ریسک و بازدهی سرمایهگذاری در بورس
ریسک و بازدهی سرمایهگذاری در بورس یکی از موضوعات مهم در زمینه سرمایهگذاری است. اگر قصد سرمایهگذاری در بورس را دارید، باید در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشید. بازار بورس در عین حال که میتواند شما را به سود برساند، ممکن است سرمایه شما را به خطر بیندازد. اما منظورمان از خطر چیست؟
فراگیر شدن بورس باعث شده تا افراد زیادی بدون داشتن آگاهی کافی از بازار و قواعد آن، وارد بورس شده و متضرر شوند. یا اینکه رفتار تودهای در پیش بگیرند و موجب به هم ریختن نظم بازار شوند. اما رفتار تودهای یعنی چه؟
منظور از رفتار تودهای در بورس، معامله با تقلید از دیگران است.
بسیاری از افراد کم اطلاع، وقتی ببینند عده زیادی یک سهم را خریدهاند به پیروی از آن ها خرید میکنند یا به پیروی از دیگران دست به فروش سهام میزنند. این رفتار هیجانی باعث شکلگیری صف های خرید و فروش میشود. همین مسئله ممکن است باعث شود قیمت یک سهم بیش از ارزش واقعی آن افزایش یا کاهش یابد. رفتار تودهای باعث میشود تا در بازار حباب شکل بگیرد.
در ادامه این مقاله به توضیح دو مفهوم ریسک و بازدهی سرمایهگذاری در بورس خواهیم پرداخت.
حفظ ارزش پول در بازار بورس و منتفع شدن از آن مسئلهای است که این روزها ذهن بسیاری را به خود درگیر کرده. بورس هزارتوی پیچیدهای است که موفقیت در آن مستلزم شناخت ظرافتها و پیچیدگیهای این بازار است. مسیری که برای رسیدن به مقصد مطلوب آن باید دانش، تجربه، شناخت خود و مهارتهای مالی رفتاری را توشه راه کرد.
بازده چیست؟
بازده، پاداشی است که سرمایهگذار در ازای سرمایهگذاری به دست میآورد. سه عامل قیمت خرید، قیمت فروش و سود دریافتی در بازدهی تاثیر دارد. در واقع بازده میزان عایدات خالصی است که از نگهداری یک دارایی در طول زمان برای سرمایهگذار حاصل میشود.
بازدهی قابل قبول یک سرمایهگذاری حداقل باید بتواند نرخ تورم را پوشش دهد. یعنی اگر نرخ تورم 25 درصد باشد، سرمایهگذاری باید ما را به بازده بیشتر از 25 درصدی برساند. اینگونه میتوانیم ادعا کنیم که توانستهایم ارزش پول خود را حفظ کنیم. بازدهی کمتر از 25 درصد برای سرمایهگذار سود واقعی به همراه نخواهد داشت.
در هر سرمایهگذاری، سرمایهگذار از دو جهت منتفع خواهد شد:
1- افزایش قیمت سهام (بازده سرمایهای): یعنی بازدهی که سرمایهگذار از محل تغییر قیمت سهام کسب میکند. به طور مثال اگر سهامی را 20000 ریال خریداری کرده باشید و آن را 25000 ریال بفروشید، 5000 ریال سود ناشی از تغییر قیمت سهام، یعنی معادل 25 درصد قیمت خرید، به دست میآورید.
2- کسب سود نقدی (بازده نقدی): سودی که از جریانات نقدی دوره سرمایهگذاری به دست میآید. اگر در سهام سرمایهگذاری کرده باشید، بازده نقدی شما به شکل سود نقدی است. اگر در اوراق قرضه سرمایهگذاری کرده باشید، بازده نقدی به شکل بهره خواهد بود.
بازده کل جمع بازده نقدی و بازده سرمایهای است.
ریسک چیست؟
ریسک تفاوت بین بازده تحقق یافته و بازده پیشبینی شده یا همان بازده موردانتظار ما است. ریسک به زبان ساده یعنی ندانیم چند درصد احتمال دارد که بتوانیم به سودی که هدف ما است، دست پیدا کنیم.
اگر پیشبینی شود که یک دارایی دقیقا سود 20 درصدی دارد، در این صورت ریسک بازدهی صفر است. چون بابت درصد بازدهی و سودی که خواهیم داشت مطمئن هستیم. مثل اسناد خزانه ی اسلامی که با خرید آن ها از ابتدا میدانید که قرار است سود چند درصدی داشته باشید. اما اگر در نظر داشته باشیم که بازده دارایی بین 10 تا 20 درصد باشد، بازده ریسکی تلقی میشود؛ چون درصد دقیق آن را نمیدانیم.
وقتی سهام شرکتی را خریداری میکنید، عوامل مختلفی روی قیمت آن تاثیر میگذارند. بخشی از این عوامل غیرقابل پیشبینی هستند. هیچ قطعیتی وجود ندارد که بتوان گفت 6 ماه دیگر سهام شما چه قیمتی خواهد داشت.
ریسک به دو دسته تقسیم میشود: 1- سیستماتیک و 2- غیر سیستماتیک
ریسک سیستماتیک
ریسک سیستماتیک، ریسک غیر قابل کنترل است. منظور از ریسک غیر قابل کنترل، ریسکی است که توسط جو بازار، شرایط سیاسی و اقتصادی جامعه به ما تحمیل میشود و راهی برای فرار از آن نداریم.
ریسک غیر سیستماتیک
ریسک غیر سیتماتیک یا همان ریسک قابل کنترل، ریسکی است که کنترل آن در دستان سرمایهگذار است. از آنجایی که هر سرمایهگذار ریسک کمتر را به بیشتر ترجیح میدهد، سعی دارد این ریسک را کم کند.
اما سوال اینجاست که چطور ریسک سرمایهگذاری را کاهش دهیم؟ هرچه سبد سهام شما متنوعتر باشد، ریسک سیستماتیک کمتر است. برای مثال فرض کنید شما همه پول خود را صرف خرید سهام صنایع فلزات کرده باشید. در این حال اگر افت جهانی قیمت فلزات اتفاق بیفتد، پیرو آن قیمت فلزات در ایران کاهش پیدا کرده و همه سرمایه شما به خطر میافتد. اما اگر دارایی خود را بین سهام شرکتهای بانکی، دارویی، فلزات، شیمیایی و خودروسازی تقسیم کرده باشید، مسلما کاهش قیمت فلزات ضربه ضعیفتری به شما میزند.
ریسک کلی که به یک سرمایهگذار تحمیل میشود، مجموع دو ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک است.
انواع ریسک
ریسک دستهبندیهای متفاوتی دارد. میتوان از جهت منابع ریسک را به دو دسته: ریسک مالی و غیرمالی تقسیمبندی کرد.
ریسک مالی به طور مستقیم بر سودآوری شرکتها اثر میگذارد. انواع ریسک مالی شامل: ریسک نوسان نرخ بهره، ریسک نرخ ارز، ریسک نکول، ریسک نقدینگی، ریسک تورمی، ریسک بازار، ریسک سرمایهگذاری مجدد و ریسک مرتبط با درجه اهرم مالی ست که در ادامه به تعریف موارد مهم آن میپردازیم.
ریسک نوسان نرخ بهره
این ریسک بیشتر صاحبان اوراق قرضه را تهدید میکند. به طور مثال فرض کنید شما دارنده اوراق قرضه هستید و قرار است که در زمان مشخص بهره ثابت 10 درصدی دریافت کنید. اما اگر نرخ بهره بازار افزایش پیدا کند(بیشتر از 10 درصد شود)، شما همچنان تا زمان سررسید و دریافت نرخ بهره 10 درصدی، پایبند به اوراق قرضه خود هستید. پس در این صورت ارزش اوراق قرضه شما کم شده است.
ریسک نکول یا ریسک اعتباری
این ریسک هنگامی رخ میدهد که وام گیرنده به علت عدم توان یا تمایل، به تعهدات خود در مقابل وام دهنده در تاریخ سررسید عمل نکند. یعنی شرکتی که اوراق آن را خریداری کردهاید در تاریخ سررسید سود وعده داده شده را به شما پرداخت نکند.
ریسک نقدینگی
ریسکی است که بابت عدم اطمینان در راحتی و سرعت خرید و فروش اوراق بهادار، به دارنده تحمیل میشود. اگر سهام شما به راحتی به فروش برسد، یعنی ریسک کمتری به شما تحمیل شده. چون شما را زودتر به وجه نقد رسانده. اما سهامی که روزها در صف فروش میماند، نقدشونگی کمتر و ریسک بیشتری دارد .
ریسک نقدینگی اوراق خزانه تقریباً صفرو ریسک نقدینگی سهام مربوط به بازارهای خارج از بورس زیاد است.
ریسک سرمایهگذاری مجدد
اگر سرمایهگذار افق سرمایهگذاری بیشتری نسبت به سررسید اوراق داشته باشد، با ریسک سرمایهگذاری مجدد مواجه است. مثلا اگر شما قصد سرمایهگذاری 10 ساله داشته باشید و دارایی خود را صرف خرید اوراق قرضه با سررسید3 ساله کنید، در پایان سال سوم باید بار دیگر دارایی خود را با نرخ بهره جدید سرمایه گذاری کنید. به همین دلیل دارنده اوراق قرضه کوتاه مدت در مقایسه با دارنده اوراق قرضه بلندمدت، ریسک سرمایه گذاری مجدد بیشتری را متحمل خواهد شد. چون باید هربار با نرخ جدیدی سرمایه گذاری کند.
