عدم رعایت ضرورت‌های سامانه مودیان خطرناک است؟!
اصولا وقتی شما قرار است یک پایه مالیاتی را گسترش و یا نحوه اخذ آن را تغییر بدهید، باید با مطالعه رفتار بازار، ذی‌نفعان، بانک‌های اطلاعاتی و . این کار را انجام دهید. در صورت موفقیت در اجرا و لحاظ ضرورت‌ها، سامانه مودیان منجر به شفافیت شده و در مبدا اقدام به اخذ مالیات می‌کند، ولی اگر موفق نشود، می‌تواند در کنار مالیات بر ارزش افزوده به مصیبتی برای تولید بدل شود.
به گزارش تابناک اقتصادی؛ در دو دهه اخیر در قوانین متعددی، مودیان مالیاتی ابتدا مکلف به استفاده از صندوق مکانیزه فروش شدند که سیر این قوانین از اصلاحیه قانون نظام صنفی مصوب سال ۱۳۸۲ شروع، ولی در زمینه اجرا با مشکلات فراوانی روبه رو شد و نتیجتا در سال ۹۴، طی اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال ۱۳۹۴ و به موجب ماده ۱۶۹ آن قانون، سازمان امور مالیاتی، مکلف به پیاده‌سازی سامانه صندوق مکانیزه فروش گردید و مودیان موظف شدند برای ثبت معاملات کالا و خدمات خود از سامانه صندوق فروش و تجهیزات مشابه استفاده کنند و برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قرارداد‌ها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند.
اما در مهرماه سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی با هدف ایجاد یک تحول بنیادین در نظام مالیاتی کشور در جهت نهادینه کردن عدالت و شفافیت اقتصادی، کاهش اقتصاد سایه (بازار سیاه)، کاهش فرار‌های مالیاتی و تامین منابع اطلاعاتی قابل استناد برای نظام مالیاتی کشور به منظور محاسبه مالیات منصفانه و مبتنی بر رویداد‌های مالی واقعی، قانونی را تحت عنوان قانون «پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان» تصویب و به دولت ابلاغ کرد.
حال دولت سیزدهم در صدد اجرای این طرح مهم برآمده است. با وجود این، شناسایی دقیق ضرورت های اجرایی این قانون مهم بسیار بالاست، به نحوی که در وضعیت رکودی فعلی هر فشار بیشتری بر تولید و بخش مولد اقتصاد، منجر به ایجاد مشکلات بیشتر در ساختار اقتصادی کشور خواهد شد. از همین روی، با آقای محمدعلی طاهری مهر، کارشناس مسائل مالیاتی در رابطه با ضرورت های سامانه مودیان به گفت‌وگو پرداختیم.
در رابطه با ضرورت‌های اجرای موفقیت‌آمیز سامانه مودیان با محمدعلی طاهری مهر، کارشناس مسائل مالیاتی انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید به گفت‌وگو نشستیم که به شرح زیر است.
وقتی در یک نظام مالیاتی، قرار بر ایجاد تغییراتی است که تعداد زیادی از مردم را در بر می‌گیرد و قرار است تعداد زیادی از مردم مشمول پرداخت مالیات شوند، باید مطالعات گسترده‌ای انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید در زمینه رفتار بازار، تحلیل واکنش ذی‌نفعان، بانک‌های اطلاعاتی و . صورت گیرد که سبب شود، تغییرات حاصله به نفع دولت و ملت باشد. اکنون اما تقریبا باید این مطالعات صورت گرفته باشد و فقط باید به ضرورت‌ها و چالش‌های این مالیات پرداخت که اگر اجرا نشوند، سبب می‌شود این سامانه و قانون با شکست روبه رو شود و یا حداقل کارایی که انتظار می‌رود را نداشته باشد.
اما این ضرورت‌ها و ملاحظات چه چیزهایی هستند؟ اولین نکته‌ای که در این قانون هست، این است که اولا قرار است چندین میلیون از مودیان وارد گود مالیاتی شوند که این خود سبب حساسیت مودیان و مالیات‌گریزی آنها می‌شوند و وقتی این اتفاق صورت می‌گیرد، سبب می‌شوند که اجرای این قانون در این سطح پیچیدگی یاد و زمانبر شود که اگر سازمان امور مالیاتی برنامه‌های اقناع‌سازی و متداوم برای اجرای این قانون نداشته باشد، سبب مشکلات جدی برای این قانون می‌شود.
