تفاوت سهم های ممتاز و عادی

سهام چیست؟ سهامدار کیست؟ آموزش مفاهیم به زبان ساده

حقوق صاحبان سهام چیست

حقوق صاحبان سهام، نشان دهده مالکیت و حق و حقوق مالی سهامداران از دارایی هایی و اموال یک شرکت است و میزان سهمی است که شخص حقیقی یا حقوقی از دارای های یک شرکت دارد. حقوق صاحبان سهام چیزی نیست جز تفاوت بین بدهی های یک واحد تجاری از دارایی های آن. نام دیگر حقوق صاحبان سهام «ارزش ویژه» است.

مفهوم این واژه در واقع، منافع صاحبان اصلی شرکت است؛ این عبارت سرمایه قانونی و ثبت شده شرکت، میزان سودی که می­توان بین سهامداران تقسیم کرد و در نهایت منابع سرمایه شرکت را نشان می­دهد.

افزایش یا کاهش حقوق صاحبان سهام:

حقوق صاحبان سهام قابل افزایش یا کاهش است. به این ترتیب که با انجام فعالیت های سود آور حقوق صاحبان سهام افزایش پیدا می­کند و با برخی فعالیت های محاسبه نشده، ممکن است حقوق صاحبان سهام کاهش پیدا کند.

هدف حقوق صاحبان سهام چیست:

یکی از اهداف تعیین حقوق صاحبان سهام، مشخص کردن سرمایه شرکت های سهامی و سود سهام قابل توزیع میان سهامداران است. با مشخص کردن حقوق صاحبان سهام، سرمایه قانونی و ثبت شده شرکت معلوم می­شود.

یکی از فواید تعیین این سهم، اطلاع داشتن سهامداران از حقوق خود در بازار سرمایه است تا بتوانند از منافعی که خرید سهم برایشان ایجاد می­کند استفاده کنند.

برای مطالعه مقاله ارزش اسمی هر سهم چیست می توانید از این لینک استفاده نمایید.

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه:

در تزارنامه حقوق صاحبان سهام به تفکیک اعلام می­شود، آنچه در تراز نامه اعلام می­کنند منابعی است که حقوق صاحبان سهام را تامین می­کند.

جالب است بدانید حقوق صاحبان سهام فقط در تزارنامه فقط یک عبارت است که در این صورت مالی مفهوم دارد و در دنیای واقعی همان سهام عادی است. سهام عادی در واقع همان میزان از سهام است که یک شرکت برای فروش منتشر می­کند. برای محاسبه قیمت سهام باید تعداد سهام خریداری شده را در قیمت بازار ضرب کنید تا ارزش بازار شرکت محاسبه شود.

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه سمت چپ و زیر بدهی­ها قرا می­گیرد. این حساب از مجموع دارایی های اولیه شرکت و سرمایه سال های قبل شرکت به دست می­آید.

اجزای حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شامل موارد زیر است:

طبق قانون تجارت، اجزای حقوق صاحبان سهام به دسته بندی­های زیر تقسیم می شوند.

• سرمایه قانونی: سرمایه های اولیه ای که برای ایجاد شرکت و خرید ماشین آلات ملک و … باید هزینه شود. این سرمایه می­تواند به صورت وجه نقد، اموال، اثاثیه و ماشین آلات باشد.
• افزایش سرمایه: این کار توسط سهامداران جدید یا قدیمی انجام می­گیرد و با هدف تامین منابع مالی شرکت اقدام به این کار می شود.
• اندوخته: در واقع منابع مالی و سودی است که متعلق به صاحبان سهام شرکت است اما به صلاحدید مجمع عمومی صاحبان سهام، الزامات قانونی، حمایت از منافع بستانکاران و یا به منظور ایجاد منابع لازم برای توسعه شرکت، میان سهامداران تقسیم نمی­شود. این بخش که تقسیم نمی­شود به عنوان اندوخته حفظ می­شود. اندوخته بخشی از سرمایه قانونی است که می­تواند در انواع مختلفی مانند اندوخته قانونی، اندوخته عمومی، اندوخته طرح و توسعه در ترازنامه شرکت­ها منعکس شود.
• سود و زیان انباشته: این واژه بیانگر سودهایی است که از آغاز فعالیت شرکت تقسیم نشده و یا تخصیص پیدا نکرده اند. خوب است بدانید این سود پس از کسر از زیان های وارده به شرکت محاسبه می­شود.