ریسک درجه اهرم مالی
ریسکی است که بر اثر وام گرفتن شرکت و ایجاد بدهی بر سرمایهگذار تحمیل میشود. هرچه شرکت بیشتر از طریق وام تامین مالی کرده باشد، این ریسک بیشتر است. برای کاهش ریسک درجه اهرم مالی به شما توصیه میکنیم تا پیش از سرمایهگذاری، ترازنامه شرکت را بررسی کنید تا از میزان بدهی و داراییهای آن اطلاعات کافی داشته باشید.
ریسک های غیر مالی به وجود آورنده ی ریسک های مالی هستند. مثل: ریسک سیاسی، تجاری، ریسک صنعت و ریسکی که قوانین و مقررات بر شرکت ها تحمیل میکنند؛ که در مجموع باعث نوسانات عرضه و تقاضا و در نتیجه تغییر قیمت میشوند.
چه ترکیبی از ریسک و بازده را انتخاب کنم؟
تا به اینجا با ریسک و بازدهی سرمایهگذاری در بورس آشنا شدیم . دو مساله مهم ذهن هر سرمایهگذار را مشغول میکند. اول اینکه با سرمایهگذاری در آینده به چه منفعتی خواهیم رسید؟ و دوم اینکه با این سرمایهگذاری چقدر داراییهای فعلی خود را به خطر انداختهایم؟ این دو مسئله تداعیکننده دو مفهوم بازده و ریسک است. لازم است بدانید که در این باره دو فرض رکودستیزی و ریسکگریزی وجود دارد.
رکود ستیزی و ریسکگریزی یعنی چه؟
فرض کنید سرمایهگذار بخواهد بین دو دارایی با ریسک یکسان یکی را انتخاب کند. احتمالا او داراییای را انتخاب میکند که بازدهی بالاتری داشته باشد. به این فرض رکودستیزی یا سیری ناپذیری گفته میشود. برای مثال فرض کنید دو سهم «الف» و «ب» داریم. سهم «الف» مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ با احتمال 30 درصد بازدهی 40 درصدی داشته باشد.اگر سهم “ب” با همان احتمال 30 درصدی ،بازدهی 50 درصدی داشته باشد.؛ مسلما شما سهم “ب” را انتخاب خواهید کرد. چون در هر صورت متحمل ریسک 30 درصدی هستید و سود بیشتر را به کمتر ترجیح میدهید.
فرض ریسک گریزی چیست؟ فرض کنید سرمایهگذار دو انتخاب برای سرمایهگذاری دارد. این دو دارایی سود یکسان دارند و بازدهی یکسانی ایجاد میکنند. در این حالت، فرد احتمالا دارایی را انتخاب میکنند که ریسک کمتری داشته باشد. مثلا فرض کنید بانک و بورس هر دو میتوانند بازدهی ۲۰ درصد یکساله برای شما ایجاد کنند. در این حالت مسلما شما سرمایهگذاری در بانک را که اطمینان بیشتری از آن دارید انتخاب خواهید کرد.
اغلب ما از خدماتی نظیر بیمه عمر، ماشین، مسکن و… استفاده میکنیم. این موضوع نشان میدهد که سعی داریم برای خود حاشیه ی امنی از لحاظ مالی ایجاد کنیم. به این ترتیب میتوانیم ریسک را به حداقل برسانیم. این مسئله ثابت میکند که ما ریسک گریز هستیم.
هر چقدر ریسک یک سرمایهگذاری بیشتر باشد، سرمایهگذار به ازای تحمل ریسک بیشتر، بازده بیشتری مطالبه خواهد کرد.
پیشنهاد
در این مقاله ریسک و بازدهی سرمایهگذاری در بورس را توضیح دادیم. توصیه ما به شما این است که با در نظر گرفتن مبلغ دارایی خود، افق زمانی سرمایهگذاری و هدف خود از سرمایه گذاری میزان محافظه کاری یا جسارت خود را در نظر بگیرید تا بتوانید به حد متناسبی از ریسک و بازده برسید.
ریسک چیست؟ توضیح ریسک های سرمایه گذاری
ریسک در شرایط مالی به عنوان شانسی تعریف می شود که یک نتیجه یا سود واقعی سرمایه گذاری با یک نتیجه یا بازده مورد انتظار متفاوت باشد. ریسک شامل احتمال از دست دادن بخشی یا تمام سرمایه اولیه است. به طور کمی، ریسک معمولاً با در نظر گرفتن رفتارها و نتایج تاریخی ارزیابی می شود. در امور مالی، انحراف استاندارد یک معیار رایج مرتبط با ریسک است. انحراف استاندارد معیاری از نوسان قیمت دارایی ها در مقایسه با میانگین های تاریخی آنها در یک بازه زمانی معین ارائه می دهد. به طور کلی، مدیریت ریسک های سرمایه گذاری با درک اصول اولیه ریسک و نحوه اندازه گیری آن ممکن و محتاطانه است. یادگیری ریسک هایی که می تواند در سناریوهای مختلف اعمال شود و برخی از راه های مدیریت کل نگر آنها به همه نوع سرمایه گذاران و مدیران تجاری کمک می کند تا از زیان های غیرضروری و پرهزینه جلوگیری کنند.
- 1 مبانی ریسک
- 2 اوراق بهادار بدون ریسک
- 2.1 ریسک و افق زمانی
- 2.2 رتبه بندی ریسک مورنینگ استار
- 2.3 انواع ریسک مالی
- 2.4 ریسک کسب و کار
- 2.5 ریسک اعتباری یا پیش فرض
- 2.6 ریسک کشور
- 2.7 ریسک ارز
- 2.8 ریسک نرخ بهره
- 2.9 ریسک سیاسی
- 2.10 ریسک طرف مقابل
- 2.11 ریسک نقدینگی
- 2.12 ریسک در مقابل پاداش
مبانی ریسک
همه افراد هر روز در معرض خطراتی قرار می گیرند، چه از رانندگی، راه رفتن در خیابان، سرمایه گذاری، برنامه ریزی سرمایه یا چیز دیگری. شخصیت، سبک زندگی و سن یک سرمایه گذار از مهمترین عواملی است که برای مدیریت سرمایه گذاری فردی و اهداف ریسک باید در نظر گرفته شود. هر سرمایه گذار دارای یک پروفایل ریسک منحصر به فرد است که تمایل و توانایی آنها را برای مقاومت در برابر ریسک تعیین می کند. به طور کلی، با افزایش ریسک های سرمایه گذاری، سرمایه گذاران انتظار دارند بازده بالاتری برای جبران این ریسک ها داشته باشد.
یک ایده اساسی در امور مالی، رابطه بین ریسک و بازده است. هر چه میزان ریسکی که سرمایه گذار مایل به پذیرش آن است بیشتر باشد، بازدهی بالقوه بیشتری خواهد داشت. ریسکها میتوانند به روشهای مختلفی بروز کنند و سرمایهگذاران باید بابت ریسکهای اضافی جبران شوند. به عنوان مثال، اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده یکی از امن ترین سرمایه گذاری ها در نظر گرفته می شود و در مقایسه با اوراق قرضه شرکتی، نرخ بازده کمتری را ارائه می دهد. احتمال ورشکستگی یک شرکت بسیار بیشتر از دولت ایالات متحده است. از آنجایی که ریسک پیش فرض سرمایه گذاری در اوراق قرضه شرکتی بیشتر است، به سرمایه گذاران نرخ بازده بالاتری پیشنهاد می شود.
به طور کمی، ریسک معمولاً با در نظر گرفتن رفتارها و نتایج تاریخی ارزیابی می شود. در امور مالی، انحراف استاندارد یک معیار رایج مرتبط با ریسک است. انحراف استاندارد معیاری از نوسانات یک مقدار را در مقایسه با میانگین تاریخی آن ارائه می دهد. انحراف استاندارد بالا نشان دهنده نوسانات ارزش زیادی و در نتیجه درجه بالایی از ریسک است.
افراد، مشاوران مالی و شرکت ها همگی می توانند استراتژی های مدیریت ریسک را برای کمک به مدیریت ریسک های مرتبط با سرمایه گذاری ها و فعالیت های تجاری خود توسعه دهند. از نظر آکادمیک، چندین نظریه، معیار و استراتژی وجود دارد که برای اندازهگیری، تحلیل و مدیریت ریسکها شناسایی شدهاند. برخی از این موارد عبارتند از: انحراف استاندارد، بتا، ارزش در معرض خطر (VaR) و مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه (CAPM). اندازهگیری و کمیسازی ریسک اغلب به سرمایهگذاران، معاملهگران و مدیران کسبوکار اجازه میدهد تا با استفاده از استراتژیهای مختلف از جمله تنوعسازی و موقعیتهای مشتقه، از برخی ریسکها جلوگیری کنند.