یکی دیگر از مواردی که باید مورد توجه قرار گیرد مالیاتی است که قرار است گرفته شود مانند مالیات‌های دیگر که صرف ساختار بودجه می‌شود و شاید تا حدودی بتوان متصور بود که این پول ناشی از این مالیات صرف امور توسعه برای حداقل چندین سال نشود و اصطلاحا مردم پول کور می‌دهند که چون شاید تا چندین سال اثر آن را نبینند، نسبت به پرداخت آن مقاومت می‌کنند که امری طبیعی است و سازمان امور مالیاتی باید برای این هم برنامه داشته باشد، وگرنه مانند مالیات بر ارزش افزوده منجر به گسترش اقتصاد زیرزمینی و اقتصاد پنهان می‌شود.
از دیگر ملاحظات اجرایی این قانون، باید به تعارض منافع، تفکیک حساب شخصی و تجاری، تناقضات قانونی در زمان اجرا، حق رصد بخشی اظهارنامه‌ها توسط سازمان امور مالیاتی و سایر موارد اشاره کرد که اگر توسط مجموعه دولت و نظام مالیاتی دقیق پاسخ داده نشود، سبب شکست این قانون می‌شود.
از دیگر نکات این قانون این است که این مالیات‌ستانی، مالیات‌ستانی از زنجیره‌ها را نیز شامل می‌شود که در صورت عدم کارکرد قانون در بخشی از زنجیره، سبب شکست طرح در کل زنجیره می‌شود که نیازمند اقدام جدی سازمان امور مالیاتی و وزارت اقتصاد است.
در نهایت اینکه قانون پایانه‌های فروشگاهی می‌تواند قانون خوبی باشد؛ اگر این ملاحظات را رعایت کند، زیرا قانونی است که درصورت موفقیت منجر به شفافیت شده و در مبدا اقدام به اخذ مالیات می‌کند که این‌ها از مزایای این قانون در کنار سایر مزایای این قانون است و اگر موفق نشود، می‌تواند در کنار مالیات بر ارزش افزوده به مصیبتی برای تولید بدل شود.
برای شروع کار حسابداری از کجا شروع کنیم؟
این روزها حسابداری تبدیل به رشته و حرفه ای پرطرفدار شده است. هر شرکتی فارغ از نوع فعالیت خود، به یک حسابدار نیاز دارد؛ از طرفی تعداد متقاضیان برای حرفه حسابداری بسیار زیاد است. اگر تخصصی در زمینه حسابداری داشته باشید و جویای این کار هم باشید، به خوبی می دانید که در هر موقعیت کاری، رقبای زیادی در کنار شما حضور دارند. سؤالی که پیش می آید این است که چگونه نسبت به دیگر فعالان این حوزه برتری داشته باشیم؟ و اینکه برای شروع کار حسابداری از کجا شروع کنیم که بتوانیم هر چه زودتر به یک جایگاه خوب برسیم؟
مهارت های یک حسابدار
اغلب حسابدارانی که متقاضی کار هستند، مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه گرفته اند و یا در بهترین آموزشگاه حسابداری اصفهان و دیگر شهرها این حرفه را فراگرفته اند؛ اما وجه تمایز میان تمامی این حسابداران چیست؟ چه چیزی باعث برتری عده ای بر دیگران می شود؟ درواقع هر زمانی که بخواهید وارد یک حرفه شوید، باید توانایی های خود را ثابت کنید و حرفه حسابداری نیز نیازمند برخی توانایی های خاص است.
