تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

انواع ریسک

ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک چیست؟

هنگامی که یک سرمایه‌گذار، میزان سرمایه‌ای را برای ورود به بازار مشخص کرده و از طریق آن وارد بازار سرمایه می‌شود، معمولاً با ریسک‌های متفاوتی روبه‌رو می‌شود که هرکدام از آن‌ها در شرایط خاصی اتفاق می‌افتد. تمام ریسک‌هایی که در بازار سرمایه وجود دارند به 2 دسته کلی ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تقسیم‌ می‌شوند .
همان‌طور که گفته شد در شرایط خاصی، سرمایه‌گذاران این ریسک‌ها را تجربه می‌کنند و برای گذر موفق از آن‌ها قطعاً نیازمند کسب دانش و آگاهی در این زمینه خواهند بود. اگر قصد شناخت ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک را دارید، با ما همراه شوید تا به‌صورت کامل و جامع به بررسی این موضوع بپردازیم .

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک، نوعی از ریسک حاکم بر بازار سرمایهاست. اما منظور از این نوع ریسک چیست؟ گاهی ریسکی در پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد که برای یک سهم خاص تعریف نمی‌شود بلکه تمام بازار را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد که به آن ریسک سیستماتیک می‌گویند. از آنجایی ریسک سیستماتیک تمامی سهام و شرکت‌های بازار را درگیر می‌کند، معمولاً پیش‌بینی و یا حذف آن غیرممکن خواهد بود به همین دلیل است که به این نوع ریسک، ریسک غیرقابل‌اجتناب نیز می‌گویند .
برای کاهش اثر ریسک سیستماتیک معمولاً از استراتژی تخصیص دارایی استفاده می‌شود اما منظور از این استراتژی چیست؟ گاهی به‌منظور کاهش اثر منفی ریسک سیستماتیک اقدام به شرکت در اوراق مشارکت می‌شود تا از این طریق مقداری از سرمایه پوشش داده شود .

عوامل تأثیرگذار بر ریسک سیستماتیک

یک سری عوامل تأثیرگذار بر بازارهای مالی هر کشور وجود دارند که بروز هرکدام از آن‌ها به‌نوعی تأثیرات منفی از خود را بر جای می‌گذارند. عواملی مانند تحریم و جنگ بر بازار سرمایه هر کشوری تأثیری گذار هستند تا جایی که بورس در این کشورها با مشکل مواجه خواهد بود. در مقابل در برخی از کشورها که خبری از مشکلات اقتصادی و سیاسی نیست، بازار سرمایه بسیار قدرتمند عمل می‌کند؛ به‌اندازه‌ای که امکان بروز ریسک سیستماتیک بسیار کم خواهد بود .

ریسک سیستماتیک و ضریب بتا

گاهی سیاست‌های یک کشور و همچنین مشکلات اقتصادی حاکم بر آن موجب بروز ریسک سیستماتیک می‌شود و در این روند شرکت و یا سرمایه‌گذار نقشی ندارند. به‌منظور پیشگیری از زیان ناشی از ریسک سیستماتیک، باید قادر به تشخیص و پیش بینی ریسک باشید اما چگونه؟
یک ضریب بتا برای هر سهم تعریف می‌شود که محاسبه آن در پیش بینی ریسک کمک کننده خواهد بود؛ به این ترتیب که اگر مقدار نهایی بتا بیشتر از مقدار ۱ باشد، میزان ریسک سیستماتیک بالا بوده و در مقابل اگر ضریب بتا کوچک‌تر از ۱ باشد، میزان ریسک سیستماتیک چندان بالا نیست .

مثالی از ریسک‌های سیستماتیک در بورس

ریسک سیستماتیک حول وضعیت اقتصادی و سیاسی یک کشور می‌چرخد به‌طوری‌که گاهی هرگونه برهم‌خوردن رابط بین دو کشور موجب بروز ریسک می‌شود. البته این مشکلات اقتصادی و یا سیاسی زمانی اهمیت پیدا می‌کنند که وضعیت کشور طرف مقابل بر روابط طرفین تأثیرگذار باشد در این صورت شدت ریسک بیشتر خواهد شد. به طور مثال هرگاه مشکلات بین ایران و آمریکا اوج بگیرد، بازارهای سرمایه در کشور با مشکل روبه‌رو می‌شوند و به‌این‌ترتیب افت سرمایه به وقوع می‌پیوندد .

ریسک غیرسیستماتیک

ریسک غیرسیستماتیک دقیقاً تعریفی مخالف با ریسک سیستماتیک دارد؛ به این معنا که در ریسک غیرسیستماتیک، بحث کلی بازار مطرح نیست بلکه تغییرات در سیستم شرکت موردنظر موجب بروز ریسکی به نام ریسک غیرسیستماتیک می‌شود. در این نوع ریسک، هرگونه تغییر در روند کارکرد شرکت صاحب سهام موجب بروز ریسک می‌شود. برای مثال اگر به هر دلیلی کارمندان یک شرکت سهام‌دار اعتصاب کنند، قطعاً روند کاری شرکت با مشکل روبه‌رو می‌شود و این موضوع در نهایت بر سهام شرکت تأثیر منفی خواهد گذاشت که در مجموع به این اختلال در روند عملکرد سهام ریسک غیرسیستماتیک می‌گویند .

عوامل تأثیرگذار بر ریسک غیرسیستماتیک

همان‌طور که گفتیم ریسک غیرسیستماتیک مربوط به شرکت‌های صاحب سهام است به همین دلیل قطعاً عوامل تأثیرگذار بر آن، از خود شرکت نشات می‌گیرد. به طور مثال تصمیم‌گیری‌های نادرست مدیران یک شرکت و یا بهره‌گیری از مدیران نالایق در اداره امور شرکت موجب بروز ریسک غیرسیستماتیک می‌شود. گاهی نیز عدم مرغوبیت کالای تولیدی در یک شرکت تولیدکننده باعث عدم جذب مشتری، کاهش فروش و در نهایت بروز ریسک غیرسیستماتیک می‌شود .

نحوه کاهش اثر ریسک غیرسیستماتیک

حال شاید این سؤال برای شما هم پیش بیاید که چگونه می‌توان تأثیر ریسک غیرسیستماتیک را کاهش داد؟ در پاسخ می‌توان گفت که به‌منظور کاهش این تأثیر باید اقدام به متنوع کردن سبد سرمایه کرد؛ در واقع اگر سرمایه‌گذار بتواند چندین سهم مطمئن را در سبد خود داشته باشد، تا حدود زیادی می‌تواند ریسک غیرسیستماتیک را خنثی کند. سبدهای سرمایه‌گذاری که دارای تنوع هستند میزان ریسک غیرسیستماتیک را ناچیز می‌کند اما در مقابل، در این سبدها همچنان امکان بروز ریسک سیستماتیک وجود دارد .