اوراق بهادار بدون ریسک
در حالی که درست است که هیچ سرمایهگذاری کاملاً عاری از همه خطرات احتمالی نیست، برخی از اوراق بهادار آنقدر ریسک عملی کمی دارند که بدون ریسک یا بدون ریسک در نظر گرفته میشوند.
اوراق بهادار بدون ریسک اغلب مبنایی برای تجزیه و تحلیل و اندازه گیری ریسک است. این نوع سرمایه گذاری ها نرخ بازده مورد انتظار را با ریسک بسیار کم یا بدون ریسک ارائه می دهند. اغلب، همه انواع سرمایه گذاران برای حفظ پس انداز اضطراری یا برای نگهداری دارایی هایی که نیاز به دسترسی فوری دارند، به این اوراق نگاه می کنند.
نمونه هایی از سرمایه گذاری های بدون ریسک و اوراق بهادار شامل گواهی سپرده (CD)، حساب های بازار پول دولتی و اسناد خزانه داری ایالات متحده است. اسکناس 30 روزه خزانه داری ایالات متحده به طور کلی به عنوان امنیت پایه و بدون ریسک برای مدل سازی مالی در نظر گرفته می شود. این توسط ایمان و اعتبار کامل دولت ایالات متحده پشتیبانی می شود، و با توجه به تاریخ سررسید نسبتاً کوتاه آن، دارای حداقل نرخ بهره است.
ریسک و افق زمانی
افق زمانی و نقدینگی سرمایه گذاری ها اغلب یک عامل کلیدی موثر بر ارزیابی ریسک و مدیریت ریسک است. اگر سرمایهگذار برای دسترسی فوری به وجوه نیاز داشته باشد، احتمال کمتری دارد که در سرمایهگذاریهای پرریسک یا سرمایهگذاریهایی سرمایهگذاری کند که نمیتوانند فوراً نقد شوند و احتمالاً پول خود را در اوراق بهادار بدون ریسک قرار میدهند.
افق زمانی نیز عامل مهمی برای پرتفوی سرمایه گذاری فردی خواهد بود. سرمایه گذاران جوان با افق های زمانی طولانی تر تا بازنشستگی ممکن است مایل به سرمایه گذاری در سرمایه گذاری های با ریسک بالاتر با بازده بالقوه بالاتر باشند. سرمایهگذاران مسنتر تحمل ریسک متفاوتی خواهند داشت، زیرا برای دسترسی آسانتر به منابع مالی نیاز دارند
رتبه بندی ریسک مورنینگ استار
مورنینگ استار یکی از آژانسهای هدف برتر است که رتبهبندی ریسک را به صندوقهای سرمایهگذاری متقابل و صندوقهای قابل معامله در مبادله (ETF) اضافه میکند. یک سرمایهگذار میتواند مشخصات ریسک پرتفوی را با تمایل خود برای ریسک مطابقت دهد.
انواع ریسک مالی
هر اقدام پس انداز و سرمایه گذاری شامل ریسک ها و بازده های متفاوتی است. به طور کلی، تئوری مالی ریسکهای سرمایهگذاری را که بر ارزش داراییها تأثیر میگذارند به دو دسته طبقهبندی میکند: ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک. به طور کلی، سرمایه گذاران در معرض خطرات سیستماتیک و غیرسیستماتیک قرار دارند.
ریسکهای سیستماتیک که به عنوان ریسکهای بازار نیز شناخته میشوند، ریسکهایی هستند که میتوانند کل بازار اقتصادی یا درصد زیادی از کل بازار را تحت تأثیر قرار دهند. ریسک بازار ریسک از دست دادن سرمایه گذاری ها به دلیل عواملی مانند ریسک سیاسی و ریسک اقتصاد کلان است که بر عملکرد کل بازار تأثیر می گذارد. ریسک بازار را نمی توان به راحتی از طریق تنوع پرتفوی کاهش داد. سایر انواع رایج ریسک سیستماتیک می تواند شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک ارز، ریسک نقدینگی، ریسک کشور و ریسک اجتماعی-سیاسی باشد.
ریسک غیرسیستماتیک که به عنوان ریسک خاص نیز شناخته میشود، دستهای از ریسک است که تنها بر یک صنعت یا یک شرکت خاص تأثیر میگذارد. ریسک غیر سیستماتیک ریسک از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل خطرات خاص شرکت یا صنعت است. به عنوان مثال میتوان به تغییر در مدیریت، فراخوان محصول، تغییر مقرراتی که میتواند فروش شرکت را کاهش دهد و یک رقیب جدید در بازار با پتانسیل گرفتن سهم بازار از یک شرکت.9 سرمایهگذاران اغلب از تنوع برای مدیریت ریسک غیرسیستماتیک استفاده میکنند. سرمایه گذاری در انواع دارایی ها.
علاوه بر خطرات سیستماتیک و غیرسیستماتیک گسترده، چندین نوع ریسک وجود دارد که عبارتند از:
ریسک کسب و کار
ریسک تجاری به دوام اساسی یک کسب و کار اشاره دارد (این سؤال که آیا یک شرکت می تواند فروش کافی داشته باشد و درآمد کافی برای پوشش هزینه های عملیاتی خود و کسب سود ایجاد کند). در حالی که ریسک مالی مربوط به هزینههای تامین مالی است، ریسک تجاری مربوط به تمام هزینههای دیگری است که یک کسبوکار باید پوشش دهد تا عملیاتی و عملکردی باقی بماند. این هزینهها شامل حقوق، هزینههای تولید، اجاره تسهیلات، هزینههای اداری و اداری است. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند قیمت تمام شده کالا، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می فروشد.
ریسک اعتباری یا پیش فرض
ریسک اعتباری خطری است که وام گیرنده قادر به پرداخت سود قراردادی یا اصل تعهدات بدهی خود نباشد. این نوع ریسک به ویژه در مورد سرمایه گذارانی است که اوراق قرضه را در پرتفوی خود نگه می دارند. اوراق قرضه دولتی، به ویژه آنهایی که توسط دولت فدرال منتشر می شوند، کمترین میزان ریسک و در نتیجه کمترین بازده را دارند. از سوی دیگر، اوراق قرضه شرکتی دارای بالاترین میزان ریسک نکول و همچنین نرخ بهره بالاتری هستند. اوراق قرضه با شانس نکول کمتر، درجه سرمایه گذاری در نظر گرفته می شوند، در حالی که اوراق با شانس بالاتر، اوراق با بازده بالا یا اوراق ناخواسته در نظر گرفته می شوند. سرمایهگذاران میتوانند از آژانسهای رتبهبندی اوراق قرضه مانند استاندارد اند پورز، فیچ و مودیز استفاده کنند تا مشخص کنند کدام اوراق از نظر درجه سرمایهگذاری و کدام اوراق ناخواسته هستند.
ریسک کشور
ریسک کشور به خطری اشاره دارد که یک کشور نتواند به تعهدات مالی خود عمل کند. هنگامی که کشوری تعهدات خود را نکول کند، می تواند به عملکرد سایر ابزارهای مالی در آن کشور و همچنین سایر کشورهایی که دارد، آسیب برساند. روابط با. ریسک کشور در مورد سهام، اوراق قرضه، صندوق های سرمایه گذاری متقابل، اختیار معامله و قراردادهای آتی که در یک کشور خاص منتشر می شوند، اعمال می شود. این نوع ریسک بیشتر در بازارهای نوظهور یا کشورهایی که کسری شدید دارند دیده می شود.
ریسک ارز
هنگام سرمایه گذاری در کشورهای خارجی، توجه به این واقعیت مهم است که نرخ ارز می تواند قیمت دارایی را نیز تغییر دهد. ریسک ارز خارجی (یا ریسک نرخ مبادله) برای همه ابزارهای مالی که به ارزی غیر از واحد پول داخلی شما هستند، اعمال میشود. به عنوان مثال، اگر در ایالات متحده زندگی میکنید و در یک سهام کانادایی به دلار کانادا سرمایهگذاری میکنید، حتی اگر این سهم ارزش افزایش می یابد، اگر دلار کانادا نسبت به دلار آمریکا کاهش یابد، ممکن است ضرر کنید.
ریسک نرخ بهره
ریسک نرخ بهره خطری است که ارزش سرمایه گذاری به دلیل تغییر در سطح مطلق نرخ های بهره، اختلاف بین دو نرخ، در شکل منحنی بازده یا هر رابطه نرخ بهره دیگری تغییر می کند. این نوع ریسک بر ارزش اوراق قرضه مستقیمتر از سهام تأثیر میگذارد و ریسک قابل توجهی برای همه دارندگان اوراق قرضه است.
ریسک سیاسی
ریسک سیاسی ریسکی است که بازده یک سرمایه گذاری ممکن است به دلیل بی ثباتی سیاسی یا تغییرات در یک کشور متحمل شود. این نوع ریسک میتواند ناشی از تغییر در دولت، نهادهای قانونگذار، سایر سیاستگذاران خارجی یا کنترل نظامی باشد.9 که به عنوان ریسک ژئوپلیتیکی نیز شناخته میشود، با طولانیتر شدن افق زمانی سرمایهگذاری، ریسک بیشتر به عاملی تبدیل میشود.
