سودآوری از بازارهای در حال سقوط

چرا بازار بورس سقوط کرد؟

گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس حاکی از آن است که حقیقی‌ها طی سه ماه اول امسال ۵۰هزار میلیارد تومان وارد بورس کردند ولی ارزش دارایی بورس ۳۵۰۰هزار میلیارد تومان شد.

به گزارش مشرق ، بازار سهام طی دو سال اخیر با روندهای پرشتاب و شکستن مداوم رکوردها توانست توجه بخش زیادی از اقشار جامعه را به خود جلب نماید و اسباب ورود بخش قابل‌توجهی از پس‌انداز اشخاص خرد را به این بازار فراهم کند‏‏، نتیجه این امر، فاصله قابل توجه رفتار بازار از تعادل پایدار و وجود تلاطمات قابل توجه در آن بود، به‌نحوی که سطح؜های مقاومتی شاخص کل، پی‌درپی شکسته و رکوردهای جدیدی از ورود پول حقیقی و رشد شاخص ثبت شد.

بر اساس گزارشی که کمیسیون اقتصادی مجلس اخیراً تدوین کرده است و نسخه‌ای از آن در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفت، از نیمه دوم مردادماه سال 1399، به‌دلیل ارسال علامت نااطمینانی به بازار، ناشی از ناهماهنگی دستگاه؜های مجری در عرضه سهام صندوق دوم دولتی (مشخصاً وزارت اقتصاد و وزارت نفت) و نیز نقش‌آفرینی سرمایه‌گذاران حقوقی، بازار سرمایه ریزش قابل‌توجهی را تجربه نمود؛ به‌نحوی که در فاصله یک‌ماهه، نزدیک به 450 هزار واحد از شاخص کل اصلاح شد. کمیسیون اقتصادی بارها و از ماه‌ها قبل این اتفاق را پیش‌بینی و تذکرات لازم را به مسئولان اجرایی ذی؜‌ربط ارائه نموده بود، لکن عدم توجه به این تذکرات موجب شد نه‌تنها لطمات قابل‌توجهی در بعد اقتصادی به کشور وارد شود، بلکه موجب نارضایتی برخی سرمایه؜‌داران خرد شد.

عوامل رشد حبابی بورس چه بود؟

بدین ترتیب، در شرایطی که بازار سرمایه می‌توانست یک ظرفیت قابل توجه برای هدایت نقدینگی به‌سمت تولید و تبدیل شدن به یک تعاونی فراگیر ملی باشد، متأثر از این فضای رشد غیرحقیقی و ناپایدار قرار گرفت که عدم عرضه منظم سهام ارزنده و متناسب با نقدینگی، ایجاد انتظارات غیرواقعی درباره میزان سوددهی بالا و ایجاد تصور حمایت مطلق و جبران زیان افراد برای سرمایه‌گذاران جدیدالورود و ریسک‌ناپذیر، ناهماهنگی میان دستگاه‌های مسئول، روشن نبودن مبنای قیمت‌گذاری عرضه؜‌های اولیه از جمله عمده عوامل به وجود آمدن این وضعیت بودند.

حال ضرورت دارد در آغاز روند تثبیت بازار، از خطاهای گذشته درس آموخت و با تصمیم‌سازی مناسب و با حساسیت بیشتر به روند این بازار توجه کرد و تمهیداتی جهت حفظ ثبات و تعادل در این بازار اتخاذ نمود.

تبیین مسئله: روندهای اخیر در بازار سرمایه

شاخص کل و شاخص هم‌وزن تا چهارماهه اول سال 1399، بازده‌ای با رشد جهشی و بسیار بالا را ثبت کردند که اختلاف قابل‌توجهی با تجربه این بازار در سال‏های پیشین آن داشت‏‏. در مقام مقایسه، با فرض قرار دادن تغییر نرخ ارز به‌عنوان فاکتور تورم دارایی‏های سرمایه‌ای، شاهد این موضوع بودیم که بازده بازار سرمایه اختلاف قابل‌توجهی با رشد نرخ ارز پیدا کرد، این موضوع کنار مشکلات شرکتها در فضای تحریمی برجسته‏‌تر می‏‌گردد‏‏.