فواید ترازنامه در شناخت حقوق صاحبان سهام:

آنچه در ترازنامه شرکت به خوبی قابل رویت است، روند فعالیت های مالی و اطلاع از اجزای حقوق صاحبان سهام است. با استفاده از ترزانامه می­توان نسبت های مالی مهم شرکت را ارزیایی و محاسبه کرد و عملکرد گذشته و آینده شرکت را تحلیل کرد. اطلاعات آماری ثبت شده در تزار نامه نیز می­تواند مبنای قابل اعتمادی برای بررسی و تحلیل روند فعالیت شرکت های مشابه باشد.

برای مطالعه مقاله کد اقتصادی چیست می توانید از این لینک استفاده نمایید.

حقوق صاحبان سهام در بورس:

قبل از هر چیز بهتر است با تعریف اوراق بهادار و سهام آشنا شوید سپس به حقوق صاحبان سرمایه در بورس و فواید آن خواهیم پرداخت.

تعریف اوراق بهادار و سهام:

اوراق بهادار نوعی از اسناد مالی هستند که ارزش مادی دارند و از مالکیت اشخاص حقیقی یا حقوقی بر دارایی­ها خبر می دهند. اوراق بهادار در واقع، نشان دهنده طلب شخص خریدار سهام از شرکتی است که سهام را منشر و عرضه کرده است.

سهام نوعی اوراق بهادار است که نشان دهنده میزان مالکیت شخص از یک دارایی و نشان دهنده میزان منافع خریدار سهم از دارایی­های شرکت است. سهام می­تواند بانام یا بی نام باشد.

انواع سهام:

انواع سهام به دو دسته سهام عادی و ممتاز (ترکیبی) تقسیم می شود.

سهام ممتاز:

دارندگان سهام ممتاز دارای حقوقی هستند که سهامداران عادی ندارند از جمله این که در صورت ورشکستگی شرکت سهامداران ممتاز دارای امتیاز هستند و برای بازپرداخت سرمایه شان بر سایرین اولویت دارند. از مزایای داشتن سهام ممتاز این است که پس از بازیافت سرمایه سهامداران ممتاز، نوبت به سهامداران عادی می رسد به علاوه سود این سهامداران، قبل از سهامداران عادی پرداخت می­شود.

سهام عادی:

سهام داران عادی در پایان سال مالی و پس از مشخص شدن میزان سود و زیان قادر به دریافت سهم خود هستند از طرفی سور سهامداران عادی بعد از کسر سود سهامداران ممتاز قابل پرداخت خواهد بود.

منافع حقوق صاحبان سهام در بورس:

هر کس با خرید و سرمایه گذاری در سهام شرکت های بورس، صاحب حقوق و منافعی می­شود که امکان نقض آن وجود ندارد، صاحبان سهام از حقوق و منافعی که در قانون تجارت کاملاً مشخص است باید مطلع باشند. این منافع شامل:

• معافیت مالیاتی، شرکت های بورسی از پرداخت 10 درصد مالیات معاف هستند.
• افزایش قیمت سهم در برابر کاهش قدرت خرید پول و دریافت سود سهام. این به آن مفهوم است که خریداران سهام با افزایش تورم در صورت مدیریت، صحیح ارزش سهام شان بالا می­رود.
• حق رای و اعمال مدیریت، هر سهامدار به میزان سهمش حق رای در انتخابات مدیران و تعیین خط مشی آینده شرکت دارند.
• تنوع سرمایه گذاری، به خاطر تنوع اوراق بهاداری است که عرضه می شود می­توان در بخش های مختلفی سرمایه گذاری کرد.
• اطمینان از محل سرمایه گذاری، شرکت هایی که سهام شان در بورس معامله می شود هیچ گونه سهم ترجیحی ندارند و شایستگی این شرکت­ها توسط هیأت پذیرش، مورد بررسی قرار می­گیرد. خوب است بدانید سهام شرکت های ضعیف و غیر واقعی در بورس منتشر نمی­شود.
• حق خرید سهام تازه منتشر شده، سهام جدید شرکت در ابتدا به سهامداران موجود اعلام می­شود و حق خرید در اولیه با آنهاست.

خلاصه و جمع بندی:

آنچه در این مقاله خواندیم، شناخت حقوق صاحبان سرمایه، چگونگی افزایش یا کاهش آن بود با اهداف حقوق صاحبان سرمایه نیز آشنا شدیم.

اهداف، فواید و منافع حقوق صاحبان سهام در ترازنامه و بورس را شناختیم. از انواع سهام و اوراق بهادار عرضه شده در بورس نیز آگاهی پیدا کردیم.