تجربه
برای شروع کار حسابداری از کجا شروع کنیم؟ تجربه کسب کنید! شاید با خودتان فکر کنید که برای کسب تجربه نیازمند فعالیت در این حرفه هستید؛ اما این مورد تنها راه برای کسب تجربه نیست. شما می توانید چندین نرم افزار معروف حسابداری را نصب کنید و با آن ها کار کنید؛ مانند یک حسابدار شخصی، برای خود و خانواده تان کار کنید. کسب وکار اطرافیان خود را در نظر بگیرید و مواردی که با آن روبرو می شوند را در نرم افزارهای مختلف پیاده سازی کنید. تمامی تراکنش های مالی که صورت می گیرد را به خاطر بسپارید و سپس سعی کنید آن ها را در ذهن خود تجزیه و تحلیل کنید. تجربه انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید باعث می شود که شما اعتمادبه نفس بیشتری در این حوزه داشته باشید؛ درنهایت می توانید توجه دیگران را جلب کنید و به راحتی به موقعیت شغلی موردنظر خود برسید.
کسب مهارت و کار با اکسل
هرچه قدر هم که نرم افزارهای جدید و به اصطلاح همه فن حریف وارد بازار شوند، همچنان اکسل پایه و اساس همه امور حسابداری است. تنها کسب مدرک icdl و یا مدارک مربوط به کار با اکسل کافی نیست؛ شما باید واقعاً این نرم افزار را بلد باشید و بتوانید هر محاسبه ای را با آن اجرا کنید. اکسل طیف وسیعی از فعالیت های یک حسابدار را پوشش می دهد و انعطاف فوق العاده ای دارد؛ بنابراین هرچه بیشتر وقت بگذارید و به آن تسلط یابید، در کارتان هم موفق تر عمل خواهید کرد.
حسابداری را درک کنید!
مفاهیم، اصلی ترین بخش حسابداری هستند. هرچه درک بالاتری از حسابداری داشته باشید، راحت تر می توانید وظایف خود را انجام دهید. لازم است که به صورت پایه ای با تمامی مفاهیم مهم آشنا شده و آن ها را درک کنید. در اغلب آموزش های حسابداری ازجمله آموزش 0 تا 100 حسابداری اصفهان ، تمامی مفاهیم اولیه به دانشجویان تدریس می شود که شاید به نظر برسد فراگیری آن ها هیچ لزومی ندارد اما باید بدانید درک این مفاهیم راز موفقیت شما در حرفه حسابداری است. باید به خوبی تمام ابعاد معاملات مالی را درک کرده و بتوانید آن ها را تجزیه وتحلیل کنید تا به یک حسابدار موفق تبدیل شوید.
چگونه یک موقعیت شغلی مناسب پیدا کنم؟
همان طور که اشاره کردیم تجربه یکی از مهم ترین موارد برای موفقیت در حرفه حسابداری است. اگر برایتان سؤال است که برای شروع حسابداری از کجا شروع کنیم یکی از راه هایی که می توان پیشنهاد داد این است که برای مدتی، تنها به منظور کسب تجربه در یک شرکت کار کنید. فرقی نمی کند که شرکت موردنظر شما چقدر بزرگ یا کوچک باشد و چه تعداد کارمند داشته باشد. درواقع کار کردن در یک محیط رسمی باعث می شود شما با تمام ابعاد این حرفه آشنا شوید. اگر حداقل به مدت 3 ماه در یک شرکت به عنوان حسابدار (حتی در کنار حسابداری دیگر) مشغول به کار شوید، آمادگی لازم برای کار را دریافت خواهید کرد. لازم به ذکر است که اگر طی این 3 ماه هیچ حقوقی هم دریافت نکنید، قطعاً تجربه ای که کسب می کنید ارزش بیشتری دارد.
درنهایت باید این نکته را بدانید که حسابداری جز مشاغلی محسوب می شود که حقوق نسبتاً بالایی دارد. از طرفی میزان نیاز جامعه به این شغل همواره زیاد بوده و انتظار می رود این نیاز افزایش یابد؛ بنابراین می توان ادعا کرد که هرچه قدر زمان و انرژی خود را صرف فراگیری این رشته نمایید، می توانید موفقیت های بزرگتری هم انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید کسب کنید. همچنین شما می توانید به راحتی در این حرفه پیشرفت کنید و به حقوق بیشتری هم برسید.