تفاوت ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک

تفاوت این دو ریسک در منبع بروز آن‌ها است؛ به این معنا که ریسک سیستماتیک یک ریسک کلی است که تمام سهم‌های بازار را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد به‌طوری‌که سرمایه‌داران نمی‌توانند از آن فرار کنند اما در ریسک غیرسیستماتیک جریان متفاوت است؛ در واقع اختلال اصلی در بروز ریسک غیرسیستماتیک مربوط به شرکت صاحب سرمایه است به‌طوری‌که بر سایر سهام‌های بازار بی‌تأثیر خواهد بود .
دیگر تفاوت ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک این است که مورد اول تا حدود زیادی غیرقابل‌اجتناب است اما مورد دوم تا حدودی قابل حذف است. در واقع چون ریسک سیستماتیک یک ریسک سراسری است تقریباً امکان حذف آن وجود ندارد اما به‌منظور حذف ریسک سیستماتیک می‌توان از تنوع سبد سرمایه استفاده کرد .

جمع‌بندی

بروز هرگونه ریسک در بازارهای سرمایه‌ای همواره وجود دارد و وجود این ریسک‌ها امری دور از انتظار نیست اما مسئله‌ای که در اینجا حائز اهمیت خواهد بود این است که سرمایه‌گذار قدرت عبور از هرگونه ریسک را در هر شرایطی داشته باشد تا در نهایت کمترین زیان متوجه سرمایه موجود شود .

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

موزش بورس و کسب دانش بورس پیش‌نیاز ورود به این بازار است. داشتن دانش در یکی از دو نوع تحلیل فاندامنتال(بنیادی) یا تحلیل تکنیکال بورس برای ورود به حوزه بازارهای بورس لازم و ضروری است.

دوره تحلیل تکنیکال پیشرفته

کارگاه روانشناسی معاملات

ارگاه تخصصی بسیار عملی و کاربردی روانشناسی معاملات بورس ایران در کارگاه تخصصی روانشناسی معاملات بورس می‌توانید الگوهای رفتاری لازم برای شناخت خودتان را بشناسید و با توجه به نقاط قوت و نقاط ضعف خود بهترین تصمیم‌ها و واکنش‌ها در مواجه با چالش‌های سرمایه‌گذاری را اخذ نمایید.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

تحولات اخیر در بازارهای جهانی باعث شده تا سرمایه‌گذاران در مورد ریسک و چگونگی تاثیرگذاری آن بر روی سرمایه هایشان، تجدید نظر کنند.

ریسک (Risk) چیست؟

ریسک در معنا و مفهوم کلی “نا مطمئن بودن” از آینده را نشان می دهد.

زیان بالقوه و قابل اندازه‌گیری یک نوع سرمایه‌گذاری را ریسک می‌گویند. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم.

ریسک با بازارهای مالی عجین شده است. وقتی یک سرمایه ‌گذار می‌ خواهد برای خرید سهم یک شرکت اقدام کند یا در هر بورسی شروع به سرمایه ‌گذاری کند با ریسک‌ های متفاوتی رو به ‌رو می‌شود.

سرمایه گذاران را از لحاظ ظرفیت پذیرش ریسک به سه دسته تقسیم می‌شوند:

ریسک پذیر

این افراد عملکرد جسورانه دارند و ریسک بیشتر را به خاطر به دست آوردن سود بیشتر می پذیرند.

ریسک گریز

این افراد رویکرد محافظه کارانه دارند به نوعی که ترجیح می دهند بازده مناسب و کمتری داشته باشند در عوض احتمال موفقیتشان بالا باشد.

خنثی یا بی تفاوت

این افراد را می توان به عنوان حد وسط دو گروه بالا در نظر گرفت.

انواع ریسک های سرمایه گذاری:

ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک می‌باشد.

به طور خلاصه می‌توان بیان کرد:

ریسک کل = ریسک سیستماتیک + ریسک غیرسیستماتیک

ریسک کل =ریسک بازار + ریسک غیر بازار

ریسک کل = ریسک غیرقابل تنوع و کنترل + ریسک قابل تنوع و کنترل

ریسک سیستماتیک (تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک غیر قابل اجتناب):

ریسک هایی که کنترل آن ها در دست شما یا سرمایه گذاران نیست ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب است.

این ریسک مرتبط با شرایط سیاسی و اقتصادی کلان کشور می باشد که قابل حذف نیست و به طور سیستماتیک بر کل بازار اثر می گذارد و محدود به صنعت خاصی نمی‌باشد.

از انواع این ریسک می توان به جنگ، تحریم های اقتصادی و سیاسی، نرخ بهره، تورم، نرخ ارز و … اشاره کرد. در این نوع ریسک تفاوتی ندارد شما سبد سهام خود را از چه صنایعی انتخاب کرده باشید، تمامی صنایع زیان خواهند دید.

ریسک سیستماتیک در تمام سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد. اگر تورم وجود داشته باشد، می‌توانید در بخش‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که در برابر تورم مقاوم هستند.

تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.

نرخ سود بانکی(بهره)، رکود و جنگ همه می‌توانند دلایلی برای ریسک سیستماتیک باشند. چون‌که همه‌ی این موارد روی تمام بازار تأثیر می‌گذارند. سیستماتیک را می‌توانید از طریق پوشش ریسک کاهش دهید.

اگر نرخ سود بالا باشد، می‌توانید سهام مربوط به بخش انرژی خود را بفروشید و اوراق بهادار تازه منتشر یافته بخرید. اما اگر اقتصاد کشور مشکل دارد، بهترین کار این است که سرمایه‌گذاری‌هایی پیدا کنید که از بقیه‌ی بازار مقاوم‌تر باشد. مثلا می‌توانید از سهام صنایع دفاعی یا استراتژی‌های سهام روبه‌افول استفاده کنید.

• این نکته نباید فراموش شود که نمی ‌توان از طریق تنوع سبد سهام ریسک سیستماتیک را کاهش داد و تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب)

ریسک‌های قابل اجتناب، یا حذف شدنی را ریسک‌های فیر سیستماتیک می‌نامیم. این ریسک‌ها را می توان با برخی روش ها اندازه گیری کرد و از آن ها اجتناب کرد.

ریسک غیر سیستماتیک منحصر بفرد برای شرکت یا صنعتی خاص می باشد که در آن سرمایه گذاری می‌کنید.

به عنوان مثال وقتی نرخ خوراک پتروشیمی ها یا تعرفه واردات قطعات تغییر می کند این تغییرات بر روی شرکت های وابسته تاثیر می گذارد که می‌توان این ریسک را از طریق متنوع سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد.

در حقیقت ریسک ‌های قابل اجتناب اغلب ریسک‌ های درونی هستند و به مسائل شرکت مرتبط هستند. مواردی مانند ضعف مدیریت شرکت، عدم درست عمل کردن سهامداران و رقابت ضعیف با رقبا، جز این ریسک‌ ها قرار می‌ گیرند.

به دلیل آنکه ریسک‌های غیرسیستماتیک منشا درونی دارند اغلب می‌توان با به کارگیری برخی از روش‌ها، این نوع ریسک‌ها را تاحدودی کاهش داد.

در پرتفویی که به خوبی چیده شده باشد ریسک اینگونه موارد بسیار ناچیز است و فقط موارد سیستماتیک روی پرتفو تاثیر می گذارند.