سهام با بورس متفاوت است؟

بسیاری از افرادی که تازه وارد بازار بورس می شوند، به گمانشان قرار است بورس را خرید و فروش کنند. آن ها هنوز نمی دانند که مثلا بورس اوراق بهادار خود محلی برای فروش سهام شرکت های مختلف است. پس بورس با سهام متفاوت است. برای دانستن این تفاوت حتما این مقاله را دنبال کنید.

فهرست محتوای مقاله

تحلیل تکنیکال

تحلیل بنیادین

بورس چیست؟

آن یک بازاری می باشد که دارایی های گوناگونی در آن مورد معامله قرار می گیرد. بورس های مختلفی وجود دارند که هر یک ویژگی های خاص خود را دارند.

در ایران سه نوع بورس در حال فعالیت هستند: کالا، فرابورس و اوراق بهادار.

کالا: بازاری است که در آن محصولات خامی همچون محصولات فلزی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی معامله می شود.

از مزیت های بازار کالا می توان به وجود نهادهای نظارتی اشاره کرد که قیمت محصولات، کیفیت آن ها و معاملات را رصد می کنند.

در بازار انرژی، حامل های انرژی همچون گاز، نفت و مشتقات آن، برق، زغال سنگ و … معامله می شوند. در حقیقت این محل زیر مجموعه ی بورس کالا قرار می گیرد.

فرابورس که تحت نظارت بورس و اوراق بهادار تهران است. قانون موجود در آن شبیه بورس است ولی شرکت ها می توانند خیلی راحت تر در آن پذیرش شوند.

یعنی شرکت هایی که شرایط عمومی پذیرش در بازار اوراق بهادار تهران را ندارند به فرابورس رجوع می کنند. به خاطر این ویژگی هم است که شرکت های مختلفی در فرابورس حضور دارند.

در بازار اوراق بهادار، سهام، اوراق قرضه همچون صکوک، مضاربه و … خرید و فروش می شود.

سهام چیست؟

یکی از دارایی هایی است که در بازار اوراق بهادار معامله می شود. در این بازار سهم های شرکت های مختلفی از جمله داروسازی، پتروشیمی، خودروسازی و … وجود دارند.

هم چنین سهم ها انواع گوناگونی دارند: از جمله عادی، ممتاز، خزانه و شناور آزاد.

عادی سهامی است که اشخاص خاصی چند درصد مشخصی از آن را دریافت می کنند و از سود و زیان آن بهره مند می شوند. در حقیقت کسانی که آن را خریداری می کنند به همان میزان مالک شرکت می شوند.

دارندگان آن می توانند در مجمع های عمومی عادی یا فوق العاده رأی بدهند، از فعالیت های شرکت مطلع شوند، نسبت به خرید سهم های تفاوت سهم های ممتاز و عادی تفاوت سهم های ممتاز و عادی جدید حق تقدم داشته باشند و … .

ممتاز سهامی است که نسبت به سهام عادی، از امتیازهای ویژه ای برخوردار است. آن وقتی منتشر می شود که شرکتی نیاز دارد سرمایه ی خود را افزایش دهد ولی خریداری پیدا نمی شود.

یا در مواقعی که شرکتی می خواهد اشخاص تفاوت سهم های ممتاز و عادی نامدار و دارای اعتبار را سهامدار شرکتش کند، سهام ممتاز منتشر می شود.

مسلما ممتاز بودن سهم ها، مزیت هایی را هم در پی دارد؛ مثلا صاحبان آن حق رأی بیش تری نسبت به سهام عادی دارند یا تصمیم گیری بعضی از مسائل فقط به صاحبان سهم های ممتاز داده می شود.

خزانه شامل سهام عادی و ممتاز شرکت است. خزانه به این معناست که شرکت سهم های خود را که صادر شده دوباره در بورس خریداری می کند.

البته این سهم های خزانه دارایی به حساب نمی آید یعنی سود حاصل از معاملات آن بین سهامداران تقسیم نمی شود.

شناور آزاد درصدی از سهم های شرکت است که به عموم مردم از طریق بورس عرضه می شود و در بازار بورس قابل خرید و فروش است.

چگونگی عضویت در بورس

خیلی ساده است. در ابتدا باید کد بورسی بگیرید که دریافت آن از طریق سامانه سجام صورت تفاوت سهم های ممتاز و عادی می ‌گیرد.