روند معاملات سهام نیز حکایت از افزایش قابل توجه ارزش معاملات طی سال‌های اخیر دارد‏‏. بررسی گردش معاملات نشان می‏‌دهد که بخش قابل‌توجهی از افزایش ارزش معاملات ناشی از افزایش تعداد دفعات معامله و فعالیت بیشتر سرمایه‌گذاران در این بازار است و افزایش ارزش معاملات صرفاً به‌دلیل افزایش قیمت نبوده است‏‏. گردش معاملات فصلی از ارقام 3 تا 9 درصدی در سودآوری از بازارهای در حال سقوط سال 97 به 17 درصد در فصل اول سال 99 رسید.

علاوه بر رشد قابل توجه معاملات، روند معاملاتی حاکی از افزایش قابل توجه معاملات اشخاص حقیقی طی سال‏های اخیر بوده است‏‏. خالص ارزش معاملات حقیقی در سال 98 برابر با 30هزار میلیارد تومان بوده است که این رقم در سه‌ماهه نخست سال جاری به 50هزار میلیارد تومان رسید‏‏، این امر بدین معنی است که رقم ورودی اشخاص حقیقی به بازار در سه‌ماهه نخست سال جاری، بیش از کل سال 98 بوده ‌است‏‏، با در نظر گرفتن مبالغ واردشده از طریق صندوق‏های مشترک، این رقم بسیار بیشتر از ارقام ذکر شده‌، خواهد بود‏‏.

همچنین بر اساس گزارش سازمان بورس، طی سال‌های 1397 و 1398 به‌ترتیب تعداد 21 و 23 شرکت با ارزش 19،281 و 55،115 میلیارد ریال و در سال 1399 تا روز 1399.04.30 تعداد 15 شرکت به‌ارزش 16750 میلیارد تومان در روز عرضه اولیه از طریق سازوکار عرضه اولیه وارد چرخه معاملات در بازار سرمایه شده‏‌اند.

درخصوص تسهیل و تعجیل در فرآیند عرضه اولیه و پذیرش شرکت‌ها (که بخش کوچکی از آن به‌عهده ارکان بازار سرمایه می‌باشد) توجه به این امر ضروری است که در فرآیند پذیرش ابتدا باید درخواست از سوی سهامداران عمده واصل گردد که این موضوع نیاز به عزم و توجه ویژه نهادهای عمومی غیردولتی و بانک‌ها و سازمان خصوصی‌سازی دارد و پس ‌از این مرحله تدوین امیدنامه و همکاری شرکت متقاضی پذیرش موضوع مهمی است که عدم وجود تیم متخصص مالی در برخی از شرکت‌ها فرآیند پذیرش و تدوین امیدنامه و آماده‌سازی شرکت‌ها را کُند می‌کند‏‏. در ادامه برخی از دلایل کندی ورود شرکت‌ها به بورس و فرابورس به‌اختصار ارائه گردیده است:

اختلاف‌نظر بین اعضای هیئت‌مدیره برخی از شرکتها در خصوص ورود به بورس

حذف تعداد قابل‌توجهی از شرکتها در مراحل اولیه به‌دلیل فقدان شرایط اولیه و یا لزوم اصلاح ساختار مالی و مدیریتی

وجود بندهای متعدد در گزارش‌های حسابرسی که برخی از آن‌ها نیاز به انجام تعدیلات در حسابها دارد که شرکتها باید اعمال کنند که زمان انجام آن به شرکتها بستگی داشته و عموماً امری طولانی و زمانبر است.

تبدیل شرکت از سهامی خاص به عام و ثبت شرکت نزد سازمان بورس اوراق بهادار و ثبت شرکتها مطابق تشریفات مندرج در قانون تجارت

بارگذاری اطلاعات سنوات گذشته شرکت در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران (کدال)

انجام فرآیند ارزشگذاری شرکت‌های متقاضی

عدم توافق بین سهامداران در خصوص درصد عرضه سهام توسط هرکدام از آنها

تغییر قابل توجه در مؤلفه‌‏های بازار سرمایه

الف) افزایش نسبت‏های ارزشی

روند چند ماه اخیر بازار سرمایه نشان می‏‌دهد نقدینگی واردشده بیش از آن‏که منجر به ایجاد و انباشت سرمایه گردد، موجب افزایش قابل توجه قیمت‏ها شده است، به‌نحوی که نسبت‏های ارزشی بازار را نمی‌توان به‌سادگی براساس مؤلفه‏‌های اقتصادی و یا آن‏چه در گذشته تجربه شده است توجیه نمود‏‏.