انحراف معیار

رایج‌ترین معیار محاسبه تغییرپذیری و پراکندگی در طول بازه زمانی را انحراف معیار می‌نامند.

انحراف معیار عبارت است از اندازه‌گیری ریسک کلی یک دارایی با یک پرتفوی؛ به عبارت دیگر انحراف معیار نشان‌دهنده پراکندگی بازده دارایی است.

به طور کلی می‌توان گفت که انحراف معیار بازده، ریسک کلی یک اوراق بهادار یا ریسک کلی سبد سرمایه گذاری را اندازه‌گیری می‌کند.

x =مشاهدات نمونه

= میانگین مشاهدات

n = تعداد بازده‌ها در نمونه

شاخص سنجش میزان ریسک سیستماتیک“بتا” نام دارد اگر می‌خواهید بدانید یک اوراق بهادار خاص یا یک صندوق سرمایه‌گذاری یا یک پرتفوی سهام چقدر ریسک سیستماتیک دارد یا نه، می‌توانید نگاهی به بتای آن بیندازید.

بتا مشخص می‌کند که یک سرمایه ‌گذاری در مقایسه با کل بازار چه میزان بی ثبات‌تر و نوسان پذیرتر است.

تحلیل سرمایه‌گذاری از حرف یونانی β برای نشان‌دادن بتا استفاده می‌کند. بتا در مدل قیمت گذاری دارایی‌های سرمایه‌گذار (CAPM) هم استفاده می‌شود.

(Cov( ri, rm: کوواریانس یازدهی سهم و بازار

(Var( rm: واریانس بازدهی بازار

بتا با استفاده از تحلیل رگرسیون محاسبه می‌شود. اساسا بتا یعنی ارتباط نرخ سود اوراق بهادار با نوسانات بازار.

وقتی بتا ۱ باشد یعنی قیمت اوراق بهادار با نوسانات بازار تغییر می‌کند. وقتی بتا کمتر از ۱ باشد، یعنی اوراق‌بهادار پایدارتر از بازار هستند. اگر بتا بالاتر از ۱ باشد، یعنی قیمت اوراق بهادار ناپایدارتر از بازار است. برای مثال اگر بتا برای سهام ۱.۲ باشد، احتمالا این سهام ۲۰ درصد ناپایدارتر از بازار است.

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

خطر درجه عدم اطمینان در هر مرحله از زندگی است. به عنوان مثال، اگر اقدامات پیشگیرانه هنگام عبور از جاده انجام نشود، همیشه خطر برخورد با وسیله نقلیه وجود دارد.

به طور مشابه، در سرمایه گذاری و مالی، ریسک های مختلفی وجود دارد، زیرا پول سخت به دست آمده افراد و شرکت ها در چرخه دخیل هستند. اکنون بر روی تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک تمرکز میکنیم. این ریسک ها در هر تصمیم مالی اجتناب ناپذیر هستند و بر این اساس باید برای مقابله با آنها در صورت وقوع تجهیز بود.

همانطور که گفته شد، ریسک سیستماتیک تعریف خاصی ندارد بلکه یک ریسک ذاتی است. به عنوان مثال، اگر اوراق قرضه دولتی بازدهی 5٪ را در مقایسه با بازار سهام ارائه دهند که حداقل بازدهی 10٪ را ارائه می دهد. به طور ناگهانی دولت یک درصد مالیات اضافی بر معاملات بورس اعلام می کند. این یک ریسک سیستماتیک خواهد بود که بر تمام سهام تأثیر می گذارد و ممکن است اوراق قرضه دولتی را جذاب تر کند.

ریسک غیر سیستماتیک یک تهدید خاص صنعت یا شرکت در هر نوع سرمایه گذاری است. همچنین به عنوان “ریسک خاص”، “ریسک قابل تنوع” شناخته می شود. این‌ها خطرات موجود هستند، اما برنامه‌ریزی نشده‌اند و می‌توانند در هر نقطه‌ای رخ دهند و باعث اختلال گسترده شوند. به عنوان مثال، اگر کارکنان صنعت خودرویی دست به اعتصاب نامحدود بزنند، این امر باعث ایجاد خطر برای سهام صنعت خودرو و کاهش قیمت سهام در این صنعت می شود.

اجازه دهید تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک در مقابل ریسک غیرسیستماتیک را با جزئیات درک کنیم:

• معنی: ریسک سیستماتیک احتمال زیان مربوط به کل بازار یا بخش است. در حالی که ریسک غیرسیستماتیک با یک صنعت، بخش یا امنیت خاص مرتبط است.
• طبیعت: ریسک سیستماتیک در مقیاس بزرگ غیر قابل کنترل است و عوامل متعددی در آن دخیل هستند. در عین حال، ریسک غیرسیستماتیک قابل کنترل است زیرا به یک بخش خاص محدود می شود. خطرات غیر سیستماتیک به دلیل عوامل داخلی ایجاد می شوند که می توان آنها را در مدت زمان نسبتاً کوتاهی کنترل یا کاهش داد.
• تاثیرگذاری: ریسک سیستماتیک بر بسیاری از اوراق بهادار موجود در بازار به دلیل تأثیرات گسترده ای مانند کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی یک کشور تأثیر می گذارد. در مقابل، ریسک غیر سیستماتیک بر سهام / اوراق بهادار یک شرکت یا بخش خاص تأثیر می گذارد، به عنوان مثال، اعتصاب ناشی از کارگران صنعت سیمان.
• عوامل: ریسک سیستماتیک به دلیل عوامل کلان اقتصادی مانند عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی رخ می دهد. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک ناشی از عوامل خرد اقتصادی مانند اعتصابات کارگری است.
• حفاظت: ریسک سیستماتیک را می توان تا حد زیادی از طریق تکنیک هایی مانند پوشش ریسک کنترل کرد و تخصیص دارایی برعکس، ریسک غیرسیستماتیک را می توان از طریق تنوع بخشیدن به یک سبد حذف کرد .

دسته بندی ها: ریسک سیستماتیک به سه دسته تقسیم می شود: ریسک نرخ بهره، ریسک قدرت خرید و ریسک بازار. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک به دو دسته کلی تقسیم می شود: ریسک تجاری تجاری و ریسک مالی

نتیجه گیری و جمع بندی

ریسک کل شامل دو نوع ریسک؛ ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک می شود. ریسک سیستماتیک در مقایسه با ریسک غیرسیستماتیک گسترده تر است. ریسک سیستماتیک نتیجه عوامل مختلف خارجی یا کلان اقتصادی مانند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است در حالی که ریسک غیرسیستماتیک نتیجه عواملی است که ماهیت داخلی یا اقتصادی خرد دارند. ریسک های سیستماتیک غیرقابل کنترل هستند در حالی که ریسک های غیرسیستماتیک را می توان به راحتی با اجرای صحیح استراتژی های مورد نیاز کنترل و مراقبت کرد. ریسک سیستماتیک را نمی توان به حداقل رساند یا حذف کرد در حالی که ریسک غیر سیستماتیک را می توان به حداقل رساند یا حذف کرد.