یعنی ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌ نام کنید. بعد از ثبت ‌نام برای احراز هویت به یکی از دفاتر پیشخوان که احراز هویت سامانه سجام را راه‌اندازی کردند، مراجعه نمایید. پس از احراز هویت، کد بورسی شما صادر می شود.

چگونگی خرید سهام

پس از این که کد بورسی گرفتید برای خرید و فروش و دسترسی به اکانت معاملات آنلاین لازم است در یکی از کارگزاری ها ثبت نام نمایید.

حالا که شما کد بورسی دارید باید از طریق کارگزاری مورد نظرتان وارد پنل کاربری خودتان شوید و در ساعت معاملاتی سهام شرکت مورد نظر را خریداری نمایید.

هر گاه هم که خواستید ببینید قیمت سهمی چگونه معامله می شود به سایت TSEMC (شرکت مدیریت فناوری بورس تهران) مراجعه نمایید و نماد مورد نظر را جستجو کنید.

همچنین TSEMC برای تابلو خوانی و بازار خوانی بسیار کاربرد دارد. یعنی شما می توانید اطلاعات زیادی راجع به سهمی که می خواهید بخرید یا بفروشید را از این صفحه کسب نمایید.

تحلیل بازار بورس برای خرید سهام سودآور

همان طور که گفته شد، خرید سهم های مختلف کار زیاد سختی نیست؛ ولی مهم آن است که بتوانید سهم های سودآور را خریداری نمایید.

در این بازار پر هیجان، قیمت سهام به خاطر قراردادهای شرکت، آخرین روزهای ماه، میزان بودجه ی کشور، برگزاری مجامع شرکت، قراردادهای شرکت و … مدام در حال بالا و پایین شدن است.

پس برای این که شما

بتوانید به ماکزیمم سود برسید و میزان ضررتان را به حداقل میزان ممکن برسانید حتما لازم است با تحلیل ها آشنا شوید.

به طور کلی دو نوع روش تحلیل وجود دارد. 1- تکنیکال 2- بنیادین یا «فاندامنتال»

تحلیل گران تکنیکال «چارتیست ها» معتقدند که همه چیز در نمودارهای قیمت نهفته است و تحلیل‌ گران بنیادین روش خود را بر اساس بررسی صورت های مالی شرکت ها، کلیت اقتصاد جامعه، رفتار سیاست مداران و … بنا نموده اند.

در ادامه توضیحات بیش تری در مورد این دو تحلیل داده خواهد شد.

تحلیل تکنیکال

در روش تکنیکال، چارتیست ها از ابزارهای مختلفی استفاده می کنند از جمله:

هم چنین تحلیل گران آماری توجه زیادی به مقاوت ها و حمایت ها در نمودارهای قیمتی دارند؛ زیرا هنگامی که سهم در نقطه ی مقاوت یا حمایت قرار بگیرد نیاز به توجه و بررسی هر چه تمام تر دارد.

تحلیل بنیادین

فاندامنتالیست ها برای تحلیل از علوم مختلفی استفاده م کنند؛ همچون:

جمع بندی تفاوت بورس با سهام

دانستید که بورس انواع مختلفی دارد همچون کالا، فرابورس و اوراق بهادار.

فهمیدید که آن با سهام عادی، ممتاز و … متفاوت است. در حقیقت شما در بازار بورس اوراق بهادار، سهم های مختلف را خرید و فروش می کنید.

هم چنین شما با چگونگی عضویت در بورس و خرید سهم ها نیز آشنا شدید.

علاوه بر این ها دانستید که برای خرید سهم های سودآور حتما نیاز است تا با کمک تحلیل تکنیکال یا بنیادین و یا هر دوی آن ها آینده ی بازار را پیش بینی کنید.

در همین راستا سایت آکادمی طهرانی در خدمت شما عزیزان است تا به صورت حضوری یا غیر حضوری، آموزش های لازم در زمینه ی موفقیت بازارهای مالی را در اختیارتان قرار دهد.

تفاوت سهام عادی و سهام ممتاز چیست؟

سهام عادی، همین سهامی است که شرکت‌ها عرضه می‌کنند وسهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می‌شوند.

سهام عادی را هرزمان که بخواهید می‌توانید بفروشید ولی اگر شرایط بازار و کشور خوب باشد با قیمت بالاتر و اگر شرایط بازار خوب نباشد با قیمت کمتر آن را می‌فروشد، سهام عادی، همین سهامی است که شرکت‌ها عرضه می‌کنند وسهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می‌شوند.