ب) رشد قابل توجه شرکت‏های زیانده

این شرکت‏ها عموماً به‌دلیل ابهامات قابل توجه و همچنین اندازه کوچک خود همواره مورد توجه سفته‏‌بازان در بازار بوده‌‏اند‏‏. در 4 ماه اول سال 1399، بسیاری از شرکت‏های زیان‏ده بالاتر از ارزش جایگزینی خود معامله شدند‏‏. توجیهاتی که در این خصوص بیان می‏‌شود ابتدا امکان افزایش ارزش جایگزینی در آینده به‌واسطه تورم است که پیش‏دستی قیمت سهام در این شرایط تا حد زیادی غیرطبیعی به‌نظر می‏‌رسد سودآوری از بازارهای در حال سقوط و در ادامه موضوع مشکلات ساختاری در کشور جهت ایجاد شرکت‏های مشابه در آینده و وارد کردن تجهیزات آن‏ها است؛ موضوعی که تا حد زیادی مغایر با چشم‌اندازهای ترسیم‌شده برای کشور است.

ج) عدم انطباق منابع تزریق‌شده به بازار و ثروت ایجادشده

یکی از نقاط ضعف در بازار سرمایه که همواره مورد توجه صاحب‌نظران این حوزه بوده است، شناوری پایین سهام موجود در بازار است‏‏. کم بودن سهام قابل معامله در حاشیه بازار از جمله دلایلی است که موجب شده سرمایه‏‌گذاران جدید در روند اخیر نتوانند به‌سادگی وارد بازار شوند و قیمت سهام به‌صورت مداوم در حال افزایش باشد‏‏، این امر موجب می‏‌شود که پول ورودی به بازار در خلق ثروت و افزایش قیمت دارایی‏ها اثر تکاثری ایجاد کند و افزایش قیمت‏ها بیش از پول تزریق‌شده به بازار باشد‏‏. همان‏‌گونه که ذکر شد، در سه‌ماهه نخست سال حدود 50هزار میلیارد تومان منابع از سوی اشخاص حقیقی وارد بازار شده است، اما در مقابل رشد ایجادشده در بازار سرمایه بیش از 3500هزار میلیارد تومان بوده است که بیانگر اثر چندین‌برابری سرمایه واردشده بر ارزش دارایی‏ها است‏‏. با توجه به این موضوع لازم است در خصوص ایجاد ظرفیت جهت جذب سرمایه‏‌های جدید در قالب شرکت‏های فعلی یا اضافه نمودن فرصت‏های جدید تدابیری اندیشیده شود.

د) عدم تشکیل سرمایه در شرکت‏ها

همواره از بازار سرمایه به محلی جهت هدایت سرمایه به بخش‏های مولد اقتصاد یاد شده است؛ اما بررسی عملکرد واقعی بازار ایران نشان می ‌دهد که بازار سرمایه علی‏‌رغم جلب نقدینگی قابل توجه طی ماه‏های اخیر در زمینه انباشت سرمایه چندان موفق نبوده است‏‏. روند افزایش سرمایه طی سال گذشته و سه ماه اول سال 1399 بیانگر افزایش 22هزار میلیارد تومانی از محل آورده نقدی و مطالبات حال‌شده بوده ‌است که عمده آن توسط سهامداران عمده و حقوقی تأمین شده ‌است‏‏.

هـ) ضعف در ساختار هلدینگ‏ها و مالکان عمده

یکی از عواملی که موجب نگرانی بیشتر نسبت به آینده روند موجود در بازار سرمایه می‏‌شود، عدم توانایی استفاده از منابع آزادشده برای هلدینگ‏ها و مالکان عمده است‏‏. به‌واسطه روند مثبت بازار سرمایه، فرصت‏هایی برای هلدینگ‏ها و مالکان عمده ایجاد شد که بتوانند با عرضه بخشی از سهام خود، منابع نقد جدیدی به‌دست بیاورند‏‏ اما روند بیانگر این است که این مالکان به‌دلیل عدم اطمینان نسبت به سرمایه‏‌گذاری در حوزه تخصصی خود و یا انتظار بازدهی پایین در آن، مجدداً این منابع را به‌جای سرمایه‌گذاری در طرح‏های جدید در قالب تشکیل پرتفوی به بازار سرمایه هدایت و در سهامی سرمایه‏‌گذاری کرده‌اند که رابطه مستقیمی با زنجیره ارزش آن‏ها ندارد‏‏.