کسادی بی سابقه خانه های نوساز
تورم مصالح ساختمانی، شکاف قیمت آپارتمانهای نوساز و قدیمی‌ساز را تشدید کرده و به همین لحاظ تعداد معاملات خانه‌های نوساز به پایین‌ترین حد .
تورم مصالح ساختمانی، شکاف قیمت آپارتمانهای نوساز و قدیمی‌ساز را تشدید کرده و به همین لحاظ تعداد معاملات خانه‌های نوساز به پایین‌ترین حد خود رسیده و نسبت به هشت سال قبل ۵۰ درصد کاهش یافته است.
بهار امسال تورم مصالح ساختمانی در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته ۴۳.۴ درصد اعلام شد. بیشترین میزان رشد نیز به گروه سیمان، بتن، شن و ماسه با ۵۵.۸ درصد مربوط بود. تورم مصالح در مقایسه با فصل قبل یعنی زمستان ۱۴۰۰ نیز معادل ۷.۹ درصد رشد کرد.
اثر رشد قیمت نهاده‌های ساختمانی به شکل ایجاد شکاف قیمتی بین واحدهای نوساز و واحدهای با عمر بنای سه سال به بالا بروز کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت واحدهای کلیدنخورده که در سال جاری تکمیل شده به مراتب بیش از آپارتمان‌هایی است که تا قبل از سال ۱۳۹۸ وارد بازار مسکن شده‌اند.
بازار مصالح ساختمانی معمولا با مقدار اندکی تفاوت از تورم نقطه به نقطه پیروی می‌کند. مهرماه سال جاری نرخ تورم نقطه به نقطه ۴۸.۶ درصد بود. اگر قیمت نهاده های ساختمانی نیز به همین ترتیب دچار رشد شده باشد، قیمت ساخت نیز افزایش می‌یابد. این در حالی است که تورم سالانه بازار مسکن شهر تهران ۳۸ درصد اعلام شده است.
با توجه به رکود حاکم بر بازار مسکن در حال حاضر قیمت مسکن دچار عقب‌ماندگی در مقایسه با تورم عمومی شده است. هم‌اکنون می‌توان با قیمت‌هایی به مراتب پایین‌تر از نرخ ساخت، آپارتمان‌هایی با عمر بنای بالای سه سال خریداری کرد. این در حالی است که سهم فروش آپارتمانهای نوساز از معاملات به پایین ترین میزان در هشت سال گذشته رسیده است.
مهرماه امسال واحدهای با عمر بنای کمتر از پنج سال ۲۸.۶ درصد از کل معاملات مسکن شهر تهران را به خود اختصاص دادند که کاهش ۱۴ درصدی را در مقایسه با مهرماه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد. سهم آپارتمانهای کمتر از پنج سال سن در شرایطی به ۲۸.۶ درصد رسیده که سال ۱۳۹۳ این واحدها ۵۸ درصد از قراردادهای خرید و فروش را به خود اختصاص می‌دادند. در واقع معاملات آپارتمانهای نوساز در مقایسه با هشت سال قبل ۵۰ درصد کاهش یافته است.
رشد سنگین قیمت آپارتمانهای نوساز و ایجاد رکود در این بخش منجر به کاهش ساخت و ساز شده است. آمار و ارقام بهار امسال از افت ۴۸ درصدی ساخت و ساز در تهران نسبت به سال گذشته حکایت دارد. در کل کشور نیز تولید مسکن حدود ۱۳ درصد در مقایسه با سال قبل کاهش نشان می‌دهد. همزمان با نزول تولید مسکن، معاملات واحدهای نوساز نیز کاهش یافته که عوامل مختلفی از جمله جهش قیمت مسکن و رکود معاملات در این مساله اثرگذار است.
در بهار ۱۴۰۱ برای تعداد ۵۹۴۵ واحد مسکونی در شهر تهران پروانه صادر شده که ۴۸.۴ درصد نسبت به فصل قبل و ۴۶.۱ درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل کاهش نشان می‌دهد.
بهار امسال در کل نقاط شهری کشور نیز تعداد ۹۰ هزار و ۲۹۰ واحد مسکونی در پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان پیش‌بینی شده که در مقایسه با زمستان و بهار سال گذشته به ترتیب ۲۱.۸ و ۱۲.۷ درصد کاهش نشان می‌دهد.