هر نوع سرمایه گذاری ریسک های ذاتی خود را دارد که نمی توان به طور کامل از آن اجتناب کرد و بخشی از هر نوع سرمایه گذاری مالی محسوب می شود.

یک سرمایه گذار باید هوشیار باشد و وقایع و سبد سهام را به صورت مداوم و فعال رصد کند تا در صورت بروز وضعیت نامطلوب، بتواند ضرر را به حداقل برساند. متنوع ساختن پورتفولیو، شما را در برابر ریسک غیرسیستماتیک تا حدود بسیار زیادی محافظت می کند.

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

ریسک سیستماتیک ، ریسک غیرسیستماتیک و بتا از جمله اصطلاحات و تعاریفی هستند که با ورود به دنیای سرمایه گذاری با آنها روبرو می شویم، در این مقاله قصد داریم به این مفاهیم بپردازیم:

ريسک غيرسيستماتيک را «ريسک مشخص»، «ريسک قابل پخش» يا «ريسک پسمانده» هم مي نامند. اين ريسک يکي از انواع ريسک سرمايه گذاري است و در شرکت يا صنعتي که در آن سرمايه گذاري مي کنيد وجود دارد. ريسک غيرسيستماتيک را مي توانيد از طريق متنوع سازي کاهش دهيد. ريسک غيرسيستماتيک به اخبار مربوط مي شود. اخباري که مختص يک سهم خاص است؛ مثلا وقتي کارکنان شرکتي که شما در آن سرمايه گذاري کرده ايد اعتصاب مي کنند.

ريسک سيستماتيک را «ريسک بازار» يا «ريسک غيرقابل پخش» هم مي خوانند. اين ريسک به کل بازار يا حداقل بخشي از آن مربوط مي شود. اين ريسک که ناپايداري هم ناميده مي شود، نوسانات روزانه ي بازار و تأثير آن روي قيمت سهام را شامل مي شود. ناپايداري يک معيار ريسک است. معياري که ويژگي ها يا «خلق و خو »ي سرمايه گذاري را مي سنجد، نه دليل اين ويژگي ها را.

دليل اينکه مردم از سهام پول در مي آورند، همين حرکت ها و نوسانات بازار هستند. ناپايداري براي کسب سود ضروري است. هرچه سرمايه گذاري شما بي ثبات تر باشد، احتمال بيشتري وجود دارد که شرايط آن به صورت ناگهاني بهتر يا بدتر شود.

نرخ سود بانکي(بهره)، رکود و جنگ همه مي توانند دلايلي براي ريسک سيستماتيک باشند. چون که همه ي اين موارد روي تمام بازار تأثير مي گذارند و متنوع سازي روي آنها تأثيري نمي گذارد. ريسک سيستماتيک را مي توانيد از طريق پوشش ريسک کاهش دهيد.

ريسک سيستماتيک در تمام سرمايه گذاري ها وجود دارد. اگر تورم وجود داشته باشد، مي توانيد در بخش هايي سرمايه گذاري کنيد که در برابر تورم مقاوم هستند. اگر نرخ سود بالا باشد، مي توانيد سهام مربوط به بخش انرژي خود را بفروشيد و اوراق بهادار تازه منتشر يافته بخريد. اما اگر اقتصاد کشور مشکل دارد، بهترين کار اين است که سرمايه گذاري هايي پيدا کنيد که از بقيه ي بازار مقاوم تر باشد. مثلا مي توانيد از سهام صنايع دفاعي يا استراتژي هاي سهام روبه افول استفاده کنيد.

معيار ناپايداري يا ريسک سيستماتيک

معيار ناپايداري، «بتا» يا ريسک سيستماتيک نام دارد. اين معيار مقايسه ي يک سهام يا پرونده با تمام بازار است. به عبارت ديگر، بتا ميزان کلي ريسک بازار بورس را در مقايسه به بازار کل به ما مي دهد. بتا همچنين ريسک بازار بورس را با ساير سهام مقايسه مي کند. تحليل سرمايه گذاري از حرف يوناني β براي نشان دادن بتا استفاده مي کند. بتا در مدل قيمت گذاري دارايي هاي سرمايه گذار (CAPM) هم استفاده مي شود.

بتا با استفاده از تحليل رگرسيون محاسبه مي شود. اساسا بتا يعني ارتباط نرخ سود اوراق بهادار با نوسانات بازار. وقتي بتا ۱ باشد يعني قيمت اوراق بهادار با نوسانات بازار تغيير مي کند. وقتي بتا کمتر از ۱ باشد، يعني اوراق بهادار پايدارتر از بازار هستند. اگر بتا بالاتر از ۱ باشد، يعني قيمت اوراق بهادار ناپايدارتر از بازار است. براي مثال اگر بتا براي سهام ۱.۲ باشد، احتمالا اين سهام ۲۰ درصد ناپايدارتر از بازار است.

راهنماي اوليه ي بتا

۱. بتاي منفي

اگر بتا زير صفر باشد، يعني رابطه ي آن با بازار عکس است. احتمال وجود بتاي منفي خيلي خيلي کم است. درگذشته، برخي سرمايه گذاران اعتقاد داشتند که طلا و سهام طلا بتاي منفي دارد. اين عقيده به خاطر اين بود که وقتي بازار سهام افول داشت سهام طلا سود بيشتري به دست مي آورد. ولي اين عقيده در دراز مدت غلط از آب در آمد.

۲. بتاي صفر

پول نقد اساسا بتاي صفر دارد. به عبارت ديگر، مهم نيست بازار چه تغييراتي مي کند، ارزش پول نقد هميشه ثابت است. البته به شرطي که تورم وجود نداشته باشد.

۳. بتاي بين صفر و يک

بتاي کمتر از ۱ (و بيشتر از صفر) براي شرکت هايي است که ناپايداري آنها کمتر از بازار باشد. بيشتر شرکت هاي خدماتي در اين حوزه هستند.

۴. بتاي يک

وقتي بتا ۱ است، يعني از ناپايداري يک شاخص به خصوص براي اشاره به همه ي بازار استفاده کرده ايم و اين شاخص را براي سنجيدن همه ي سهام و بتاهاي ديگر به کار مي بريم. به عنوان مثال مي توان به شاخص S&P 500 اشاره کرد. اگر يک بتاي سهام ۱ باشد، به اندازه و در جهت شاخص مرجع حرکت مي کند. بنابراين اگر شاخص سرمايه از S&P 500 پيروي کند، بتاي نزديک به ۱ خواهد داشت.

۵. بتاي بيشتر از يک

اين يعني اينکه ناپايداري سهام بيشتر از شاخص عمومي است. خيلي از شرکت هاي وابسته به فناوري در بازار بورس آمريکايي Nasdaq بتاي بالاي ۱ دارند.