ریسک طرف مقابل
ریسک طرف مقابل، احتمال این است که یکی از افراد درگیر در یک معامله ممکن است تعهد قراردادی خود را نپذیرد. این نوع ریسک میتواند در معاملات اعتباری، سرمایهگذاری و تجاری وجود داشته باشد، بهویژه برای معاملاتی که در بازارهای خارج از بورس (OTC) اتفاق میافتد. محصولات سرمایه گذاری مالی مانند سهام، اختیار معامله، اوراق قرضه و مشتقات ریسک طرف مقابل را به همراه دارند.
ریسک نقدینگی
ریسک نقدینگی با توانایی سرمایه گذار برای انجام معاملات سرمایه گذاری خود در قبال پول نقد مرتبط است. معمولاً، سرمایه گذاران برای دارایی های غیر نقدشونده به مقداری حق بیمه نیاز دارند که به خاطر نگهداری اوراق بهادار در طول زمان که به راحتی قابل نقد نیستند، جبران می کند.
ریسک در مقابل پاداش
معاوضه ریسک و بازده تعادل بین تمایل به کمترین ریسک ممکن و بالاترین بازده ممکن است. به طور کلی، سطوح پایین ریسک با بازده بالقوه پایین و سطوح بالای ریسک با بازده بالقوه بالا مرتبط است. هر سرمایهگذار باید تصمیم بگیرد که چقدر ریسک را میخواهد و میتواند برای بازده مورد نظر بپذیرد. این بر اساس عواملی مانند سن، درآمد، اهداف سرمایه گذاری، نیازهای نقدینگی، افق زمانی و شخصیت خواهد بود.
مهم است که به خاطر داشته باشید که ریسک بالاتر به طور خودکار با بازده بالاتر برابر نیست. معاوضه ریسک و بازده فقط نشان میدهد که سرمایهگذاریهای با ریسک بالاتر امکان بازده بالاتری دارند اما هیچ تضمینی وجود ندارد. در سمت کم ریسک این طیف، نرخ بازده بدون ریسک است ( نرخ نظری بازده سرمایه گذاری با ریسک صفر). این نشان دهنده علاقه ای است که از یک سرمایه گذاری کاملاً بدون ریسک در یک دوره زمانی خاص انتظار دارید. در تئوری، نرخ بازده بدون ریسک حداقل بازدهی است که برای هر سرمایهگذاری انتظار دارید، زیرا ریسک اضافی را نمیپذیرید مگر اینکه نرخ بازده بالقوه بیشتر از نرخ بدون ریسک باشد.
ریسک و تنوع
اساسی ترین و مؤثرترین استراتژی برای به حداقل رساندن ریسک، تنوع بخشی است. تنوع بخشی به شدت بر مفاهیم همبستگی و ریسک استوار است. یک سبد دارای تنوع مناسب از انواع مختلف اوراق بهادار از صنایع مختلف تشکیل شده است که درجات مختلفی از ریسک و همبستگی با بازده یکدیگر دارند.
در حالی که اکثر متخصصان سرمایه گذاری موافقند که تنوع نمی تواند تضمین کننده ضرر باشد، اما مهم ترین مؤلفه برای کمک به سرمایه گذار برای رسیدن به اهداف بلندمدت مالی است و در عین حال ریسک را به حداقل می رساند.
چندین راه برای برنامه ریزی و اطمینان از تنوع کافی وجود دارد که عبارتند از:
پرتفوی خود را در میان بسیاری از وسایل سرمایه گذاری مختلف از جمله پول نقد، سهام، اوراق قرضه، صندوق های سرمایه گذاری متقابل، ETF ها و سایر صندوق ها پخش کنید. به دنبال داراییهایی باشید که بازده آنها در طول تاریخ در یک جهت و به همان درجه حرکت نکرده است. به این ترتیب، اگر بخشی از پورتفولیوی شما در حال کاهش است، بقیه ممکن است همچنان در حال رشد باشند.
در هر نوع سرمایه گذاری متنوع بمانید. شامل اوراق بهاداری که بر اساس بخش، صنعت، منطقه و ارزش بازار متفاوت است. همچنین ایده خوبی است که سبک هایی مانند رشد، درآمد و ارزش را با هم ترکیب کنید. همین امر در مورد اوراق قرضه نیز صدق می کند: سررسید و کیفیت اعتباری متفاوت را در نظر بگیرید.
شامل اوراق بهاداری که از نظر ریسک متفاوت هستند. شما محدود به انتخاب سهام خاصی نیستید. درواقع خلاف این موضوع صحت دارد. انتخاب سرمایهگذاریهای مختلف با نرخهای بازده متفاوت، تضمین میکند که سودهای بزرگ خسارات را در سایر حوزهها جبران میکند به خاطر داشته باشید که تنوع سبد یک کار یکباره نیست. سرمایهگذاران و کسبوکارها به طور منظم «چکآپ» یا تعادل مجدد را انجام میدهند تا مطمئن شوند که پرتفویهایشان دارای سطح ریسکی است که با استراتژی و اهداف مالی آنها همخوانی دارد.
سخن پایانی
همه ما هر روز با خطراتی روبرو هستیم. چه در حال رانندگی به سمت محل کار، موج سواری در یک موج 60 فوتی، سرمایه گذاری یا مدیریت یک تجارت باشیم. در دنیای مالی، ریسک به این احتمال اشاره دارد که بازده واقعی یک سرمایهگذاری با آنچه مورد انتظار است متفاوت باشد. این احتمال که یک سرمایهگذاری آنطور که میخواهید عمل نکند، یا اینکه در نهایت پول را از دست بدهید.
موثرترین راه برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری از طریق ارزیابی منظم ریسک و تنوع بخشیدن به آن است. اگرچه تنوع تضمین کننده سود یا تضمین در برابر ضرر نیست، اما پتانسیل بهبود بازده را بر اساس اهداف و سطح ریسک هدف شما فراهم می کند. یافتن تعادل مناسب بین ریسک و بازده به سرمایهگذاران و مدیران کسبوکار کمک میکند تا از طریق سرمایهگذاریهایی که میتوانند با آن راحتتر باشند، به اهداف مالی خود برسند.
ریسک و بازده
ریسک و بازده، دو مفهوم مخالف هم در دنیای مالی و سرمایه گذاری است. بسیار حیاتی است که یک سرمایه گذار تصمیم بگیرد چقدر توانایی پذیرش ریسک را دارد، به طوری که در عین حال با وجود سرمایه گذاری که انجام داده احساس راحتی کند.
افراد می توانند با انحراف معیار، میزان ریسک را اندازه بگیرند. به خاطر وجود ریسک، احتمال از دست رفتن بخشی از سرمایه گذاری یا کل آن وجود دارد. اما “بازده” از سمت دیگر، سود یا زیانی است که یک سرمایه گذاری به همراه دارد.
ریسک در سرمایه گذاری چیست؟
ابندا برای درک بهتر از مطلب تعریفی از ریسک را ارائه می دهیم؛ ریسک کردن به معنای احتمال محقق نشدن پیش بینی ها است. یا به عبارتی ریسک همان احتمال عدم موفقیت است. یک سرمایه گذار برای سود بیشتر سرمایه گذاری می کند و هر چه سود بیشتری داشته باشد، موفقیت بیشتری هم کسب کرده است. حال اگر احتمال موفقیت او زیاد باشد، پس ریسک زیادی متحمل نشده است. بنابراین ریسک را می توان احتمال عدم موفقیت در نظر گرفت.
مثالی برای ریسک:
ریسک در همه بازارها و سرمایه گذاری ها وجود دارد؛ به طور مثال فرض کنید شما پولی را در صندوق های درآمد ثابت سرمایه گذاری می کنید و هر ماه مبلغ مشخصی را به عنوان سود دریافت می کنید، در این حالت ریسک شما در حد صفر بوده است چراکه پیش بینی شما از سود و بازده مورد نظر در هر ماه محقق خواهد شد.
باید در نظر داشته باشید منظور از سود یا همان بازده در بازار سرمایه پاداش پولی است که در اثر سرمایه گذاری کسب می کنید. حال اگر همان پول را در بورس سرمایه گذاری کنید ممکن است به سود چند برابری دست پیدا کنید و ممکن است حتی اصل پول خود را هم از دست بدهید.
در این حالت شما پذیرفته اید که در قبال رسیدن به سود بیشتر ریسک بالاتری را بپذیرید. دقت کنید زمانی که از سود قطعی صحبت می کنیم، مطمئن هستید که هر ماه این مبلغ را دریافت خواهید کرد ولی در مورد سود حاصل از سرمایه گذاری در بورس اطمینان صددرصد ندارید و ممکن است به سود مورد انتظار خود برسید و یا سود کمتر یا بیشنر را تجربه کنید که این همان ریسک است. (برای کسب اطلاعات بیشتر در باب ریسک می توانید به مقاله مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ ریسک و انواع آن مراجعه بفرماید.)
بازده سرمایه گذاری چیست؟
برای درک بهتر رابطه ریسک و بازده بهتر است مفهوم بازده سرمایه گذاری را بشناسید. بازده پول یا سودی است که سرمایه گذار در اثر سرمایه گذاری به دست می آورد. دقت کنید میان بازده یا سود مورد انتظار شما و سود و بازدهی که در عمل به دست می آورید، تفاوت وجود دارد.