و) مدیریت ضعیف نقدینگی هدایت‌شده به بازار سرمایه

با بر سر زبان افتادن بازار سرمایه، اشخاصی وارد بازار شدند که ضمن این‏که تجربه‌ای نسبت به بازار سرمایه نداشتند، از بازده گذشته آن نیز بهره‏‌مند نشده بودند‏‏، همچنین منابع آن‏ها نسبت به سهامداران قبلی از قدرت خرید کمتری برخوردار بود و سرمایه‏‌گذاران قبلی که ثروت آن‏ها در بازار چندین برابر شده بود توانستند اثر غالب‏‌تری نسبت به آن‏ها داشته باشند و موجب ایجاد زیان در آن‏ها به‌نفع خود شدند‏‏.

ز) القای تورم آتی توسط بازار سرمایه

نسبت قیمت به سود سهام (P/E) شرکت‏ها که در پایان اسفندماه 98 در حدود 10 بوده (و متوسط 10 سال اخیر نیز در حدود 8 بوده است) طی تنها 5/3 ماه، به عدد بسیار بالای 30 رسید‏‏، این بدان معنا بود که طی سه‌ماهه اول سال 99 قیمت‏ سهام به‌طور متوسط 3 برابر شده است، اما سود شرکت‏های بورسی چنین افزایشی نداشت؛ یعنی مردم دارایی‏‏هایی را خریداری کردند که انتظار داشتند در آینده نزدیک سود هنگفتی را نصیب آن‏ها نماید، این در حالی بود که متغیرهای کلان اقتصادی چنین سودآوری‌ای را پیش‌‏بینی نمی‌کردند‏‏.

بررسی اقدامات دستگاه‏های اجرایی

بررسی عملکرد وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان بورس و اوراق بهادار، طی دو سال گذشته تاکنون، نشان‌دهنده این است که سازمان بورس و وزارت امور اقتصادی و دارایی فاقد برنامه و نقشه مشخصی برای روبه‌روشدن با بحران‌های آتی ناشی از هجوم سیل نقدینگی به بازار سرمایه بوده و هستند؛ بر اساس گزارش ارسالی سازمان بورس و اوراق بهادار، این سازمان اقدامات ذیل را برای مدیریت بازار انجام داده است:

1 ــ افزایش بیش از 8درصدی متوسط سهام شناور (بدون لحاظ نمودن وزن شرکت) در 24ماهه اخیر در مقابل افزایش حدود 2درصدی سهام شناور با لحاظ وزن سرمایه؛ بیانگر افزایش سهام شناور شرکت‌های کوچک‌تر و ثبات نسبی بیشتر سهام شناور شرکت‌های بزرگ در فرابورس ایران می‌باشد.

2 ــ تغییر سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت در سهام، حق‌تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران یا بازار اول و دوم فرابورس ایران، از رقم حداکثر 25% به حداکثر 10% ارزش کل دارایی‌های صندوق، توسط هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار طی مصوبه ششصد و سی و پنجمین جلسه مورخ 1399.01.17 خود، و لغو الزام این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاری حداقل 5% از ارزش کل دارایی‌های صندوق در سهام، حق‌تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران یا بازار اول و دوم فرابورس ایران، طی مصوبه ششصد و چهلمین جلسه مورخ 07/02/1399‏‏.

3 ــ به‌موجب تغییراتی که در دستورالعمل‌های اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در تیرماه سال 1396 صورت پذیرفت، مقرر شده است نمادهای معاملاتی که طی 5 روز یا 15 روز معاملاتی متوالی به‌ترتیب 20 یا 50 درصد افزایش یا کاهش قیمت داشته‌اند، بلافاصله برای افشای اطلاعیه شفاف‌سازی توسط ناشر یا ضرورت برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی توسط ناشر به‌ترتیب برای یک دوره 60دقیقه‌ای یا 2روزه متوقف شوند.