۶. بتاي بيشتر از صد

اين غيرممکن است، چون بتاي بالاي صد يعني ناپايداري سهام، ۱۰۰ برابر بيشتر تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک از بازار است. اگر سهامي بتاي ۱۰۰ داشته باشد، با هر افول در بازار بورس احتمال اين هست که ارزش آن سهام به صفر برسد. ممکن است در سايت هاي تحقيقاتي بتاي بالاي صد ديده باشيد. در اين صورت يا خطاي آماري اتفاق افتاده يا بازار به خاطر کمبود نقدينگي دچار نوسانات شديد شده است. سهام خارج از بازار بورس معمولا دچار اين مشکل مي شوند. به ندرت پيش مي آيد که سهام شرکت هاي معروف بتاي بالاي ۴ داشته باشند.

چرا بايد با مفهوم بتا آشنا باشيد؟

آيا آماده ايد با سرمايه ي خود ريسک کنيد؟ خيلي از مردم اين آمادگي را ندارند. در نتيجه سرمايه گذاري هايي را انتخاب مي کنند که ناپايداري کمي داشته باشد. ساير افراد ترجيح مي دهند کمي بيشتر ريسک کنند. چون در اين صورت احتمال دارد سود بيشتري به دست آورند. به همين دليل، سرمايه گذاران حتما بايد مفهوم توان ريسک پذيري را درک کنند. سرمايه گذاران بايد بدانند کدام سرمايه گذاري ها با تمايلات آنها براي ريسک پذيري متناسب است.

وقتي از بتا براي سنجش ناپايداري استفاده مي کنيد، مي توانيد اوراق بهاداري را پيدا کنيد که با توجه به ميزان ريسک براي شما مناسب تر هستند. سرمايه گذاراني که اصلا ريسک پذير نيستند بايد سرمايه گذاري هايي را انتخاب کنند که بتاي پاييني دارد. آنهايي که مي خواهند بيشتر ريسک کنند، مي توانند سهامي را بخرند که بتاي بالاتري داشته باشد.

خيلي از شرکت هاي دلالي بتا را براي تمام سهام خريد و فروشي خود محاسبه مي کنند. اين شرکت ها نتايج محاسبات خود را در کتاب بتا منتشر مي کنند. اين کتاب بتاي تخميني براي تقريبا تمام سهام قابل عرضه در بازار عمومي را ارائه مي کند. مشکل اينجاست که بيشتر افراد به اين کتاب هاي دلالي دسترسي ندارند و محاسبه ي بتا حتي براي سرمايه گذاران باتجربه هم سخت است.

هشدارهايي در مورد بتا

مهم ترين هشدار در مورد استفاده از بتا به منظور تصميم گيري براي سرمايه گذاري اين است که بتا يکي از سنجش هاي تاريخي براي ناپايداري سهام است. اعداد بتاي قديمي يا ناپايداري تاريخي لزوما نمي توانند آينده ي بتا يا ناپايداري را پيش بيني کنند. به عبارت ديگر، اگر بتاي سهامي الان ۲ باشد، هيچ تضميني نيست که سال ديگر اين مقدار ثابت خواهد ماند.

تحقيقي در مورد قابل اطمينان بودن بتاي گذشته انجام شده است. اين تحقيق به اين نتيجه رسيد که بتاي گذشته براي سهام شخصي نمي تواند بتاي آينده را پيش بيني کند. يکي از يافته هاي جالب تحقيق اين بود که به نظر مي رسد بتا به ميزان ميانگين خود بازمي گردد. اين يعني اينکه بتا چه بالاتر و چه پايين تر از يک باشد، ممکن است به سمت ۱ بازگردد.

هشدار دوم اين است که بتا ميزان ريسک سيستماتيک را نشان مي دهد. ريسکي که بازار به صورت کلي با آن مواجه است. درواقع، داريم سهام را با شاخص بازار مقايسه مي کنيم. اين شاخص تحت تأثير ريسک هاي کلي بازار قرار دارد. از طرف ديگر، بتا را با مقايسه ي ناپايداري سهام با ناپايداري شاخص محاسبه مي کنيم. بنابراين بتا فقط ريسک به وجود آمده به خاطر تغييرات بازار را مدنظر مي گيرد. سهام ممکن است با ريسک هاي شخصي شرکت ها هم مواجه باشند. ولي ميزان بتا اين ريسک ها را نمي شناسد. بنابراين، با اينکه بتا به سرمايه گذاران مي گويد تغييرات بازار چه تأثيري روي قيمت سهام دارد، ولي به ريسک هاي ديگري که شرکت ها با آن مواجه هستند توجهي نمي کند.

با انواع ریسک آشنا شوید

انواع ریسک

در مقاله‌های گذشته با مفهوم ریسک و به ویژه ریسک در سرمایه‌گذاری آشنا شدیم. دانستیم که بر خلاف باور عامیانه ریسک به معنای خطر کردن نیست. پذیرش ریسک‌های معقول و مناسب می‌تواند در بلند مدت، موفقیت مالی افراد را در پی داشته باشد. ثروتمندان خودساخته نیز به همین صورت موفقیت‌های بزرگ را به دست آورده‌اند. پس از آن که میزان ریسک‌پذیری خود را سنجیدید و دانستید که آیا فرد ریسک‌پذیری هستید یا خیر، در ادامه قصد داریم با انواع ریسک‌ در بازار سرمایه یا بورس آشنا شویم.

انواع ریسک

ریسک‌هایی که افراد در سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف مثلا بورس با آن مواجه هستند، انواع مختلفی دارد. انواع ریسک را در یک طبقه‌بندی کلی به دو دسته می‌توان تقسیم کرد:

الف. ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب – Systematic Risk) : ریسک‌هایی که کنترل آن تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک در اختیار سرمایه‌گذار نیست را ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب می‌نامند. نرخ تورم، بهره بانکی، سیاست‌های اقتصادی و سیاسی، نرخ ارز و …، مواردی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در سودآوری شرکت و در نتیجه قیمت سهام آن‌ تاثیرگذار باشند. توجه کنید که کنترل این ریسک‌ها در اختیار سرمایه‌گذار نبوده و به نوعی مربوط سیستم است.

ب. ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب – Unsystematic Risk) : به آن دسته از ریسک‌هایی که بتوان با استفاده از برخی روش‌ها از آن‌ها اجتناب کرد، ریسک‌های غیر سیستماتیک یا قابل اجتناب می‌گویند. مثلا در بازار سرمایه (بورس)، این ریسک‌ها معمولا به عوامل کلان اقتصادی وابسته نبوده و ناشی از خصوصیات خاص شرکت‌ها هستند. برای مثال، اگر شرکتی که سهامش را خریده‌اید مدیریت ضعیفی داشته باشد یا توان رقابت با سایر شرکت‌ها را نداشته باشد، ریسک‌های حاصله، ریسک غیر سیستماتیک است. این ریسک‌ها اغلب منشأ درونی دارند و علت بروز آن، به داخل شرکت‌ها مربوط است.