سهام ممتاز

یکی از اصول اساسی شرکت‌های سهامی تساوی حقوق سهامداران است. مگر در دو مورد اول آنکه شرکت با مشکلات مالی مواجه باشد و نتواند به آسانی به منابع مالی دسترسی یابد. در این صورت ناچار خواهد بود امتیازات بیشتری به سهامداران جدید قائل شود و دوم اینکه در هنگام افزایش سرمایه شرکت شرکت از ذخایر مالی خود برای این منظور استفاده نماید که در این صورت باید حقوق بیشتری برای سهامداران سابق شرکت در نظر گرفت. در این دو مورد سهم ممتاز صادر می‌شود.

امتیازاتی که توسط ممتاز به وجود می‌آید می‌تواند به صورت برداشت نفع ثابت از سود قابل تقسیم شرکت باشد و یا اینکه دارنده سهم ممتاز می‌تواند نسبت به صاحبان سهام عادی در برداشت ارزش اسمی ممتاز به هنگام انحلال و تصفیه وتقسیم دارائی شرکت اولویت داشته باشد. به هنگام انحلال و تصفیه شرکت مطالبات معووقه صاحبان سهام ممتاز از دارائی شرکت پرداخت می گردد و نیز هنگام استهلاک سهام شرکت صاحبان سهام ممتاز دارای اولویت است.

سهم چیست؟ انواع سهام، برگه سهام

سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی عام که مشخصه میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی میباشد. به عبارت دیگر سهم نشان دهنده مالکیت یک فرد (حقیقی یا حقوقی) در یک شرکت می باشد.

برگه سهم

ورق سهم، سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد. حق شریک در شرکت، «سهم» و ورقه ای که بیانگر این حق است، «ورقه سهم» خوانده میشود.

سهامداران برای اطلاع دقیق از تعداد و نوع سهامشان میتوانند به سایت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه مراجعه کنند و از میزان دارایی خود اطلاع حاصل کنند و برگ سهم خود را دریافت کنند.

انواع سهم

سهام بانام و سهام بی نام

سهام ممکن است بانام یا بی نام باشد.البته در حال حاضر در عمل انتشار سهام بی نام خیلی معمول نیست. در بورس نیز فقط سهام بانام پذیرش و دادوستد میشود. از جهت دیگر سهام به دو دسته عادی و ممتاز تقسیم میشود. سهام عادی متداولترین نوع اوراق بهادار است که توسط هر شرکت سهامی منتشر شده و از ارزش اسمی (در ایران معادل 1000 ریال برای هر سهم) برخوردار است. شرکتهای پذیرفته شده در بورس از طریق عرضه اولیه سهام خود را به فروش میرسانند. دارندگان سهام عادی در خرید سهام جدید از حق تقدم برخوردارند و در مجامع عمومی شرکت، هر سهم عادی دارای یک حق رأی است.
سهام ممتاز نیز برای دارنده آن دربردارنده نوعی حق مالکیت است. بر اساس تبصره 2 ماده 24 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، «در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون مزایایی قائل شوند، این گونه سهام، سهام ممتاز نامیده میشود.»

خریداران سهام شرکت به میزان سهم خود، قسمتی از مالکیت شرکت را به دست میگیرد. هر سهم مشخص کننده نسبت مالکیت هر کدام از سرمایه گذاران در شرکت است.سهام به طور عمده در بورس اوراق بهادار خرید و فروش می‌شود و از طریق ثبت نام در کارگزاری ها انجام میپذیرد.

فرض کنید ارزش سرمایه های یک شرکت را به هزار قسمت مساوی تقسیم کنیم. در این صورت هر بخش از این هزار قسمت به یک سهم تبدیل میشود. به هر کدام از این بخش های مساوی سهم و به مجموعه ای از آن سهام می گوییم. حالا هر شخصی می تواند تعدادی از این هزار قسمت را که سهام این شرکت هستند خریداری نماید و درصدی از مالکیت این شرکت سهامی به وی منتقل میشود.

شرکت سهامی خاص

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است. شرکتی است که سهام آن در اختیار عده محدودی است.

شرکت سهامی عام

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است. شرکتی است که خرید سهام آن برای عموم آزاد است. شرکت های حاضر در بورس باید حتماً سهامی عام باشند.

عمده ترین فرق بین یک شرکت سهامی خاص با سهامی عام این است که همه می‌توانند سهام شرکت‌های عام را خرید و فروش کنند. ولی سهام شرکت‌های سهامی خاص در مالکیت عده‌ای خاص است.