4 ــ افزایش حداقل ارزش هر سفارش خرید ارسالی از طریق سامانه معاملات برخط از یک‌میلیون به پنج‌میلیون ریال از تاریخ 99.01.20 به‌جهت کاهش بار سامانه معاملاتی و افزایش قدرت عرضه

5 ــ تغییر در حداقل و حداکثر حجم هر سفارش خرید/فروش و تغییر در حداقل تغییر قیمت (Tick Size)

6 ــ کاهش میزان تخصیص اعتبار در معاملات اعتباری و اصلاح سقف اعتبار مشتریان حقوقی به‌نحوی که ضریب تعدیل سهام از 60 درصد قیمت پایانی به 15 درصد قیمت پایانی کاهش یافته است.

7 ــ در راستای تشویق فرهنگ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، سازمان بورس و اوراق بهادار به‌موجب مصوبه‌ای مقرر نموده است، از اسفندماه 1398، به‌میزان 20 درصد مازاد بر تعداد اوراق بهادار قابل‌عرضه در روز عرضه اولیه، به‌طور جداگانه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصیص داده شود.

8 ــ کاهش کارمزدهای معاملاتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به‌میزان 75 درصد به‌موجب مصوبه مورخ 1399.01.11 هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار‏‏.

علی‌رغم تلاش‌های سازمان بورس و با لحاظ اقدامات فوق، بررسی‌های بیشتر و عمیق‌تر کمیسیون اقتصادی نشان می‌دهد که هنوز ضعف‌ها و کاستی‌هایی برای مدیریت کارآمد بازار سرمایه وجود دارد‏‏، از جمله ضعف‌های موجود، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1 ــ حذف الزام پیش‌بینی سود شرکتهای پذیرفته‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان یک متغیر مهم اقتصادی؛

2 ــ اعمال محدودیت 30درصدی بر معاملات سهام عدالت؛

3 ــ عدم عرضه سهام شرکتهای وابسته به بانکهای دولتی از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی (به‌عنوان رییس مجمع بانکهای دولتی)؛

4 ــ عدم پذیرش شرکتهای بزرگ وابسته به دولت در بورس؛

5 ــ دخالت مستقیم وزیر امور اقتصادی و دارایی و مخالفت با کاهش دامنه نوسان؛

6 ــ تغییر در ریزساختارهای بازار، مصاحبه‌های متعدد اعضای شورای‌عالی بورس و مخالفت با تغییر ریزساختارهای بازار؛

7 ــ عدم مقابله جدی و ارسال پرونده افراد متخلف در فضای مجازی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار به قوه قضائیه؛

8 ــ ضعف در انجام وظایف نظارتی توسط شورای‌عالی بورس؛

9 ــ کاهش نرخ سود سپرده بانکی و عدم مخالفت وزارت امور اقتصادی و دارایی با این اقدام بانک مرکزی؛

10 ــ دخالت سایر نهادهای تنظیم‌گر در بازار و امور مربوط به بورس‌ها؛

11 ــ تعیین سودآوری از بازارهای در حال سقوط دستوری قیمت برخی کالاها در بورس کالا و عدم مقابله جدی سازمان بورس و وزارت امور اقتصادی و دارایی با این پدیده.

اشتیاق مردم برای حضور در بازار سرمایه در شرایط تحریم گره‌های بازار را باز خواهد کرد

حضور گسترده مردم در بازار سرمایه در صورتی که از طریق کانال‏های صحیح صورت گیرد و منابع حاصل‌شده در مسیری درست هدایت شود، می‏‌تواند رخدادی فرخنده برای اقتصاد کشور محسوب شود‏‏. از سوی دیگر ضمن آگاهی از مخاطراتی که استقبال گسترده مردم به این بازار می‏‌تواند داشته ‌باشد، لازم است تمهیداتی اندیشیده شود که این پتانسیل بزرگ هدر نرود و منابع به‌سمت بخش‏های مولد و حائز شرایط هدایت گردد‏‏.