سبد سهام (Portfolio)

حتما شما هم ضرب‌المثل “همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید” را شنیده‌اید. در مباحث مرتبط با سرمایه‌‌گذاری نیز تئوری بسیار معروفی به نام “تئوری” سبد وجود دارد که کارکردی شبیه به همین ضرب‌المثل دارد. براساس این تئوری، با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری و انتخاب دارایی‌های متنوع، چه با سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف و چه با تنوع بخشیدن به سبد سهام، می‌توان ریسک‌های قابل اجتناب را به حداقل رساند. یادآوری این نکته ضروری است که با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری، تنها می‌توان ریسک‌های غیر سیستماتیک را کاهش داد اما ریسک‌های سیستماتیک از کنترل و اختیار سرمایه‌گذار خارج است. ولی نگران نباشید! با کاهش ریسک‌های غیر سیستماتیک، عملا بخش عمده‌ای از ریسک‌هایی که سرمایه‌گذار با آن مواجه است، کاهش می‌یابد.

همان‌طور که گقته شد یکی از روش‌های کاهش ریسک غیر سیستماتیک تشکیل سبد سهام یا پورتفولیو (Portfolio) است. اما قطعا به یاد دارید که در مقاله ریسک در سرمایه‌گذاری به این نکته اشاره شد که پذیرش ریسک کمتر، بازدهی کمتری نیز به همراه خواهد داشت. پس این شما هستید که تصمیم می‌گیرید چقدر بازدهی می‌خواهید!

در ادامه با انواع ریسک‌ های موجود در بازار سرمایه و به طور کلی بازارهای سرمایه‌گذاری بیشتر آشنا خواهیم شد.

ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

فرض کنید که می‌خواهید بین سپرده‌گذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهام با بازده مورد انتظار ۴۰ درصد یکی را انتخاب کنید. اگر تمایل به پذیرش ریسک داشته باشید به دلیل اختلاف ۲۲ درصدی که خودتان پیش‌بینی کرده‌اید، سهام را انتخاب می کنید. حالا اگر بانک مرکزی تصمیم بگیرد نرخ سود سپرده‌گذاری را از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد افزایش دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالا این سوال را از خودتان بپرسید که “آیا ۱۶ درصد سود بیشتر ارزش ریسک را دارد؟”

نوسانات نرخ سود سپرده یا اوراق مشارکت می‌تواند بر تمامی بازارهای مالی و حتی فیزیکی اثرگذار باشد. پس ریسک نرخ سود یا در واقع تغییرات نرخ سود را به یاد داشته باشید.

ریسک تورم (Inflation Risk)

اگر تورم سالیاته کشور حدود ۲۰ درصد باشد و شما در سرمایه‌گذاری خود بتوانید ۶۰ درصد بازدهی کسب کنید، بازدهی شما مطلوب است زیرا که ۴۰ درصد بیشتر از تورم به دست آورده‌اید و در واقع قدرت خرید شما به اندازه ۴۰ درصد بیشتر شده است. حال اگر تورم به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان عدد ۶۰ درصد باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟! آیا باز هم این سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود؟! به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم کشور است ریسک تورم می‌گویند.

ریسک مالی (Financial Risk)

اگر در بازار سرمایه سهام شرکتی را خریدید که مبلغ زیادی وام از بانک دریافت کرده، طبیعتا شرکت مذکور باید اصل و سود وام دریافتی را در یک دوره مشخص پرداخت کند، بنابراین با تعهدات زیادی در آینده روبروست. این هزینه‌ها قطعا بر سود دهی شرکت نیز اثرگذار است. هر چقدر که این تعهدات و به طور کلی تعهدات مالی یک شرکت بیشتر باشد، ریسک مالی نیز بیشتر خواهد بود.

ریسک نقدشوندگی (Liquidity Risk)

در مقاله مزایای بورس برای سرمایه‌گذاران، اشاره شد که یکی از ویژگی‌های مهم یک دارایی خوب، این است که به سرعت به پول نقد تبدیل شود. مثلا از ویژگی‌های بازار مسکن نقدشوندگی کمتر آن نسبت به بازارهایی مثل سهام یا سکه است. بعد از سرمایه‌گذاری اگر بخواهید به هر دلیلی دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنید، اما خریدار مناسبی برای دارایی شما وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذاری شما با ریسک نقدشوندگی همراه است.

ریسک نرخ ارز (Curr ency Risk)

یکی از مسائلی که به صورت مستقیم بر وضعیت و سودآوری سرمایه‌گذاری شما تأثیر می‌گذارد، نرخ ارز است. برای مثال با افزایش قیمت ارز قیمت سکه در بازار داخلی نیز افزایش می‌یابد. همچنین در بورس اوراق بهادار نیز سودآوری شرکت‌هایی که درآمدهای صادراتی و ارزی دارند افزایش یافته و لذا قیمت سهام آن‌ها نیز بسیار بیشتر می‌شود. اما نکته این جا است که همه‌ی شرکت‌ها صادراتی نیستند! همیشه هم تغییرات ارز اثر مثبتی بر سرمایه‌‌گذاری ما نخواهد داشت! بنابراین، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

ریسک سیاسی (Political Risk)

عدم ثبات در اوضاع سیاسی که به مسائل اقتصادی یک کشور آسیب بزند، به طور مستقیم بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی فعال در آن کشور تأثیر می‌گذارد. هر اندازه بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی افزایش یابد، عملکرد بنگاه‌های اقتصادی بیشتر با مشکل روبرو می‌شود. به این ریسک، ریسک سیاسی یا اصطلاحا ریسک کشور نیز می‌گویند. البته توجه کنید که تحلیل شرایط و این که رویدادهای سیاسی چه تاثیری بر شرایط اقتصادی و بازارهای مالی می‌توانند داشته باشند، بر عهده‌ی سرمایه‌گذار یعنی شما است!

ریسک تجاری (Business Risk)

تصور کنید سهام یک شرکت خودروسازی داخلی را خریداری کرده‌اید و پس از مدتی دولت تعرفه واردات خودروهای خارجی را کاهش دهد. در این صورت رقابت برای خودروسازان داخلی سخت‌تر شده و احتمالا کاهش فروش محصولات آن‌ها باعث کاهش سودآوری این‌ شرکت‌ها نیز خواهد شد. به این نوع ریسک که در واقع متوجه صنعت خاصی است و برای هر صنعت می‌تواند متفاوت باشد، ریسک تجاری می گویند.

انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

چکیده مطلب:

مفهوم ریسک بر خلاف باور عموم مردم به معنای خطر کردن نیست. ریسک از نظر ما به معنای قرار گرفتن در موقعیت‌های مناسب کسب درآمد به صورت آگاهانه و با دانش مناسب است. حتی اگر این موضوع منجر به ضرر هم شود، قطعا با تغییر نوع نگاه می‌توان از آن به عنوان کسب تجربه و یا دانش بیشتر یاد کرد. توجه کنید که افراد موفق کسانی هستند که بیشتر تجربه کرده‌اند؛ نه کسانی که هیچ تجربه و اشتباهی نداشته‌اند!

البته همان‌طور که قبلا هم گفتیم چیزی به عنوان شکست وجود ندارد، چون ما همواره در حال یادگیری و تجربه کردن هستیم.