سهام چیست؟ سهامدار کیست؟ آموزش مفاهیم به زبان ساده

سال ها بازار سرمایه در ایران در شرایط ثابتی قرار داشت و آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته بود و با توجه به نرخ سود بانک ها و همینطور بدون ریسک بودن سرمایه گذاری در بانک ها اغلب مردم اولویت سرمایه گذاری خود را قرار دادن سرمایه شان در بانک می دانستند. افرادی که قدرت ریسک پذیری بالاتری داشتند روش های دیگری همچون سرمایه گذاری در بازار طلا و ارز و یا مشارکت در کسب و کار های کوچک و بزرگ را برای سرمایه گذاری انتخاب می کردد اما بورس و بازار سرمایه تنها مخصوص کسانی بود که دانش و تجربه زیادی در تحلیل این بازار داشتند و به قولی می توان گفت هرکسی ریسک سرمایه گذاری در این بازار را با توجه به شرایط گفته شده پذیرا نبود. اما این روزها با توجه به رونق بازار سهام در ایران توجه بیشتری توسط سرمایه گذاران به این بازار صورت گرفته است و به نوعی حتی می توان گفت به انتخاب اول برای سرمایه گذاری تبدیل شده است.

سهام چیست؟ سهامدار کیست؟ آموزش مفاهیم به زبان ساده

سهم و یا سهام چیست؟

ارزش هر شرکت و دارایی آن به بخش های مساوی و برابری تقسیم می شود که می توان هر کدام از آنها را یک سهم آن شرکت نامید. هر سهم یک برگه اوراق بهادار است که نشان دهنده مالکیت یک شخص بر آن میزان سهم از آن شرکت است. اینکه شخصی سهمی از یک شرکت داشته باشد دلیل بر مالکیت تمام عیار آن شخص بر شرکت نبوده ولی در مقابل به معنی این است که به میزانی که شخص سهام یک شرکت را داشته باشد می تواند در دارایی های آن شرکت و سود و ضرر حاصل از دارایی آن سهیم و شریک باشد. از همین رو می توان گفت که سرمایه گذاران سهم هایی را خریداری می کنند که احتمال می دهند طی گذر زمان رشد داشته باشند و سرمایه آن ها افزایش یابد (1) .

سهم یک نوع سرمایه گذاری است. وقتی که شما سهام یک شرکت را خریداری می کنید، در واقع بخش کوچکی از آن شرکت را خریده اید که به آن سهم می گویند. سهم خریداری شده در صورت ضرر یا زیان قابلیت خرید و فروش را خواهد داشت و بهتر است به نحوی سرمایه گذاری صورت گیرد که سهم شرکت هایی که احتمال سوددهی بیشتری را دارند را خریداری نماییم. در این صورت می توانیم سهم ها را فروخته و در مقابل سهم های دیگری از شرکت دیگری را خریداری نماییم (1).

برای شرکت ها فروش سهم هایشان روشی است تا از طریق آن کسب سرمایه کنند و در واقع سرمایه خود را که برای امور مختلف به آن نیاز دارند تامین کنند. عمده شرکت ها در ابتدا توسط شخص یا اشخاصی که با یکدیگر شریک هستند شروع به فعالیت می کنند و تمامی سرمایه آن ها از طریق همان افراد تامین می شود.

این افراد در سود و زیان شرکتشان سهیم هستند اما پس از مدتی و هنگامی که شرکت نیاز به افزایش سرمایه داشته باشد شرکت از طریق عمومی شدن می تواند بخش مورد نظر خود از سهام شرکت را وارد بازار سهام کرده و از طریق فروش آن به خریداران و سرمایه گذاران میزان کسری سرمایه خود را جبران نماید (2) .

حقوق صاحبان سهام در بازار سرمایه

همانند هر موضوع دیگری که خریدار و فروشنده دارای حق و حقوق متقابل و مشخصی هستند در مورد سرمایه گذاری در بازار سهام نیز حقوق مشخصی برای فروشنده سهم که شرکت هست وجود داشته و برای خریدار سهم که صاحب سهام تلقی می شود هم حقوقی مشخص شده است. به طور مثال اطلاعات مربوط به تغییرات ساختاری شرکت، مدیریت و دیگر مسائل باید به اطلاع سهام داران برسد (3) .