کارشناسان دلایل مختلفی را برای افت ساخت و ساز، همزمان با یکی از بزرگترین پروژه‌های دولتی مسکن عنوان می‌کنند که از جمله آن می‌توان به تورم مصالح ساختمانی، رکود معاملات ملکی ناشی از جهش قیمت مسکن، کاهش توان خرید متقاضیان و انتظار برای تزریق واحدهای جدید دولتی به بازار مسکن اشاره کرد.
هر متر مسکن در تهران ۴۳.۷ میلیون تومان
روند کاهش نرخ رشد ماهیانه قیمت در بازار مسکن شهر تهران که از تیرماه امسال آغاز شده بود، بر اساس گزارش دو متولی ارایه آمار، ادامه پیدا کرد. طبق اعلام بانک مرکزی میانگین قیمت هر متر خانه در تهران در این ماه به ۴۳.۷ میلیون تومان در هر متر مربع رسید که در مقایسه با ماه قبل ۱.۲ درصد و نسبت به ماه مسابه قبل ۳۸.۲ درصد رشد نشان می‌دهد. همچنین مرکز آمار متوسط وزنی قیمت هر متر آپارتمان در تهران را ۴۶.۴ میلیون و متوسط حسابی آن را ۴۴.۳ میلیون تومان اعلام کرد. تعداد معاملات نیز بر اساس گزارش بانک مرکزی ۵.۴ هزار فقره بود که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه در سال قبل به‌ترتیب ۱۰.۲ و یک درصد کاهش یافته است.
دلار در بازار جهانی پایین آمد
ارزش دلار در بازار جهانی برای دومین جلسه معاملات پیاپی طی شب گذشته عقب‌نشینی کرد. ارزش دلار فقط در ۲ روز معاملاتی اخیر ۳.۸ درصد پایین آمده است.
به گزارش مشرق به نقل از رویترز، ارزش دلار در بازار جهانی در معاملات شب گذشته، برای دومین روز معاملاتی پیاپی کاهش یافت؛ چراکه انتشار آمارها درباره کاهش نسبی تورم در آمریکا سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های با ریسک بیشتر سوق داده است.
انتظار می‌رود پایین آمدن چند دهم درصدی تورم آمریکا به کم‌رنگ‌تر شدن سیاست افزایش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی منجر شود.
بر همین اساس ارزش دلار در برابر سبد ارزهای مرجع در دو روز معاملاتی اخیر ۳.۸ درصد پایین آمده که بیشترین افت دو روزه ارزش دلار در ۱۳ سال گذشته به شمار می‌رود.
ارزش دلار طی شب گذشته در برابر ین ژاپن ۱.۷ درصد پایین آمد و به ۱۳۸.۵۵ ین رسید. دلار در برابر یورو هم ۱.۴ درصد عقب‌نشینی کرد و هم اکنون هر یورو ۱.۰۳ دلار خرید و فروش می‌شود.
جیم سیلینسکی، کارشناس ارشد صندوق درآمد ثابت جانوس هندرسون، می‌گوید: دلار یکی از بازارهایی است که ید طولایی در بالا رفتن بیش از حد دارد. احتمال زیادی وجود دارد که ما از پیک ارزش دلار عبور کرده باشیم.
با این حال اما برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که ممکن است افت ارزش دلار کوتاه‌مدت باشد.
ارزش پوند انگلیس هم در برابر دلار در معاملات شب گذشته ۱.۲۲ درصد بالا رفت و به ۱.۱۸۵۳ دلار رسید. دلار در برابر فرانک سوئیس هم ۲.۴ درصد عقب نشست و هم اکنون هر فرانک ۰.۹۴ دلار دست به دست می‌شود.
ضربه گیر بازار سکه
در هفته‌های اخیر، قیمت ارز و سکه با نوسان روبه‌رو شد و تقاضا برای خرید در این دو بازار افزایش یافته است. بانک مرکزی متناسب با شرایط به دنبال .