در این مقاله و چند مقاله قبلی با مفهوم ریسک و درجه ریسک‌پذیری افراد آشنا شدیم. فهمیدیم که ریسک در سرمایه‌گذاری به طور کلی به دو نوع سیستماتیک (غیر قابل اجتناب) و غیر سیستماتیک (قابل اجتناب) تقسیم می‌شود. اما در این مقاله به صورت جزئی‌تر ریسک‌هایی نظیر ریسک تورم، ریسک نرخ سود، ریسک نقدشوندگی و … را بررسی کردیم. قطعا روش‌های بسیاری برای کاهش دادن و کنترل این ریسک‌ها وجود دارد که در مقالات دیگر به آن‌ها پرداخته می‌شود.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

موزش بورس و کسب دانش بورس پیش‌نیاز ورود به این بازار است. داشتن دانش در یکی از دو نوع تحلیل فاندامنتال(بنیادی) یا تحلیل تکنیکال بورس برای ورود به حوزه بازارهای بورس لازم و ضروری است.

دوره تحلیل تکنیکال پیشرفته

کارگاه روانشناسی معاملات

ارگاه تخصصی بسیار عملی و کاربردی روانشناسی معاملات بورس ایران در کارگاه تخصصی روانشناسی معاملات بورس می‌توانید الگوهای رفتاری لازم برای شناخت خودتان را بشناسید و با توجه به نقاط قوت و نقاط ضعف خود بهترین تصمیم‌ها و واکنش‌ها در مواجه با چالش‌های سرمایه‌گذاری را اخذ نمایید.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

تحولات اخیر در بازارهای جهانی باعث شده تا سرمایه‌گذاران در مورد ریسک و چگونگی تاثیرگذاری آن بر روی سرمایه هایشان، تجدید نظر کنند.

ریسک (Risk) چیست؟

ریسک در معنا و مفهوم کلی “نا مطمئن بودن” از آینده را نشان می دهد.

زیان بالقوه و قابل اندازه‌گیری یک نوع سرمایه‌گذاری را ریسک می‌گویند. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم.

ریسک با بازارهای مالی عجین شده است. وقتی یک سرمایه ‌گذار می‌ خواهد برای خرید سهم یک شرکت اقدام کند یا در هر بورسی شروع به سرمایه ‌گذاری کند با ریسک‌ های متفاوتی رو به ‌رو می‌شود.

سرمایه گذاران را از لحاظ ظرفیت پذیرش ریسک به سه دسته تقسیم می‌شوند:

ریسک پذیر

این افراد عملکرد جسورانه دارند و ریسک بیشتر را به خاطر به دست آوردن سود بیشتر می پذیرند.

ریسک گریز

این افراد رویکرد محافظه کارانه دارند به نوعی که ترجیح می دهند بازده مناسب و کمتری داشته باشند در عوض احتمال موفقیتشان بالا باشد.

خنثی یا بی تفاوت

این افراد را می توان به عنوان حد وسط دو گروه بالا در نظر گرفت.

انواع ریسک های سرمایه گذاری:

ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک می‌باشد.

به طور خلاصه می‌توان بیان کرد:

ریسک کل = ریسک سیستماتیک + ریسک غیرسیستماتیک

ریسک کل =ریسک بازار + ریسک غیر بازار

ریسک کل = ریسک غیرقابل تنوع و کنترل + ریسک قابل تنوع و کنترل

ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب):

ریسک هایی که کنترل آن ها در دست شما یا سرمایه گذاران نیست ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب است.

این ریسک مرتبط با شرایط سیاسی و اقتصادی کلان کشور می باشد که قابل حذف نیست و به طور سیستماتیک بر کل بازار اثر می گذارد و محدود به صنعت خاصی نمی‌باشد.

از انواع این ریسک می توان به جنگ، تحریم های اقتصادی و سیاسی، نرخ بهره، تورم، نرخ ارز و … اشاره کرد. در این نوع ریسک تفاوتی ندارد شما سبد سهام خود را از چه صنایعی انتخاب کرده باشید، تمامی صنایع زیان خواهند دید.

ریسک سیستماتیک در تمام سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد. اگر تورم وجود داشته باشد، می‌توانید در بخش‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که در برابر تورم مقاوم هستند.

تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.

نرخ سود بانکی(بهره)، رکود و جنگ همه می‌توانند دلایلی برای ریسک سیستماتیک باشند. چون‌که همه‌ی این موارد روی تمام بازار تأثیر می‌گذارند. سیستماتیک را می‌توانید از طریق پوشش ریسک کاهش دهید.

اگر نرخ سود بالا باشد، می‌توانید سهام مربوط به بخش انرژی خود را بفروشید و اوراق بهادار تازه منتشر یافته بخرید. اما اگر اقتصاد کشور مشکل دارد، بهترین کار این است که سرمایه‌گذاری‌هایی پیدا کنید که از بقیه‌ی بازار مقاوم‌تر باشد. مثلا می‌توانید از سهام صنایع دفاعی یا استراتژی‌های سهام روبه‌افول استفاده کنید.

• این نکته نباید فراموش شود که نمی ‌توان از طریق تنوع سبد سهام ریسک سیستماتیک را کاهش داد و تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.

ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب)

ریسک‌های قابل اجتناب، یا حذف شدنی را ریسک‌های فیر سیستماتیک می‌نامیم. این ریسک‌ها را می توان با برخی روش ها اندازه گیری کرد و از آن ها اجتناب کرد.

ریسک غیر سیستماتیک منحصر بفرد برای شرکت یا صنعتی خاص می باشد که در آن سرمایه گذاری می‌کنید.

به عنوان مثال وقتی نرخ خوراک پتروشیمی ها یا تعرفه واردات قطعات تغییر می کند این تغییرات بر روی شرکت های وابسته تاثیر می گذارد که می‌توان این ریسک را از طریق متنوع سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد.

در حقیقت ریسک ‌های قابل اجتناب اغلب ریسک‌ های درونی هستند و به مسائل شرکت مرتبط هستند. مواردی مانند ضعف مدیریت شرکت، عدم درست عمل کردن سهامداران و رقابت ضعیف با رقبا، جز این ریسک‌ ها قرار می‌ گیرند.

به دلیل آنکه ریسک‌های غیرسیستماتیک منشا درونی دارند اغلب می‌توان با به کارگیری برخی از روش‌ها، این نوع ریسک‌ها را تاحدودی کاهش داد.

در پرتفویی که به خوبی چیده شده باشد ریسک اینگونه موارد بسیار ناچیز است و فقط موارد سیستماتیک روی پرتفو تاثیر می گذارند.

انحراف معیار

رایج‌ترین معیار محاسبه تغییرپذیری و پراکندگی در طول بازه زمانی را انحراف معیار می‌نامند.

انحراف معیار عبارت است از اندازه‌گیری ریسک کلی یک دارایی با یک پرتفوی؛ به عبارت دیگر انحراف معیار نشان‌دهنده پراکندگی بازده دارایی است.