در شرایط تحریمی فعلی که کشور برای برون‏‌رفت از مشکلات اقتصادی نیاز به سرمایه‏‌گذاری قابل توجه دارد، اشتیاق فعلی به حضور در بازار سودآوری از بازارهای در حال سقوط سرمایه می‌تواند گره بزرگی از مشکلات کشور را باز کند؛ اما لازمه این امر ایجاد بسترهای مناسب و ابزارهای جدید در بازار جهت تخصیص بهینه منابع و صیانت از سرمایه‏‌های مردم است‏‏ و عدم برنامه‏‌ریزی مناسب و دقیق، می‏‌تواند صدمات جبران‏‌ناپذیری بر سرمایه اجتماعی نظام مقدس جمهوری اسلامی وارد آورد و بحران‏های اقتصادی غیرقابل کنترلی را ایجاد نماید‏‏.

مسئولیت با وزارت اقتصاد و شورای‌عالی بورس است

کمیسیون اقتصادی از اولین روزهای تشکیل مجلس یازدهم، نسبت به روند جهشی بازار سرمایه حساس بوده و با رصد دقیق روند بازار سرمایه، موضوع را به‌صورت جدی پیگیری و در دستور کار خود قرار داده است‏، در این راستا چندین جلسه با مدیران ارشد بازار سرمایه و وزارت امور اقتصادی و دارایی برگزار و خواستار ارائه برنامه‌ها و اقدامات این وزارتخانه برای صیانت از سرمایه‌گذاری خرد شده است‏. مسئولیت مستقیم وضعیت فعلی بازار بر عهده وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی، اعضای محترم شورای‌عالی بورس و اوراق بهادار و سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه است.

انتظار بر این است که دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی، در اولین فرصت، برنامه شفاف و زمانبندی‌شده خود را در زمینه مدیریت کارآمد بازار سرمایه، به‌همراه مستندات و اطلاعات توجیهی، به مجلس شورای اسلامی ارایه نمایند.

بازار گاوی (Bull Market) چیست؟

بازار گاوی (Bull Market) وضعیتی از بازارهای مالی است که در آن قیمت ها افزایش پیدا می‌کنند یا اینکه پیش بینی می‌شود که افزایش یابند. اصطلاح “بازار گاوها” اغلب به بورس اوراق بهادار اشاره دارد اما می‌تواند در مورد هر چیزی که معامله می‌شود مانند اوراق قرضه، املاک و مستغلات، ارزها و کالاها استفاده شود.

از آنجا که قیمت اوراق بهادار به طور مداوم در طول معاملات افزایش و کاهش می‌یابد، اصطلاح “بازار گاو نر” به طور معمول برای دوره های طولانی که بخش بزرگی از قیمت های امنیتی در حال افزایش است، قابل استفاده است. بازار گاو چند ماه یا حتی سالها دوام دارند.

خلاصه

• بازار گاو یک دوره زمانی در بازارهای مالی است که قیمت دارایی یا اوراق بهادار به طور مداوم افزایش می‌یابد.
• تعریف رایج و معمولی از بازار گاو که از آن استفاده می‌کنند، زمانی است که قیمت سهام پس از دو افت ۲۰ درصدی، ۲۰٪ افزایش یابد.
• تریدرها برای سودآوری در بازارهای گاو، استراتژی های مختلفی مانند افزایش خرید و نگهداری و اصلاح را به کار می‌گیرند.

بازار گاو نر به چه بازاری گفته سودآوری از بازارهای در حال سقوط می‌شود؟

بازار گاوها بوسیله ی خوش بینی، اطمینان و انتظارات از سرمایه گذاری توصیف می‌شوند که نتایج آن باید برای مدت زمان طولانی ادامه داشته باشد. پیش بینی مداوم زمان تغییر روند بازار دشوار است. بخشی از این دشواری ها مربوط به تأثیرات روحی و گمانه زنی های موجود در بازار است که گاهی نقش زیادی در بازار دارند.

هیچ معیار خاص و جهانی برای شناسایی بازار گاوها استفاده نشده است. با این وجود شاید رایج ترین تعریف از بازارهای گاوی وضعیتی است که در آن قیمت سهام معمولاً قبل یا پس از افت ۲۰ درصدی، ۲۰ درصد افزایش می‌یابد. از آنجا که پیش بینی بازارهای گاو دشوار است، تحلیلگران معمولاً فقط پس از وقوع این پدیده می‌توانند آن را تشخیص دهند بازار گاوی در بین دهه های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ مورد توجه بود. در این مدت ۵۰۰ S&P بوسیله ی اختلاف قابل توجه پس از افت قبلی، افزایش یافت. با شروع بحران مالی ۲۰۰۸، پس از آغاز بازار گاوها، دوباره افت عمده ای رخ داد.