دنیای اقتصاد: در هفته‌های اخیر، قیمت ارز و سکه با نوسان روبه‌رو شد و تقاضا برای خرید در این دو بازار افزایش یافته است. بانک مرکزی متناسب با شرایط به دنبال متنوع‌سازی سبد خرید است تا بتواند هجوم تقاضا به این دو بازار را مهار کند. یکی از ابزارهای جدید برای کنترل ریسک بازار، انتشار اوراق سکه از سوی بانک مرکزی است. این ابزار از نگاه کارشناسان ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند بخشی از تقاضای سرمایه‌گذاری بازار را به خود جذب کند.
سررسید اوراق سکه ۶ ماه پس از عرضه است. قیمت آن نیز، بر اساس میانگین موزن قیمت‌های پایانی گواهی‌های سپرده سکه و اوراق سکه محاسبه می‌شود. همچنین در فاز اول قرار بود که این اوراق ریالی باشد و سکه‌ای در سررسید تحویل داده نشود؛ اما این موضوع با ابهام فقهی روبه‌رو شد و در نتیجه با اصلاحاتی که صورت گرفت، قرار شد دارندگان این اوراق بتوانند سکه فیزیکی را در زمان سررسید، دریافت کنند. درخصوص انتشار این اوراق، چند نکته مهم وجود دارد که باید به آنها توجه کرد. نخست اینکه این ابزار باعث می‌شود تا سیاستگذار بتواند با ریال در بازار مداخله کند که پیش از این چنین ابزاری را در اختیار نداشت. از سوی دیگر، با شیفت تقاضای سفته‌بازی به تعمیق بازار نیز کمک خواهد کرد. اما نکته قابل توجه این است که سیاستگذار باید برنامه‌ای برای کنترل انتظارات تورمی در ماه‌های آتی داشته باشد.
عملی شدن توافق هسته‌ای و کنترل متغیرهای پولی در نیمسال پیش‌رو می‌تواند باعث کنترل انتظارات تورمی و افت تسویه ریالی اوراق سکه در زمان سررسید شود. اطلاعات اولیه منتشرشده از سوی بورس تهران نشان می‌دهد که در اولین روز از عرضه اوراق سکه بانک مرکزی قیمت هر سکه به شکل اوراق ۱۵میلیون و ۸۷۵هزار تومان تعیین شد. ارزش مجموع این معاملات به ۱۲میلیارد و ۳۳۵میلیون تومان رسیده است. انتظار می‌رود با شروع معاملات ثانویه و آشنایی معامله‌گران حجم این بازار افزایش یابد. همین‌طور نزدیکی قیمت کشف‌شده با قیمت نقدی سکه حکایت از آن دارد که صادرکننده اعتبار کافی برای تسویه اوراق را از منظر خریداران دارد. این معاملات کاهشی شدن بهای گواهی سکه در بورس کالا را به دنبال داشت که از توجه معامله‌گران به بازار جدید اوراق سکه حکایت دارد.
بانک مرکزی در گزارشی جزئیات عرضه اوراق سکه بهار آزادی در روز سه‌شنبه را منتشر کرد. بر اساس جزئیات اعلام‌شده از سوی روابط عمومی بانک مرکزی، اوراق سکه معاف از مالیات است و همه اشخاص حقیقی می‌توانند حداکثر معادل صد سکه بهار آزادی طرح جدید خریداری کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدودیتی در خرید این اوراق نخواهند داشت.
سررسید اوراق سکه بانک مرکزی ۶ ماه پس از عرضه است و قیمت آن معادل میانگین موزون قیمت‌های پایانی تمامی گواهی‌های سپرده سکه بانک‌ها و اوراق سکه بانک مرکزی در بورس کالای ایران، در آخرین جلسه معاملاتی، خواهد بود. ایرادی که ابتدا شورای فقهی به این ابزار وارد می‌کرد عدم امکان تحویل سکه به خریدار اوراق بوده است که با انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید انجام اصلاحاتی قرار شده دارندگان اوراق بتوانند در صورت تمایل به جای تسویه نقدی در سررسید، سکه تحویل بگیرند. ویژگی مهمی که این ابزار دارد تعیین قیمت آن در بازار است و از این طریق ابزار جدیدی برای پوشش ریسک به وجود می‌آورد. با‌این‌حال باید توجه داشت با توجه به تجارب گذشته مهم‌ترین نگرانی‌ها درباره آن، دخالت‌های سیاستگذار برای تعیین محدودیت و عدم کنترل انتظارات تورمی همگام با استفاده از این ابزار است که می‌تواند تحقق اهداف این طرح را از دسترس خارج کند. لازم به ذکر است که در شوک‌های قیمتی پیشین، بانک مرکزی اقدام به پیش‌فروش سکه می‌کرد و در آن اقدامی برای کشف قیمت صورت نمی‌گرفت و در بسیاری از اوقات باعث ایجاد رانت می‌شود.