حقوق دارندگان سهام یک شرکت نشان دهنده میزان مالکیت این سهام داران در کسب و کار آن شرکت بوده و به نوعی می توان گفت که نوعی از مالکیت در دارایی های این شرکت محسوب می شود. این حقوق میزانی از ارزش یک شرکت بوده که به شخصی حقوقی یا حقیقی تعلق دارد. این حقوق هنگام افزایش سود یک شرکت که ممکن است به دنبال سیاست گذاری های صحیح و افزایش تولید و یا دلایل دیگری باشد، برای صاحب سهم افزایش یافته و در مقابل نیز به هنگام شرایطی که ممکن است باعث سقوط ارزش سهام یک شرکت و سود دهی آن باشد نیز کاهش پیدا می کند.

همچنین اگر سود سالیانه یک شرکت که از فروش محصولات آن و یا خدماتی که ارائه می دهد بین صاحبان سهام پخش نشود، باعث افزایش حق و حقوق صاحبان این سهام در شرکت می شود (3) .

حقوق صاحبان سهام در بازار سرمایه از اجزای مختلفی تشکیل شده است که شامل موارد زیر هستند:

سرمایه قانونی، افزایش سرمایه، صرف سهام، سود و زیان انباشته، سهام خزانه، اندوخته قانونی و مازاد تجدید ارزیابی موجودی ها (4) .

سرمایه قانونی بخشی از حقوق صاحبان سهام بوده که برای ایجاد شرکت و به واسطه خرید سهم و ملک و سایر موارد به سرمایه یک شرکت مبدل می شود (4) .

افزایش سرمایه در واقع یکی از روش های تامین سرمایه برای شرکت ها می باشد که از طریق روش های مختلف انجام می شود. افزایش سرمایه یک شرکت یکی از حقوق صاحبان سهام بوده و از طریق صاحبان قدیمی و یا جدید یک شرکت انجام می شود (4).

یکی دیگر از حقوق صاحبان سهم در شرکت ها میزان اندوخته است. اندوخته در واقع میزان سودی است که برای هر سهم در بازار در پایان دوره مالی بین داردگان سهام توزیع نمی گردد (4).

اندوخته قانونی اما از اندوخته متفاوت بوده و در واقع میزان 20/1 از سود خالص هر سال یک شرکت است که به صورت پیش فرض با این عنوان تلقی می شود.

البته این یکی از روش های ساده بیان این حق بوده و در واقعیت محاسبه آن کمی سخت تر و متفاوت تر بوده و جزئیات بیشتری را شامل می شود (4) .

تفاوت سهم های ممتاز و عادی

به طور کلی سهم های موجود در بازار به دو نوع عادی و ممتاز تقسیم بندی می شوند.

سهم های عادی به اسنادی اطلاق می شود که نشان دهنده واگذاری مقدار مشخصی به شخص معین شده جهت شراکت در سود و زیان شرکت است. سهام عادی مختص موسسان و مالکان اصلی شرکت بوده و برای آن ها مزیت هایی به دنبال دارد که به شرح زیر هستند:

سهامدار ضمن اطلاع از فعالیت های ریز و درشت شرکت، حق دریافت سود سهام خود را خواهد داشت و همچنین از حق رای دادن در مجمع عمومی عادی و همینطور مجمع فوق العاده شرکت برخوردار است. وی در هنگام عرضه سهام جدید تفاوت سهم های ممتاز و عادی توسط شرکت حق تقدم داشته و در مقایسه با افراد دیگر در اولویت خرید قرار دارد. در صورتی که شرکت به هر دلیلی در هر زمانی منحل شود میزان باقی مانده دارایی شرکت پس از کسر بدهی ها بین دارندگان این نوع سهام تقسیم خواهد شد (5).

نوع دیگر سهام بعد از سهام عادی، سهام ممتاز است. این نوع از سهام در مقایسه با سهام عادی که در مورد آن صحبت شد از مزایای ویژه ای برخوردار است که این امتیازات باید به صورت مشخص تعیین شده باشد و در ضمن هرگونه تغییر و کم و زیاد در نوع و نحوه استفاده از این مزایا باید توسط مجمع عمومی فوق العاده شرکت مورد تصویب قرار گیرد.

سهام ممتاز نوعی گواهی قابل انتقال بوده و به خریدار، حقوقی محدود و قابت از دارایی های شرکت مورد نظر را می دهد. امتیازاتی که توسط سهام ممتاز برای خریدار لحاظ می شود به دو نوع مالی و غیر مالی تقسیم می شوند (5).