به طور مثال تصور کنید مبلغی را در بورس سرمایه گذاری کرده اید و انتظار دارید در بازه زمانی مشخص به سود مثلا ۲۰% که به آن (سود مورد انتظار) می گوییم، برسید حال اگر در همان بازه مشخص سود به دست آمده یا (سود عملی) ۲۵% باشد، نه تنها انتظارات شما برآورده شده است بلکه به سود بیشتری هم دست پیدا کرده اید.
نکته مهم: تفاوت بازده مورد انتظار و بازده واقعی به دست آمده، ریسک می گویند.
ریسک و بازده چه رابطه ای دارند؟
رابطه میان ریسک و بازده رابطه ای مستقیم است. هر چه بازده مورد انتظار شما بالاتر باشد، باید ریسک بالاتری را متحمل شوید. به همین دلیل لازم است در ابتدای تصمیم گیری مالی خود، میزان ریسک پذیری خود را مشخص کنید تا تعادل مناسبی میان ریسک و بازده ایجاد شود.
آیا ریسک ب معنای خطر و ضرر است؟
مهم است به این نکته توجه داشته باشید و جود ریسک بالا، مساوی بازده بالاتر نیست، بنابراین توازن بین ریسک و بازده به این معناست که ریسک بالاتر، صرفا نشان دهنده پتانسیل سود بالاتر است و هیچ تضمینی وجود ندارد. ریسک بالاتر، احتمال ضرر سنگین تر را نیز در پی خواهد داشت.
نسبت بازده به ریسک:
یکی از مهم ترین فاکتورهای شناخت رابطه ریسک و بازده، نسبت بازده به ریسک است. این نسبت، حاصل تقسیم بازده مورد انتظار شما به ریسک احتمالی هر موقعیت معاملاتی است. به طوری که هر سرمایه گذاری باید پیش از ورود به بازارهای سرمایه گذاری، این نسبت را محاسبه کند.
مقدار این شاخص، بیانگر میزان ارزشمندی سرمایه گذاری شما است. به عبارت نسبت بازده به ریسک نشان می دهد که به ازای در معرض خطر قرار دادن بخشی از سرمایه خود، چند برابر بازده احتمالی کسب خواهید کرد.
رابطه ریسک و بازده رابطه ریسک و بازده
بر مبنای اصول سرمایه گذاری، حداقل مقدار مجاز برای این نسبت، عدد ۱ است. به این معنی که توان ریسک پذیری شما در یک موقعیت معاملاتی، باید حداکثر به اندازه بازده مورد انتظار باشد و مقادیر کمتر از ۱ برای این نسبت، قابل قبول نیست.
که در نتیجه می توان گفت: ورود به چنین معاملاتی صحیح نیست به این علت که نسبت به بازده احتمالی، ریسک بیشتری را قبول کرده اید و چنین عملکردی در بلند مدت، به احتمال قوی به زیان شما تمام خواهد شد.
ریسک و بازده در مدیریت مالی
مفهوم ریسک و بازده یکی از جنبه های مهم در مدیریت مالی و یکی از مسئولیت های اساسی در کسب و کار است به عبارتی، هر چقدر یک کسب و کار در معرض ریسک بیشتری باشد، می توان انتظار بازده مالی بیشتری در آن کسب و کار را هم داشت.
البته باید از این مورد هم غافل نشویم که همیشه احتمالات منفی و استثناهایی که ممکن پیش آید را در نظر داشته باشید چراکه ریسک های غیر منطقی زیادی وجود دارد که متقابلا همراه با پتانسیل بازدهی بالا نیست.
از مهم ترین کاربرد های ریسک:
از کاربردهای نسبت بازده به ریسک، ایجاد محدودیت برای سرمایه گذاران هیجانی با ریسک غیر منطقی است؛ تا بدین وسیله مجبور شوند قبل از ورود به معامله، میان ریسک و بازده خود تناسب و رابطه معقولی ایجاد کنند.
نسبت بازده به ریسک بهینه
به عقیده یک مربی مالی با تجربه، پاداش ۲ تا ۳ برابری نسبت به ریسک، مقدار مناسب و قابل قبولی است به طوری که اگر ریسک شما در یک موقعیت معاملاتی ۱۰ درصد باشد، باید انتظار بازدهی ۲۰ تا ۳۰ درصدی داشته باشید.
چنین رویکردی برای رشد سرمایه در بلندمدت مناسب است. ولی به این معنی بهترین نسبت بازدهی نیست. شرایط بازارهای مالی و میزان ریسکی که حاضرید بپذیرید، می تواند این نسبت را تغییر دهد.
معیارهای مهم ارزیابی موقعیت قبل از ریسک
معیارهای مهم و قابل توجه که باید در زمان ارزیابی موقعیت و قبل از پذیرش ریسک مورد توجه داشته باشد.
سطح ریسک
یکی از تصمیمات بزرگ و حائز اهمیت برای هر سرمایه گذار، انتخاب صحیح سطح ریسک می باشد. میزان تحمل ریسک بر اساس شرایط فعلی سرمایه گذار، اهداف آینده او و سایر فاکتورها مشخص می شود و با مقایسه بازار ها و میزان ریسک و البته توجه به شخصیت خودتان خود برای پذیرش ریسک اقدام کنید. اگر بخواهید از میان چندین بازار و روش سرمایه گذاری را بر اساس سطح ریسک (از پر ریسک به کم ریسک مرتب کنیم) می توان این گونه بیان کرد:
- سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
- سرمایه گذاری در بازار آتی سکه
- سرمایه گذاری در بازار سهام تهران
- صندوق های سرمایه گذاری (صندوق های بدون سود ثابت)
- اوراق مشارکت شرکت ها
- اوراق مشارکت دولتی
- سپرده گذاری در بانک ها
دسته بندی افراد در مواجه با ریسک؛
- افراد ریسک پذیر
- افراد ریسک گریز
- افراد بیتفاوت به ریسک
شناخت خود و افراد دیگر و یا رقبا بر اساس ویژگی های فردی در مقوله ریسک پذیری می تواند کمک شایانی باشد برای برنامه ریزی بهتر و همچنین عملکرد بهتر در رقابت و این می تواند در روش سرمایه گذاری برای موفقیت بیشتر بسیار تاثیرگذار باشد.
ریسک و پذیرش عواقب آن:
باید بدانید در کنار نکات مثبت ریسک، عواقب احتمالی آن هم وجود دارد که لازم است به آنها را نیز در نظر داشته باشید این امر موجب می شود که از قبل سناریو شکست بررسی و مورد توجه قرار گیرد و خود را برای اثرات منفی و شکست احتمالی آماده کرده و در لیست برنامه ریزی برای مقابله با این احتمال آماده کنید.
پذیرش ریسک کمتر همراه با مثال:
رابطه ریسک و بازده تحت تاثیر روش سرمایه گذاری است که شما انتخاب می کنید. زمانی که شما در دارایی هایی با درآمد ثابت سرمایه گذاری کنید، تقریبا هیچ گونه ریسکی شامل حال شما نخواهد شد. در چنین شرایطی بازدهی محدود و مشخصی نیز نصیب شما خواهد شد.
به همین دلیل افراد ریسک گریز اغلب به دنبال سپرده های بانکی هستند تا ضمن کسب بازده حداقلی، اصل سرمایه آنها نیز در معرض خطر نباشد. در این نوع اوراق بهادار، معمولا اصل و سود سرمایه توسط دولت، بانک مرکزی یا یک نهاد رسمی مالی، تضمین می شود.
در بسیاری از کشورها درصد سود بدون ریسک، به اندازه نرخ تورم یا کمی بیشتر است تا حداقل سرمایه گذاران قادر به حفظ ارزش پول خود باشند. اما در طرف مقابل، سرمایه گذاران ریسک پذیر به دنبال تضمین خاصی نبوده و ضمن مدیریت دارایی به دنبال بازدهی بیشتری هستند؛ به طور کلی قانون همیشگی سرمایه گذاری این است؛ پذیرش ریسک بیشتر، در ازای احتمال کسب بازدهی و سود بالاتر.
نگارش: ساناز یوسفی
به منظور کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه مقاله ابزار های تحلیل داده را به شما عزیزان پیشنهاد می نماییم.
آشنایی با مفهوم صندوق سرمایهگذاری
در این مطلب از sdbroker به معرفی انواع صندوقهای سرمایهگذاری و نحوه سرمایهگذاری در آنها پرداختهایم و مزایا و معایب هرکدام را به طور دقیق بررسی کردهایم.
صندوق سرمایه گذاری این روزها بیشتر از گذشته بر سر زبانها افتادهاند. تنوع در روشهای سرمایهگذاری و سوددهی بهمراتب بیشتر از سپردههای بانکی، باعث شدهاند بیشتر افراد برای حفظ سرمایه خود و کسب سود از آن، به این صندوقها روی بیاورند.