ابزار جدید پوشش ریسک
نوسانات اخیر بازار ارز و سکه موجب شد بانک مرکزی برخی طرح‌ها برای پوشش ریسک در این بازارها و کنترل التهابات را با سرعت بیشتری در دستور کار قرار دهد. تازه‌ترین این ابزارها اوراق گواهی سکه بانک مرکزی است. طبق اطلاعات اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی، این اوراق معاف از مالیات هستند و در بورس منتشر می‌شود. سررسید اوراق سکه شش‌ماهه است و قیمت تسویه آنها نیز قیمت روز سکه خواهد بود. این ابزار با تسهیل معاملات می‌تواند ریسک اشخاص حقیقی را پوشش دهد و از نوسانات شدید در این بازار جلوگیری کند. در واقع اوراق سکه بانک مرکزی می‌تواند با تضمین پرداخت ریالی معادل قیمت سکه در ۶ ماه آینده، اشخاص حقیقی که قصد خرید سکه با هدف پوشش ریسک افزایش قیمت آن را دارند به سوی خود جلب کند.
این کار با کنترل رفتارهای هیجانی در بازار می‌تواند از نوسانات شدید در بازار سکه و التهاب در انتظارات تورمی جلوگیری کند. این مزایا موجب شده بانک مرکزی در روز سه‌شنبه ۱۷ آبان‌ماه اولین مرحله عرضه اوراق انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید را انجام دهد. بانک مرکزی همچنین متعهد شده این اوراق در سررسید خود تسویه شود و نقدشوندگی آن در بازار ثانویه بورس کالای ایران را به قیمت روز تضمین کند. یکی دیگر از امکاناتی که بانک مرکزی برای این ابزار در نظر گرفته است امکان توثیق آن در شبکه بانکی کشور برای اخذ تسهیلات است.
رفع ابهام فقهی اوراق طلا
در‌حالی‌که بانک مرکزی از انتشار اوراق سکه خبر داد، «اقتصادآنلاین» در خبری از رئیس شورای فقهی بانک مرکزی اعلام کرد این اوراق مورد تایید شورای فقهی نیست. غلامرضا مصباحی‌مقدم با اشاره به اطلاعیه رسمی بانک مرکزی مبنی بر عرضه اولیه اوراق سکه بهار آزادی از روز سه‌شنبه در بورس کالا، گفت: این اوراق با توجه به آنکه فقط به صورت تسویه نقدی منتشر خواهد شد و امکان تحویل فیزیکی سکه ندارد، مورد تایید شورای فقهی بانک مرکزی نیست. بهرغم انتشار این خبر، چندی بعد خبر تایید این اوراق از سوی مصباحی‌مقدم منتشر شد. بر این اساس، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی اعلام کرد انتشار اوراق سکه بانک مرکزی با توجه به اصلاحات صورت‌گرفته، بلامانع است.
غلامرضا مصباحی مقدم درخصوص رفع ابهام فقهی گفت: با توجه به اینکه اوراق سکه بانک مرکزی با اصلاحی، رفع اشکال شده و درصورت مطالبه مشتری، امکان تحویل سکه خریداری‌شده به مشتری در نظر گرفته شده است، این اوراق مطابق مصوبه شورای فقهی بانک مرکزی بوده و انتشار آن بلامانع است. با وجود انتشار دو خبر متفاوت از رئیس شورای فقهی بانک مرکزی، به نظر می‌رسد ایراد فقهی این اوراق برطرف شده است و این اوراق این قابلیت را خواهد داشت تا در صورت تمایل دارنده آن، در سررسید سکه فیزیکی تحویل داده شود.