مشخصات بازار گاو نر یا Bull Market

بازار گاوی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که اقتصاد درحال تقویت است و یا از قبل قوی شده است. آنها تمایل دارند در خط تولید ناخالص داخلی قوی (GDP) و کاهش نرخ بیکاری اتفاق بیفتند و غالباً با افزایش سود شرکت ها همزمان می‌شوند. اعتماد سرمایه گذار همچنین در طول دوره بازار گاو نر افزایش خواهد یافت. تقاضای کلی سهام همراه با کلیت بازار مثبت خواهد بود. بعلاوه، در فعالیت های IPO در بازارهای گاو افزایش کلی وجود خواهد داشت.

قابل ذکر است، برخی از عوامل بالا به راحتی از بقیه قابل اندازه گیری هستند. در حالی که سود شرکت ها و بیکاری قابل اندازه گیری است، برای مثال سنجش روند عمومی اظهار نظر در بازار دشوارتر است. عرضه و تقاضا از اوراق بهادار چشم پوشی خواهند کرد، وقتی که عرضه ضعیف باشد در حالی که تقاضا قوی باشد. سرمایه گذاران مشتاق خرید اوراق بهادار خواهند بود در حالی که تعداد اندکی تمایل به فروش اوراق بهادار را دارند. در بازار گاوی، سرمایه گذاران تمایل دارند که قسمتی از بازار سهام را بگیرند تا این که سود کسب کنند.

بازار گاوی در مقابل بازار خرسی

نقطه مقابل بازار گاو، یک بازار خرس (Bear Markets) است که با پایین آمدن قیمت مشخص می‌شود و به طور معمول درگیر بدبینی است. عقیده ی رایج در مورد منشأ این اصطلاحات نشان می‌دهد که استفاده از “گاو ” و “خرس” برای توصیف بازارها از نحوه حمله حیوانات به مخالفان خود نشأت می‌گیرد. یک گاو شاخ های خود را به سمت بالا می‌آورد، در حالی که یک خرس پنجه های خود را به سمت پایین می‌کشد. این اقدامات استعاره هایی برای حرکت یک بازار است. اگر روند صعودی باشد، این یک بازار گاو است. اگر روند نزولی باشد، این یک بازار خرس است.

بازارهای گاو و خرس غالباً با چرخه اقتصادی همزمان است که از چهار فاز گسترش، اوج، انقباض و سقوط تشکیل شده است. شروع بازار گاو اغلب شاخص اصلی گسترش اقتصادی است. از آنجا که احساس عمومی در مورد شرایط اقتصادی آینده قیمت سهام را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بازار حتی قبل از شروع اقدامات گسترده اقتصادی مانند رشد تولید ناخالص داخلی (GDP)، مرتباً صعود می‌کند. به همین ترتیب، بازارهای خرس معمولاً قبل از تسلط انقباض اقتصادی آغاز به کار می‌کنند. نگاهی به یک رکود معمول ایالات متحده نشان می‌دهد بازار سهام که چندین ماه پیش از کاهش تولید ناخالص داخلی بود، در حال سقوط است.

چگونه از بازار گاو نر سود بدست آوریم؟

سرمایه گذارانی که می‌خواهند از بازار گاو سود بدست آورند باید زود خرید کنند تا از افزایش قیمت ها سود ببرند و وقتی به اوج خود رسیدند آنها را بفروشند. اگرچه تعیین زمان سقوط و اوج دشوار است، اما بیشترین تلفات، کم و معمولاً موقتی است. در زیر، چندین استراتژی برجسته که سرمایه گذاران در دوره های بازار گاو استفاده می‌کنند، بررسی خواهد شد. اما، از آنجا که ارزیابی وضعیت بازار در حال حاضر دشوار است، این استراتژی ها حداقل درجاتی از خطر را نیز شامل می‌شوند.