به طور کلی می‌توان گفت که انحراف معیار بازده، ریسک کلی یک اوراق بهادار یا ریسک کلی سبد سرمایه گذاری را اندازه‌گیری می‌کند.

x =مشاهدات نمونه

= میانگین مشاهدات

n = تعداد بازده‌ها در نمونه

شاخص سنجش میزان ریسک سیستماتیک“بتا” نام دارد اگر می‌خواهید بدانید یک اوراق بهادار خاص یا یک صندوق سرمایه‌گذاری یا یک پرتفوی سهام چقدر ریسک سیستماتیک دارد یا نه، می‌توانید نگاهی به بتای آن بیندازید.

بتا مشخص می‌کند که یک سرمایه ‌گذاری در مقایسه با کل بازار چه میزان بی ثبات‌تر و نوسان پذیرتر است.

تحلیل سرمایه‌گذاری از حرف یونانی β برای نشان‌دادن بتا استفاده می‌کند. بتا در مدل قیمت گذاری دارایی‌های سرمایه‌گذار (CAPM) هم استفاده می‌شود.

(Cov( ri, rm: کوواریانس یازدهی سهم و بازار

(Var( rm: واریانس بازدهی بازار

بتا با استفاده از تحلیل رگرسیون محاسبه می‌شود. اساسا بتا یعنی ارتباط نرخ سود اوراق بهادار با نوسانات بازار.

وقتی بتا ۱ باشد یعنی قیمت اوراق بهادار با نوسانات بازار تغییر می‌کند. وقتی بتا کمتر از ۱ باشد، یعنی اوراق‌بهادار پایدارتر از بازار هستند. اگر بتا بالاتر از ۱ باشد، یعنی قیمت اوراق بهادار ناپایدارتر از بازار است. برای مثال اگر بتا برای سهام ۱.۲ باشد، احتمالا این سهام ۲۰ درصد ناپایدارتر از بازار است.

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

خطر درجه عدم اطمینان در هر مرحله از زندگی است. به عنوان مثال، اگر اقدامات پیشگیرانه هنگام عبور از جاده انجام نشود، همیشه خطر برخورد با وسیله نقلیه وجود دارد.

به طور مشابه، در سرمایه گذاری و مالی، ریسک های مختلفی وجود دارد، زیرا پول سخت به دست آمده افراد و شرکت ها در چرخه دخیل هستند. اکنون بر روی تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک تمرکز میکنیم. این ریسک ها در هر تصمیم مالی اجتناب ناپذیر هستند و بر این اساس باید برای مقابله با آنها در صورت وقوع تجهیز بود.

همانطور که گفته شد، ریسک سیستماتیک تعریف خاصی ندارد بلکه یک ریسک ذاتی است. به عنوان مثال، اگر اوراق قرضه دولتی بازدهی 5٪ را در مقایسه با بازار سهام ارائه دهند که حداقل بازدهی 10٪ را ارائه می دهد. به طور ناگهانی دولت یک درصد مالیات اضافی بر معاملات بورس اعلام می کند. این یک ریسک سیستماتیک خواهد بود که بر تمام سهام تأثیر می گذارد و ممکن است اوراق قرضه دولتی را جذاب تر کند.

ریسک غیر سیستماتیک یک تهدید خاص صنعت یا شرکت در هر نوع سرمایه گذاری است. همچنین به عنوان “ریسک خاص”، “ریسک قابل تنوع” شناخته می شود. این‌ها خطرات موجود هستند، اما برنامه‌ریزی نشده‌اند و می‌توانند در هر نقطه‌ای رخ دهند و باعث اختلال گسترده شوند. به عنوان مثال، اگر کارکنان صنعت خودرویی دست به اعتصاب نامحدود بزنند، این امر باعث ایجاد خطر برای سهام صنعت خودرو و کاهش قیمت سهام در این صنعت می شود.

اجازه دهید تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک در مقابل ریسک غیرسیستماتیک را با جزئیات درک کنیم:

• معنی: ریسک سیستماتیک احتمال زیان مربوط به کل بازار یا بخش است. در حالی که ریسک غیرسیستماتیک با یک صنعت، بخش یا امنیت خاص مرتبط است.
• طبیعت: ریسک سیستماتیک در مقیاس بزرگ غیر قابل کنترل است و عوامل متعددی در آن دخیل هستند. در عین حال، ریسک غیرسیستماتیک قابل کنترل است زیرا به یک بخش خاص محدود می شود. خطرات غیر سیستماتیک به دلیل عوامل داخلی ایجاد می شوند که می توان آنها را در مدت زمان نسبتاً کوتاهی کنترل یا کاهش داد.
• تاثیرگذاری: ریسک سیستماتیک بر بسیاری از اوراق بهادار موجود در بازار به دلیل تأثیرات گسترده ای مانند کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی یک کشور تأثیر می گذارد. در مقابل، ریسک غیر سیستماتیک بر سهام / اوراق بهادار یک شرکت یا بخش خاص تأثیر می گذارد، به عنوان مثال، اعتصاب ناشی از کارگران صنعت سیمان.
• عوامل: ریسک سیستماتیک به دلیل عوامل کلان اقتصادی مانند عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی رخ می دهد. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک ناشی از عوامل خرد اقتصادی مانند اعتصابات کارگری است.
• حفاظت: ریسک سیستماتیک را می توان تا حد زیادی از طریق تکنیک هایی مانند پوشش ریسک کنترل کرد و تخصیص دارایی برعکس، ریسک غیرسیستماتیک را می توان از طریق تنوع بخشیدن به یک سبد حذف کرد .

دسته بندی ها: ریسک سیستماتیک به سه دسته تقسیم می شود: ریسک نرخ بهره، ریسک قدرت خرید و ریسک بازار. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک به دو دسته کلی تقسیم می شود: ریسک تجاری تجاری و ریسک مالی

نتیجه گیری و جمع بندی

ریسک کل شامل دو نوع ریسک؛ ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک می شود. ریسک سیستماتیک در مقایسه با ریسک غیرسیستماتیک گسترده تر است. ریسک سیستماتیک نتیجه عوامل مختلف خارجی یا کلان اقتصادی مانند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است در حالی که ریسک غیرسیستماتیک نتیجه عواملی است که ماهیت داخلی یا اقتصادی خرد دارند. ریسک های سیستماتیک غیرقابل کنترل هستند در حالی که ریسک های غیرسیستماتیک را می توان به راحتی با اجرای صحیح استراتژی های مورد نیاز کنترل و مراقبت کرد. ریسک سیستماتیک را نمی توان به حداقل رساند یا حذف کرد در حالی که ریسک غیر سیستماتیک را می توان به حداقل رساند یا حذف کرد.

هر نوع سرمایه گذاری ریسک های ذاتی خود را دارد که نمی توان به طور کامل از آن اجتناب کرد و بخشی از هر نوع سرمایه گذاری مالی محسوب می شود.

یک سرمایه گذار باید هوشیار باشد و وقایع و سبد سهام را به صورت مداوم و فعال رصد کند تا در صورت بروز وضعیت نامطلوب، بتواند ضرر را به حداقل برساند. متنوع ساختن پورتفولیو، شما را در برابر ریسک غیرسیستماتیک تا حدود بسیار زیادی محافظت می کند.