انواع صندوقهای سرمایهگذاری ، مزایای آنها، نحوه ورود به آنها و بسیاری موارد دیگر، از موضوعاتی هستند که در این مطلب آنها را بررسی خواهیم کرد. اگر قصد سرمایهگذاری در این حوزه را دارید اما نمیدانید از کجا شروع کنید، مطالب این صفحه میتواند راهنمای شما باشد.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
صندوق سرمایهگذاری چیست؟
صندوقهای سرمایهگذاری نهادهای مستقلی هستند که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند. سرمایهگذاران در این صندوقها میتوانند دارایی خود را قرار داده و با ریسک اندک بهینهترین سود را از سرمایهگذاری خود دریافت کنند.
در این صندوقها میتوانید یک سبد دارایی متنوع از اوراق بهادار و سهام داشته باشید. مزیت صندوقهای سرمایهگذاری در این است که متخصصان این حوزه بهجای شما سرمایهگذاری در بازار بورس را بر عهده میگیرند و بهاینترتیب بهصورت غیرمستقیم میتوانید در بازار بورس فعال باشید.
این روش برای افرادی مناسب است که زمان یا تخصص کافی برای سرمایهگذاری در بازار بورس را ندارند. بهاینترتیب تصمیم میگیرند سرمایه خود را در اختیار نهادهای مالی قرار دهند که مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت کردهاند. نحوه دریافت سود از این صندوقهای سرمایهگذاری بسته به انواع آن میتواند متفاوت باشد که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
مزایای صندوقهای سرمایهگذاری
مزایای صندوق سرمایه گذاری میتواند بسیار متنوع باشد. در ادامه به مهمترین مزایای این صندوقها اشاره میکنیم:
صندوقهای سرمایهگذاری بر اساس چهارچوبهایی که سازمان بورس تعیین میکند، یک سبد متنوع تشکیل میدهند که شامل اوراق بهادار و دارایی نقدی میشود. متنوع بودن سبدهای سرمایهگذاری باعث میشود که ریسک در این زمینه کاهش پیدا کرده و سرمایهگذار میتواند بابت سود دریافتی خود اطمینان خاطر بیشتری داشته باشد.
صرفهجویی در زمان
همانطور که در بالاتر مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ نیز اشاره کردیم، صندوقهای سرمایهگذاری برای افرادی که زمان کافی برای یادگیری قوانین و تکنیکهای بورسی و پیگیریهای مربوطه را ندارند، گزینه ایده آلی هستند. برای این منظور کافی است صندوق سرمایه گذاری مورد اعتماد خود را پیدا کرده و سرمایه موردنظرتان را در این صندوق قرار بدهید.
مدیریت حرفهای سرمایه
ازآنجاییکه سرمایه شما در اختیار افراد حرفهای قرار میگیرد، مدیریت آن نیز بهترین شکل انجام میپذیرد. تحلیلگران و افراد متخصصی که در این صندوقها مشغول به کار هستند، بهترین موقعیتها را برای سرمایهگذاری پول شما پیدا کرده و در صورت لزوم در بهترین زمان آنها را میفروشند.
صندوقهای سرمایهگذاری علاوه بر اینکه تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند، توسط حسابرس و متولی صندوق نیز تحت نظر بوده و شفافیت قانونی و روشن بودن مراحل سرمایهگذاری از ویژگیهای این صندوقها است.
قابلیت نقد شوندگی بالا
قابلیت نقد شوندگی از ویژگیهای مثبت این صندوقها است. این مسئله میتواند برای بسیاری از افراد در شرایط خاص مالی بسیار مهم باشد. با سرمایهگذاری در این صندوقها قادر خواهید بود هر زمان که بخواهید دارایی خود را نقد کرده و در حساب بانکی خود داشته باشید.
شرایط صندوق سرمایهگذاری
صندوق سرمایه گذاری باید تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعال باشد. این صندوقها مراحل ویژهای از ثبت تا شروع به فعالیت را طی میکنند و بعد از آغاز به فعالیت، هر فردی با هر میزان سرمایهای، میتواند در این صندوقها آغاز به سرمایهگذاری کند. اما مشخصاً میتوان گفت که برای هر صندوق، یک میزان حداقلی و حداکثری از سرمایهگذاری مشخص میشود که در اساسنامه و امید نامه مربوط به آن صندوق به آن اشاره میشود.
معمولاً گفته میشود خرید حداقل 1 تا 10 واحد برای سرمایهگذاری لازم است. همچنین هر فرد میتواند میزان مشخصی از داراییهای صندوق را خریداری کند که معمولاً برای اکثر صندوقها این میزان، 5 درصد از کل دارایی صندوق است.
واحد (یونیت) صندوق سرمایهگذاری
یک اصطلاح رایج در صندوقهای سرمایهگذاری ، واحد یا یونیت است. واحد درواقع کوچکترین جزء از یک صندوق را تشکیل میدهد که بر دو نوع است:
واحد سرمایهگذاری عادی
بعد از آغاز فعالیت صندوق سرمایه گذاری واحدهای آن با قابلیت ابطال و همچنین غیرقابلانتقال بودن منتشر میشوند. نکته مهم دیگر این است که صاحبان واحدهای سرمایهگذاری آتی در مجمع صندوق دارای حق رأی نیستند.
واحد سرمایهگذاری ممتاز
این واحدها پیش از شروع پذیرهنویسی اولیه صندوق توسط مؤسسان آن خریداری میشوند تا سرمایه اولیه برای آغاز به کار صندوق سرمایه گذاری جمعآوری شود. این واحدها قابلابطال نیستند اما میتوان آنها را انتقال داد. صاحبان این واحدها در مجامع صندوق دارای حق رأی هستند.
خرید واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری
زمانی که سرمایهگذار واحدهای صندوق را خریداری میکند درواقع صدور واحد صورت گرفته است. دو نوع واحد صندوق سرمایه گذاری وجود دارد که نوع اول در بازار بورس غیرقابل معامله است. برای خرید این واحدها باید ثبتنام و تائید مدارک هویتی را بهصورت حضوری یا اینترنتی در وبسایت رسمی صندوق سرمایه گذاری به انجام برسانید. برای فروش این واحدها نیز که اصطلاحاً ابطال واحد گفته میشود، لازم است به شعب صندوق موردنظر مراجعه کرده و بعد از طی کردن روال مربوطه واحد خود را بفروشید.
البته ممکن است این امکان در برخی از صندوقها برای شما فراهم شده باشد که تنها با پر کردن فرمهای مربوطه بهصورت اینترنتی بتوانید واحدهای خود را به فروش برسانید.
نوع دوم به واحدهای صندوق سرمایه گذاری قابل ترید کردن در بورس اختصاص دارد که برای خریدوفروش آنها لازم است کد بورسی فعال داشته باشید. برای ابطال واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس نیز میتوانید از طریق سامانه معاملاتی خود این واحدها را در بازار بورس به فروش برسانید.
کارمزد خریدوفروش واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری
برای خریدوفروش این واحدها لازم است کارمزدهایی پرداخت شود. این کارمزد بسته به نوع واحد و همچنین نوع صندوق متفاوت است. بر این اساس:
خریدوفروش واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری غیرقابل معامله در بورس با توجه به نوع صندوق میتواند متفاوت باشد. برای اطلاع از میزان این کارمزدها باید امید نامه و اساسنامه صندوق را مطالعه کنید. سرمایهگذار موظف است در فرآیند خریدوفروش یا همان صدور و ابطال این واحدها، هزینه مربوطه را پرداخت کند.
خریدوفروش واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس سادهتر است. کارمزد مربوط به این معاملات توسط سازمان بورس انجام میشود. اگر کارمزد خرید یا فروش سهام عادی در بازار بورس را پرداخت کرده باشید، پرداخت این نوع از کارمزد نیز مانند همان است و تفاوت چندانی ندارد.
انواع صندوق سرمایهگذاری
صندوقهای سرمایهگذاری روشهای مختلفی را برای سرمایهگذاران ارائه میدهند تا سرمایهگذار بتواند با بررسی شرایط مختلف، بهترین روش را برای سرمایهگذاری دارایی خود انتخاب کند. صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت، صندوقهای سهامی، مختلط و قابل معامله از انواع صندوق سرمایه گذاری هستند که در ادامه به توضیح بیشتر آنها میپردازیم.
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت همانطور که از نامشان پیدا است یک سود ثابت را به سرمایهگذار پیشنهاد میدهند که معمولاً از سود بانکی بیشتر است. صندوقهای سرمایهگذاری با خرید اوراق مشارکت یا گواهیهای سپرده بانکی پرداخت این سود را تضمین میکنند. چراکه خرید این اوراق معمولاً بین ۳ الی ۴ درصد نسبت به سود رایج بانکی بازدهی بیشتری دارد. این مدل از سرمایهگذاری ریسک بسیار پایینی دارد و نسبت به سرمایهگذاری سپرده در بانک سود بیشتری را نصیب سرمایهگذار میکند.
صندوق سرمایه گذاری سهامی
سرمایهگذاری سهامی نوعی از سرمایهگذاری است که در آن حداقل ۷۰ درصد از دارایی صندوق برای خرید سهام صرف میشود. باقیمانده دارایی نیز با توجه به تصمیم مدیر صندوق میتواند برای خرید سپرده بانکی یا اوراق مشارکت یا سایر زمینهها صرف شود.