مهم ترین ویژگی که برای سهم های ممتاز می توان در نظر گرفت، خاصیت "جمع شوندگی" آن است. به این صورت که اگر شرکتی دچار شرایط خاصی شد که توانایی پرداخت سود سالیانه را طبق روال به سهامداران نداشت و این مدت به دو سال نیز فزونی یافت و همچنان سودی به سهام داران پرداخت نشد، در پایان سال سوم و زمانی که قرار است سود به سهام داران عرضه شود، ابتدا سود 2 سال عقب افتاده سهام داران ممتاز شرکت پرداخت شده و پس از آن سود سهامداران عادی پرداخت می شود که این امر در هنگام منحل شدن شرکت نیز باعث ایجاد حق تقدم برای سهام داران ممتاز در مقابل سهام داران عادی شرکت می شود.(5)

سهام در مقابل اوراق قرضه

همانطور که از نام این دو اصطلاح پیداست، اوراق قرضه به نوعی بدهی های شرکت هستند و این در حالی است که سهام یک شرکت سرمایه آن است. بر خلاف سهام داران شرکت که طبق صحبت های پیشین دارای حق رای و اداره شرکت را در نوع خاصی از سهام داری دارا هستند، دارندگان اوراق قرضه از چنین حقوقی برخوردار نبوده و به نوعی می توان گفت که بستانکار شرکت اند. از طرفی خرید اوراق قرضه شرایط خاصی را می طلبد که در قانون مصوبه هایی برای آن وجود دارد ولی خرید سهام چنین قوانینی تعریف نشده است (6).

در خرید اوراق قرضه سرمایه گذار به شرکت پول قرض داده و شرکت متعهد می شود تا در این قرض را طبق قرارداد مشخص شده، در بازه زمانی تعیین شده و سود ذکر شده در قرارداد بازپرداخت کند. اغلب استفاده اوراق قرضه توسط ارگان های دولتی مانند شهرداری ها است (6) .

مزایای خرید سهام برای سهام دار و مسئولیت های سرمایه گذار

سرمایه گذار با خرید سهام یک شرکت، متناسب به میزان سهمی که خریداری کرده است در تصمیم های مجمع های عمومی و فوق العاده شرکت حق رای خواهد داشت که در این مجامع تصمیم گیری در مورد مسائل مهمی چون انتخاب هیئت مدیره، صورت حساب های مالی، افزایش سرمایه و دیگر موارد مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

از طرفی سرمایه گذار از سود سالیانه شرکت و همینطور رشد سود سهم خود بهره مند شده و می تواند از آن استفاده کند. اما مزیت بزرگ خرید سهام و سرمایه گذاری در این زمینه این است که شما می توانید به راحتی سهام خود را در بازار بورس خرید و فروش کرده و در صورت نیاز به پول خود دست پیدا کنید. این در حالی است که خرید و فروش سهام برای شرکت های غیر بورسی و سهام داران این شرکت ها امری زمان بر و در نوع خود سخت است.

همچنین در سرمایه گذاری در بازار سهام شما محدودیتی برای خرید ندارید و سقفی برای ورود سرمایه تان به این بازار برای شما وجود ندارد. نکته ای که در این بین اهمیت زیادی دارد این است که صاحب سهام باید سود و زیان سهام داری را پذیرا باشد. ممکن است شرکتی که سرمایه گذاری روی آن صورت گرفته در شرایط خوبی بوده و سودرسانی مناسبی را برای سهامدار داشته باشد ولی در عین حال ممکن است به هردلیلی اعم از شرایط داخلی شرکت، شرایط اجتماعی، جغرافیایی و. شرکت با بحران روبرو شده و با کاهش ارزش سهام مواجه شود که در این صورت باید سهام دار تصمیم به ادامه فعالیت در سهم مورد نظر و یا خروج از آن را داشته باشد (7) .

به طور کلی و همانطور که گفته شد سرمایه گذاری در بازار سهام یکی از روش های سرمایه گذاری در دنیا بوده که مانند هر کدام از روش های دیگر مزایا و معایب مختص خود را دارد. بهتر است که پیش از شروع سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام با افزایش دانش خود در این زمینه و استفاده از نظرات صاحب نظران و متخصصان در مورد بازار سرمایه و سهام سعی در افزایش درصد موفقیت و کاهش ضرردهی احتمالی را داشته باشیم.

قطع به یقین این روش سرمایه گذاری از ریسک های مختص خود برخوردار بوده ولی در نقطه مقابل نیز نمی توان از میزان سوددهی ممکن سهام داری به روش صحیح غافل شد.