طلا

سیستم استاندارد طلا، اجازه‌ی تبدیل پول کاغذی به طلا را می‌داد. در واقع، تمام پول‌های کاغذی توسط مقدار محدودی طلا که نزد دولت نگهداری می‌شد، حمایت می‌شدند. دولت‌ها و بانک‌ها بر پایه‌ی یک سیستم ارزی مبتنی بر کالاها فقط در صورت داشتن ذخایر کافی از طلا، می‌توانستند ارزهای جدید را وارد چرخه‌ی اقتصاد کنند. این سیستم جلوی توانایی دولت‌ها برای ایجاد پول و افزایش ارزش پول آن‌ها بر اساس عوامل اقتصادی را محدود می‌کرد.

اما در آن سمت، پول کاغذی تحت نظر ارز فیات نمی‌تواند به هیچ چیزی تبدیل شود. مسئولان با پول فیات می‌توانند به صورت مستقیم روی ارزش پول خود تأثیرگذار باشند و آن را به شرایط اقتصادی ربط دهند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی، کنترل بیشتری روی سیستم ارزی دارند. آن‌ها می‌توانند با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند ایجاد بانکداری ذخیره کسری (Fractional Reserve Banking) و اعمال آزادسازی کمی (Quantitative Easing) به رویدادها و بحران‌های مالی واکنش نشان دهند.

حامیان استاندارد طلا اعتقاد دارند که سیستم ارزی مبتنی بر کالاها پایدارتر است، زیرا توسط چیزی حمایت می‌شود که فیزیکی و باارزش است. در سمت دیگر، حامیان پول بی پشتوانه ادعا می‌کنند که قیمت طلا بی‌ثبات است. در این فضا، ارزش یا بهای ارز مبتنی بر کالا می‌تواند دچار نوسان شود. اما با بهره‌گیری از سیستم ارز فیات دولت‌ها در مواجهه با شرایط اضطراری اقتصادی بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات می‌توانند با انعطاف‌پذیری بیشتری وارد عمل شوند.

مقایسه ارز فیات با ارز دیجیتال

ارز فیات در برابر ارز دیجیتال

پول فیات و رمز ارزها، در این مورد که توسط یک کالای فیزیکی حمایت نمی‌شوند، با یکدیگر مشترک هستند. البته این اشتراک در همینجا به پایان می‌رسد. ارز فیات توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کنترل می‌شود، اما بیشتر رمز ارزها به خاطر استفاده از بلاک چین غیر متمرکز هستند.

یکی دیگر از تفاوت‌های قابل توجه آن‌ها، نحوه تولید ارز است. بیت کوین مانند اکثر ارزهای دیجیتال، عرضه کنترل شده و محدودی دارد. در آن سو، بانک‌ها با قضاوت بر نیازهای اقتصادی یک کشور، می‌توانند هر چقدر که می‌خواهند پول فیات ایجاد کنند.

کریپتوکارنسی به عنوان یک نوع دیجیتالی از ارزها، هیچ همتای فیزیکی نداشته و بدون مرز است و همین باعث می‌شود برای انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی جذابیت بیشتری داشته باشد. همچنین، این معاملات غیرقابل بازگشت هستند و این برخلاف سیستم ارزی فیات، پیگیری را سخت‌تر می‌کند. از طرف دیگر، بازار ارزهای مجازی کوچکتر بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات بوده و همین باعث بی‌ثبات‌تر بودن آن‌ها نسبت به بازارهای سنتی شده است. این می‌تواند یکی از دلایلی باشد که منجر به پذیرفته نشدن گسترده‌ی ارزهای دیجیتال شده است. با این حال، به دنبال بلوغ اقتصاد رمزنگاری‌شده، نوسانات پول‌های مجازی نیز کاهش پیدا می‌کند.

مزایا و معایب سیستم فیات کارنسی

اقتصاددانان و سایر کارشناسان امور اقتصادی در حمایت از سیستم ارزی فیات با یکدیگر هم‌نظر نیستند. موافقان و مخالفان، استدلال‌هایی را نسبت به نقاط مثبت و منفی ارز فیات دارند که برخی از آن‌ها را می‌توانید در زیر بخوانید:

← کمبود: پول فیات مانند طلا با کمبود یک کالای فیزیکی محدود نمی‌شود.

← هزینه: پول فیات مقرون به صرفه‌تر از پول مبتنی بر کالاها است.

← پاسخگویی: ارز بی پشتوانه انعطاف‌پذیری دولت‌ها و بانک‌هایشان را در مواجهه با بحران‌های اقتصادی بیشتر می‌کند.

← تجارت بین‌المللی: پول بی پشتوانه در کشورهای سراسر جهان استفاده می‌شود و مورد قبول تجارت بین‌المللی است.

← سهولت: برخلاف طلا، پول بی پشتوانه به خاطر اندازه‌ی فیزیکی خود نیازمند فضای ذخیره‌سازی، محافظت، نظارت و دیگر الزامات پرهزینه نیست.

← ارزش ذاتی: پول فیات به خودی خود هیچ ارزشی ندارد. این امر به دولت‌ها امکان می‌دهد تا از کاغذ بی‌ارزش به ایجاد پول بپردازند. این امر می‌تواند به افزایش تورم و حتی فروپاشی سیستم اقتصادی آن‌ها منجر شود.

← پرریسک: از نظر تاریخی اجرای سیستم‌های ارزی فیات معمولاً با فروپاشی مالی همراه بوده که نشان می‌دهد این سیستم‌ها خطرات زیادی دارند.

نمونه‌ای از سقوط یک پول فیات

ابتدای قرن بیست و بیت کوین در مقایسه با ارزهای فیات یکم، بانک مرکزی کشور زیمباوه به خاطر مواجه شدن با مشکلات اقتصادی فراوان، حجم چاپ و انتشار ارز فیات خود را شدیدا افزایش داد. در پی این تصمیم اشتباه، ابر تورم دامن زیمباوه را گرفت و سبب شد نرخ تورم در این کشور بین 230 الی 500 میلیارد درصد قرار بگیرد! باورکردنی نیست!

قیمت‌ها به سرعت افزایش یافته و شرایط به قدری بغرنج شد که مردم برای خرید خوراک ساده مجبور به حمل کیسه‌هایی پر از پول شده بودند. در اوج بحران اقتصادی این کشور، 100 تریلیون دلار زیمباوه‌، معادل 40 سنت آمریکا بود.

سخن پایانی

آینده‌ی هر دو شکل این نوع ارزها به هیچ عنوان مشخص نیست. در حالی که ارزهای دیجیتال راه طولانی برای طی کردن دارند و در این مسیر با چالش‌های مختلفی مواجه خواهند شد، گذشته‌ی ارز فیات می‌تواند آسیب‌پذیری این نوع پول را نشان دهد. این مهم‌ترین دلیلی است که باعث شده بسیاری از مردم احتمال حرکت به سمت سیستم رمز ارزها برای تراکنش‌های مالی آینده‌ی خود را بررسی کنند.

یکی از اصلی‌ترین ایده‌های شکل‌گیری بیت کوین و ارزهای دیجیتال، بررسی شکل جدیدی از پول است که روی شبکه همتا به همتا (P2P) توزیع شده باشد. این احتمال هم وجود دارد که بیت کوین به عنوان جایگزینی برای کل سیستم واحد پولی فیات به وجود نیامده باشد و هدف آن، صرفا ارائه یک شبکه اقتصادی جایگزین باشد. با این حال، خرید و فروش بیت کوین می‌تواند پتانسیل ساخت یک سیستم مالی بهتر برای جامعه‌ای بهتر را افراهم کند.