فرصت‌ها و تهدید‌ها
فلسفه اصلی ابزارهایی مانند اوراق سکه بهار آزادی تعمیق بازار، پوشش ریسک و کنترل انتظارات تورمی است. در واقع سیاستگذار با این ابزار تلاش می‌کند فشار تقاضا روی کالاهای سرمایه‌ای مانند ارز را بردارد و با استفاده از ریال در جهت کنترل فشارهای تورمی عمل کند. به عبارتی دیگر در این مسیر قرار است بانک مرکزی با استفاده از اعتبار خود به فعالان بازار این تعهد را بدهد که به جای حرکت به سمت سکه و ارز، روی اوراق سکه سرمایه‌گذاری کنند و معادل ریالی سودی را به دست بیاورند که قرار است از سرمایه‌گذاری روی سکه و ارز کسب کنند. بدیهی است این سیاست به‌تنهایی نوعی خرید زمان برای سیاستگذار به حساب می‌آید و برای موفقیت آن باید با سیاست‌های دیگری برای کنترل رشد نقدینگی و رشد انتظارات همراه شود؛ در غیر این صورت و در صورت افزایش قیمت سکه و ارز بهرغم استفاده از این ابزار، سیاستگذار مجبور خواهد شد با استفاده از پایه پولی تعهدات خود را ایفا و این اوراق سکه را به قیمت روز تسویه کند.
بدون شک این وضعیت با بالابردن شتاب رشد پایه پولی تبعات تورمی را به دنبال انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید دارد و می‌تواند تمام تلاش‌ها برای کنترل وضعیت بازار را بی‌اثر کند. به عبارت دیگر اگر سیاستگذار قصد دارد این ابزار به سرمنزل مقصود دست یابد، باید چشم‌انداز تورمی کشور را کنترل کند و آن را به نقطه مطلوبی برساند. به انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید هر رو تعریف ابزارهایی که باعث تعمیق بازار شده و در‌عین‌حال بانک مرکزی بتواند با ابزار ریالی اقدام به مداخله در بازارهایی چون ارز و سکه کند، می‌تواند به تنوع‌بخشی اهرم‌های مورد استفاده سیاستگذار کمک کند. با توجه به صحبت‌ها و اخباری که از سوی مقامات بانک مرکزی درباره انتشار اوراق ارزی منتشر می‌شود، می‌توان گفت سرنوشت این طرح تاثیر زیادی بر ابزارهای مشابه در آینده خواهد گذاشت.
آمار اولیه از فروش اوراق
بر اساس اطلاعات مندرج در تارنمای شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، روز گذشته عرضه اوراق سکه بانک مرکزی با نماد تمام‌سکه طرح جدید 001 مرکزی در بازار سرمایه آغاز شد و 190 خریدار حقیقی در 208 معامله مختلف، 77هزار و 700 قرارداد معادل 777 سکه را با قیمت معادل هر سکه 15میلیون و 875تومان خریداری کردند. اگرچه این معاملات آغاز عرضه گسترده اوراق مبتنی بر سکه است، اما بر اساس اطلاعات منتشرشده امکان عرضه 50میلیون قرارداد معادل 500هزار سکه در کل وجود دارد و هر 100 قرارداد معادل داد‌و‌ستد یک سکه است. این معاملات موجب شد بهای گواهی سپرده سکه در بورس کالا کاهشی شود که نشانه‌ای از توجه معامله‌گران بازار گواهی به سمت عرضه‌های جدید است. ارزش کل معاملات روز گذشته در این بازار برابر با 12میلیارد و 335میلیون تومان بود. بانک مرکزی نیز در خبری تاکید کرد از امروز معاملات ثانویه اوراق گواهی سکه بانک مرکزی آغاز خواهد شد و همه مردم می‌توانند این اوراق را معامله کنند. همچنین بازارگردانی اوراق مذکور با هدف تضمین نقدشوندگی، از امروز و توسط بانک مرکزی انجام خواهد شد.
دیدگاه شما