ازآنجاییکه بخش اعظم دارایی این صندوقها به خرید سهام اختصاص داده میشود، نمیتوان هیچ مقدار درآمد ثابتی را از آنها انتظار داشت. بنابراین ریسک اینگونه از سرمایهگذاری بالاتر است.
ممکن است بپرسید پس چرا برخی از افراد به اینگونه صندوقها علاقهمند میشوند؟ پاسخ این است که علاقهمندان به بورس عموماً با ریسک در سرمایهگذاری بهخوبی آشنا هستند و آن را جزء جداییناپذیر یک سرمایهگذاری مناسب میدانند.این نوع سرمایهگذاری درواقع مناسب افرادی است که زمان و تخصص کافی برای فعالیت در بازار بورس را ندارند و میخواهند یک سرمایهگذاری مناسب با کمک تحلیل گران حرفهای در این بازار داشته باشند.
در این حالت یک تیم متخصص سبد سهام شما را مدیریت میکند و در مواقع لزوم نسبت به خریدوفروش سهام اقدام خواهد کرد. هرچند که در این حالت از یک سود ثابت و تضمینی برخوردار نمیشوید، اما به دلیل مدیریت حرفهای میتوانید سودهای بینظیری در زمان مثبت بودن بورس دریافت کنید. این سودها بههیچعنوان قابل مقایسه با سود بهدستآمده از صندوقهای با درآمد ثابت نیستند.صندوق سرمایه گذاری مختلط
در صندوق سرمایه گذاری مختلط، دارایی سرمایهگذار به دو دسته تقسیم میشود که حداکثر ۶۰ درصد آن در سهام و حداقل ۴۰ درصد از آن در اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری میشود. این نوع سرمایهگذاری نسبت به سرمایهگذاری سهامی ریسک کمتری دارد و مناسب افرادی است که روحیه ریسکپذیری متوسطی داشته باشند.
نکته مهم در مورد این صندوقها این است که در بیشتر مواقع سود ثابت تضمینشده ندارند اما قابلیت نقد شوندگی آنها بالا است.
صندوق سرمایه گذاری قابل معامله
صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله، روی داراییهای فیزیکی یا اوراق بهادار سرمایهگذاری میکنند. این صندوقها ممکن است زیرمجموعه هرکدام از صندوقهایی که در بالا توضیح دادیم، قرار بگیرند.
واحدهای سرمایهگذاری در این صندوقها در بازار سرمایه نیز میتوانند خریدوفروش شوند و به دلیل آنکه فعالیت آنها در بازار بورس صورت میگیرد، عملکرد آنها تحت تأثیر این بازار نیز قرار خواهد گرفت. اما وجه مثبت ماجرا این است که خریدوفروش در بازار بورس کمک میکند این صندوقها قدرت نقد شوندگی بیشتری داشته باشند.
نحوه سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری
برای شروع سرمایهگذاری در این صندوقها باید طبق روالی که صندوق سرمایه گذاری مدنظرتان پیشنهاد میدهد، عمل کنید. برخی از صندوقها این امکان را فراهم میکنند که بدون نیاز به حضور فیزیکی و تنها از طریق وبسایت ثبتنام خود را انجام بدهید.
برای نهایی کردن ثبتنام خود حتماً باید مدارک شناسایی هویتی مانند شناسنامه یا کارت ملی را همراه داشته باشید. پس باید اسکن این مدارک را از قبل آماده کنید.
توجه داشته باشید که برای خرید واحد صندوق سرمایه گذاری بورسی باید یک کد معاملاتی بورسی هم داشته باشید که در حال حاضر فعال باشد. در این صورت میتوانید واحد صندوق سرمایه گذاری را مانند سهامهایی که بهصورت عادی در بازار بورس وجود دارند، دادوستد کنید.کدام صندوق سرمایهگذاری برای ما مناسبتر است؟
پیش از آن که صندوق موردنظرتان را انتخاب کنید، بهتر است اطلاعاتی در مورد صندوقهای فعال بازار بورس جمعآوری کنید. برای این منظور میتوانید از وبسایت شرکت فناوری بورس بهعنوان یک مرجع مطمئن کمکبگیرید. پیش از آنکه انتخاب خود را نهایی کنید حتماً توصیه میکنیم اساسنامه و امید نامه مربوط به صندوق موردنظر را مطالعه کنید. همچنین بهتر است در مورد سابقه سرمایهگذاری در این شرکت جستجو کرده و میزان بازدهی آن را در دوران فعالیتش بررسی کنید.
به یاد داشته باشید تمام صندوقهای سرمایهگذاری مفید و قابلاعتماد هستند. این شما هستید که بهعنوان فرد سرمایهگذار مشخص میکنید کدام صندوق برای نیازها و هدفهای شما مناسبتر است. بهعنوانمثال اگر شما فردی با روحیه ریسکپذیری بالا هستید توصیه میشود که به سراغ صندوقهای سرمایهگذاری در سهام بروید.
این صندوقها عموماً سود نسبتاً خوبی را نصیب سرمایهگذاران خود میکنند. اما اگر فردی با قدرت ریسکپذیری پایین هستید توصیه میکنیم که صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت را انتخاب کنید.
همچنین در حالتی که نقد شوندگی سرمایه اهمیت بالایی داشته باشد، بهتر است به سراغ صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله بروید.همچنین توصیه میشود برای آنکه سرمایهگذاری حرفهایتری داشته باشید، به سراغ چند نوع از این صندوقها بروید و ترکیبی از آنها را انتخاب کنید. بهاینترتیب بخشی از سرمایه شما به صندوقهای با درآمد ثابت اختصاص مییابد که به معنی تضمین بخشی از سود سرمایهگذاری است.
از طرف دیگر میتوانید کمی هم ریسک کنید و صندوقهای مختلط یا سهامی را انتخاب کنید. این صندوقها سودهای بیشتری را در زمان مساعد بودن بازار به سمت کیف پول شما روانه میکنند.
توجه داشته باشید که نحوه چیدن یک صندوق و ترکیب آن با روشهای مختلف سرمایهگذاری، یک عملکرد حرفهای است و بهاصطلاح ساخت پرتفوی نام دارد. پرتفوی مجموعهای از داراییهای شما است که هرکدام در یک بخش سرمایهگذاری شدهاند. داشتن یک پرتفوی قوی و متنوع کمک میکند سود بیشتری از سرمایهگذاری در بازار بورس و صندوقهای مربوطه داشته باشید.
صندوقهای سرمایهگذاری انتخابهای جذابی هستند که فعالیت در بازار سرمایه را بهشدت بیشتر کرده و سرمایهگذاران از همه صنفی را به سمت خود کشیدهاند. تنوع موجود در این صندوقها به سرمایهگذاران خرد و کلان اجازه میدهد که حق انتخاب داشته و متناسب با اهداف و نیازهای خود، بهترین گزینه را برای سرمایهگذاری انتخاب کنند. کارگزاری سرمایه و دانش برای شما این امکان را فراهم میکند که با قرار دادن سرمایه خود در صندوق این شرکت، از کمک یک تیم باتجربه و باسابقه درخشان بهرهمند شده و یک سرمایهگذاری کم ریسک و پربازده داشته باشید.
انواع ریسک سرمایهگذاری چیست؟
ریسک در تعریفی ساده به این معنی است که، با علم بر غیر قابل پیشبینی بودن موضوعی، دست به عملی بزنیم که اطمینانی از نتیجه بخش بودن آن نداریم. کلمه ریسک مفهوم خطر را تداعی میکند اما ریسک الزاما منفی نیست و بیشتر معنای عدم قطعیت دارد. در حقیقت ریسک دارای دو بعد مثبت و منفی است. گاهی اتفاق میافتد که ما خود را در معرض ریسک قرار میدهیم و با فرصتهای مثبت روبهرو میشویم. در مقالات قبلی مفهوم ریسک و بازده در سرمایه گذاری را مفصل بررسی کردیم و در این مقاله، انواع ریسک در سرمایهگذاری را بررسی خواهیم کرد.
ریسک سرمایهگذاری چیست؟
ریسک در سرمایهگذاری نیز عبارت است از عدم اطمینانی که در بازدهی سرمایهگذاری وجود دارد. اصل ثابت سرمایهگذاری سودآوری آن است؛ تا از سود ده بودن معاملهای اطمینان نداشته باشیم تمایلی برای سرمایهگذای در آن نداریم. به همین خاطر افرادی که ریسکگریز هستند از سرمایهگذاری در جایی که احتمال ریسک و خطر از بین رفتن سرمایه وجود دارد امتناع میکنند و وارد پروسههای سرمایهگذاری پر مخاطره نمیشوند، مگر آن که سود برآورد شده بسیار زیاد باشد.
ریسک قابل اندازهگیری است و شرکتهای بسیاری زمان و منابع مالی خود را برای شناسایی ریسکهای احتمالی قرار میدهند تا بتوانند ریسک سرمایهگذاری خود را مدیریت و کنترل کنند. برای اندازهگیری ریسک سرمایهگذاری، معیارهای وجود دارد که از مهمترین آنها انحراف معیار بازده تاریخی است. این که انحراف معیار بازده تاریخی محاسبهشده بالا باشد به آن معنا است که ریسک سرمایهگذاری بسیار زیاد است.
انواع ریسک سرمایهگذاری
در بالا به تعریفی از ریسک سرمایهگذاری اشاره کردیم، در ادامه باید بدانیم که هرگاه بخواهیم درباره سرمایهگذاری صحیح تصمیم بگیریم باید با انواع ریسک سرمایهگذاری آشنایی داشته باشیم. به طور معمول ریسکهای سرمایهگذاری، به دو نوع اساسی تقسیم میشود:
- ریسک سیستماتیک: ریسکی را که به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه مرتبط است، ریسک سیستماتیک میگویند. این ریسک محدود به صنعت خاصی نمیشود و بر تمامیت بازار تأثیر میگذارد و به هیچ عنوان قابل حذف شدن نیست به این معنی که در هر شرایطی باید پذیرای ریسک سیستماتیک باشید.
- ریسک غیر سیستماتیک: این نوع، برخلاف سیستماتیک قابل کنترل است و بستگی به تصمیم سرمایهگذار دارد. به عنوان مثال شخص میتواند سهام شرکتی را که عملکرد نامناسبی در شرایط بحرانی دارد، خریداری نکند و ریسک خود را کاهش دهد.
انواع دیگری از ریسک وجود دارند که زیرمجموعه ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک هستند و در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
ریسک نرخ سود
زمانی که سرمایه خود را در چند حوزه مختلف سرمایهگذاری میکنیم ریسک نرخ سود مطرح میشود. تصور کنید مقداری از سرمایه را به اوراق مشارکت با سود ۱۵ درصد اختصاص دهیم، مقداری از آن را در بانک با سود ۱۵ درصد بگذاریم و مقداری را سهام با سود ۲۰ درصد خریداری کنیم. در این جا با برآورد میزان سوددهی این سه حوزه، به نتیجه میرسیم که خرید سهام برای ما به صرفهتر است و بهتر است پول بیشتری را در این حوزه مالی سرمایهگذاری کنیم و عکس این مطلب هم صادق است. در واقع تفاوت نرخ سود این سه سرمایهگذاری میتواند ما را به یکی از سه گزینه که ریسک کمتری دارد، سوق دهد.
ریسک تورم
ریسک تورم یا به تعبیری ریسک قدرت خرید، به احتمال کاهش ارزش دارایی بر اثر تورم و کم شدن ارزش واحد پول یک کشور در آینده گفته میشود. رشد نرخ تورم ارتباط مستقیم با بازدهی سرمایهگذاری دارد و عبارت است از ریسک قدرت خرید یا کاهش قدرت خرید. برای توضیح بیشتر، اگر شخصی انتظار بازدهی ۵۰ درصدی از سرمایهگذاری خود داشته باشد و تورم سالانه ۲۰ درصد باشد در نهایت ۳۰ درصد بازدهی خواهد داشت بنابراین هرچه نرخ تورم افزایش یابد، میزان بازدهی سرمایهگذاری ما کم میشود. پس باید گزینهای را انتخاب کنیم که پس از کسر تورم موجود و تورم پیشبینی شده، بازدهی قابل قبولی داشته باشد.
ریسک مالی
تعهدات مالی و وامهای شرکتی که قرار است در آن سرمایهگذاری شود برای بسیاری از سرمایهگذاران مسئله مهمی است؛ زیرا هرچه تعهدات مالی شرکت و وامهای دریافتی آن بیشتر باشد، توان شرکت برای توسعه و گسترش و نهایتا افزایش سوددهی کم میشود. این تعهدات و تسهیلات در صورتهای مالی شرکتها موجود است و سرمایهگذاران میتوانند با مطالعه صورتهای مالی، از شرکتهایی که تعهدات مالی زیاد و در نتیجه ریسک مالی بالا دارند حذر کنند و به سراغ شرکتهای کم ریسک تر بروند.
ریسک نقدشوندگی
داراییهایی که خرید و فروش آنها به آسانی صورت میگیرد، ریسک نقدشوندگی کمتری دارند. سرمایهگذاری مطلوب، آن است که سرمایهگذار هرزمان که اراده کند بتواند سهام خود را نقد کند. اگر شما سهمی داشته باشید که به مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ دلیل عملکرد نامناسب شرکت کسی آن را نمیخرد، شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. در واقع هرچه سرعت خرید و فروش سهامتان بیشتر باشد، معاملات آن روانتر و ریسک آن کمتر است.
ریسک نرخ ارز
این نوع ریسک در مورد شرکتهایی است که عمده مواد اولیه خود را وارد میکنند. با رشد نرخ ارز، این شرکتها درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهند شد و باید هزینه زیادی را متحمل شوند و روشن است که هزینه بالای شرکت، میزان سوددهی آن را کاهش میدهد و در نتیجه سرمایهگذاری در آن با ریسک همراه خواهد شد.
ریسک تجاری
ریسک تجاری شامل تمامی هزینههای یک شرکت برای عملیاتی کردن پروژههایش است. شرکتی که قادر به فروش محصولات و تامین هزینههای عملیاتی خود است از ریسک تجاری کمتری برخوردار است. این هزینهها شامل حقوق پرسنل، هزینه تولید، اجاره تسهیلات و هزینههای اداری میشود.
ریسک اعتباری
ریسک اعتباری یا نکول، مربوط به زمانی است که یک شرکت توانایی وصول سود قراردادی و اصل سرمایه را براساس تعهدات خود نداشته باشد. ریسک اعتباری یا ریسک عدم بازپرداخت سود، برای سرمایهگذاران نگرانکننده است. توجه داشته باشید اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک را دارند و بازدهی آنها نیز کم است و در مقابل اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک اعتباری و در نتیجه نرخ بهره بالاتری هستند.
ریسک سیاسی
ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک و نوعی از ریسک مالی به حساب میآید. بیثباتی سیاسی، جنگ، کنترلهای نظامی و تغییر قوانین دولتی سبب میشود که دولت یک کشور بصورت ناگهانی سیاستهای خود را تغییر دهد و این امر روی تصمیمهای سرمایهگذاری اثر میگذارد. نام دیگر این نوع ریسک، ریسک ژئوپلیتیک است. برای مطالعه بیشتر در این زمینه، به مقاله «تاثیر ریسکهای سیاسی بر بازار بورس ایران و جهان چیست؟» مراجعه بفرمایید.
ریسک بازار
ریسک بازار در بین انواع ریسکها، آشناترین ریسک به حساب میآید و عبارت است از تغییر بازدهی بر اثر نوسانات کلی بازار. تمامی اوراق بهادار در معرض ریسک بازار قرار دارند، عواملی مانند: رکود، جنگ، تغییرات ساختاری در اقتصاد و… باعث تغییر بازار و پیدایش این نوع ریسک میشوند. در بازار سهام، آتی سکه و فارکس و بازارهایی با نوسان بالا، بیشتر از باقی بازارها با این ریسک مواجه هستیم.
طبقهبندی افراد از نظر ریسکپذیری
افراد از نظر پذیرش میزان ریسک به ۳ دسته زیر تقسیمبندی میشوند:
- افراد ریسکگریز: کسانی که در مقابل سرمایهگذاری خود سیاستی محافظهکارانه پیش میگیرند. این افراد تنها در جایی سرمایهگذاری میکنند که مطمئن باشند که احتمال موفقیت بسیار بالا است.
- افراد ریسکپذیر: استراتژی این افراد جسارات و شجاعت در سرمایهگذاری است. این افراد پذیرای ریسک بالا هستند و به شانس و هوش مالی خود اعتقاد زیادی دارند.
- افراد خنثی نسبت به ریسک: این گروه نسبت به ریسک کردن در زندگی خود واکنشی خنثی دارند. در مقابل سود و یا زیان پول خود خنثی هستند زیرا ارزش پول را همان ارزش اسمی مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ آن میدانند.
نکته دیگر این است که به طور طبیعی به دست آوردن سود بیشتر با پذیرش ریسک بیشتر، امکانپذیر است. پس نمیتوان ریسک نکرد و سود فراوان کسب کرد. زمانی که شما با پذیرش ریسک بالا، سود زیادی به دست میآورید این سود پاداش شما است و در اصطلاح به آن صرف ریسک میگویند.
سخن آخر
در آخر لازم است به این نکته اشاره کنیم که، مهار کردن همه ریسکهای سرمایه گذاری عملا ممکن نیست اما با داشتن دانش و تجربه مدیریت ریسک، میتوان میزان ریسک را کاهش داد. یکی از راهکارهای کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس، تنوع بخشیدن به سبد دارایی است. شنیدهایم که از قدیم گفته اند؛ همه تخم مرغهای خود را در یک سبد نگذارید. با تنوعبخشی به داراییهایمان در واقع از بالا رفتن ریسک کلی سبد جلوگیری میکنیم. سرمایهگذاری در حوزههای مختلف مالی باعث میشود که با کنار هم قراردادن داراییهای مالی متنوع، در مجموع ریسک کمتری را متحمل شویم. تنوعبخشی باید با دانش و تجربه کافی همراه باشد و در این زمینه لازم است با تحلیلگران و کارشناسان و متخصصان مالی مشورت کرده و از آنها مشاوره دریافت کنیم.
دیدگاه شما