بخر و نگه دار

یکی از اساسی ترین استراتژی های سرمایه گذاری، فرآیند خرید یک اوراق بهادار خاص و نگه داشتن آن برای فروش در تاریخ بعدی است. این استراتژی لزوماً شامل اطمینان از جانب سرمایه گذار است، چرا باید اوراق بهادار را نگه داشت مگر اینکه انتظار داشته باشید قیمت آن افزایش یابد؟ به همین دلیل، خوش بینی همراه با بازارهای گاو به تقویت و فروش کمک می‌کند.

افزایش خرید و نگه داشتن

افزایش خرید و نگهداری نوعی تغییر در استراتژی خرید و نگهداری مستقیم است که خطر زیادی را شامل می‌شود. پیش فرض رویکرد افزایش خرید و نگهداری این است که یک سرمایه گذار تا زمانی که به افزایش قیمت ادامه دهد، به دارایی های خود در یک اوراق بهادار خاص اضافه خواهد کرد. یک روش معمول برای افزایش دارایی ها حاکی از آن است که یک سرمایه گذار به ازای هر افزایش قیمت سهام یک مقدار از پیش تعیین شده، مقدار ثابت اضافی سهام را خریداری خواهد کرد.

اصلاحات

اصلاحات یا retracement یک دوره کوتاه است که در آن روند کلی قیمت یک اوراق بهادار معکوس می‌شود. حتی در بازار گاو نیز بعید است که قیمت سهام فقط صعودی باشد. بلکه احتمالاً دوره های کوتاه تری نیز وجود دارد که در آنها افت های جزئی حتی با ادامه روند کلی رو به بالا نیز اتفاق می‌افتد. برخی از سرمایه گذاران مراقب بازپرداخت در بازار گاو هستند و در این دوره ها به سمت خرید می‌روند. تفکر پشت این استراتژی این است که، با فرض تداوم بازار گاو، قیمت اوراق بهادار مورد نظر به سرعت بالا می‌رود، و با بازگشت به عقب، قیمت خرید تخفیفی را به سرمایه گذار ارائه می‌دهد.

نوسان کامل

تجارت نوسان شاید تدافعی ترین راه تلاش برای سرمایه گذاری در بازار گاو نرخی باشد که شناخته شده است. سرمایه گذاران با استفاده از این استراتژی نقش های فعالی به خود می‌گیرند. با استفاده از فروش کوتاه مدت و سایر تکنیک ها می‌کوشند تا حداثر سود را از طریق تغییر و انتقال بازار بزرگ گاوی بدست آورند.

نمونه بازار گاوی

پرکارترین بازار گاو در تاریخ مدرن آمریکا در اواخر دوره رکود تورمی در سال ۱۹۸۲ آغاز شد و در طی پلتفرم dotcom در سال ۲۰۰۰ به پایان رسید. در طول این بازار گاو اصطلاحات که نشان دهنده ی وجود بازار گاو نر از سالهای قبل است، میانگین صنعتی داوجونز (DJIA) به طور متوسط ۱۶٫۸٪ بازده در سال دارد. NASDAQ، یک مبادله ی فنی و سنگین، بین سالهای ۱۹۹۵ و ۲۰۰۰ ارزش خود را پنج برابر افزایش داد و از ۱۰۰۰ به بیش از ۵۰۰۰ رسید. یک بازار خرس طولانی مدت در ۲۰۰۰-۱۹۸۲ به دنبال بازار گاو اتفاق افتاد. از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ بازار تلاش کرد برای ایجاد یک وضع و بازده میانگین سالیانه‌ی منفی ۶٫۲درصد را ارائه دهد. با این حال، سال ۲۰۰۹ شروع به کار بازار گاو ده ساله شد.

تحلیلگران بر این باورند که آخرین بازار گاو از ۹ مارس ۲۰۰۹ آغاز شده و عمدتا با افزایش سهام فن‌آوری پیش می‌رود.

بازارهای مالی در کنار صعود، سقوط هم دارند/ ما سعی بر کنترل و کاهش نرخ بهره بین بانکی داریم

صعودهای شارپی معمولاً با سقوط‌هایی سنگین همراه می‌شود زیرا قیمت سهام شرکت‌ها از ارزش ذاتی‌شان بیشتر می‌شود.

محید عشقیبه گزارش پرسون، مجید عشقی رئیس سازمان بورس در برنامه تهران ۲۰ در خصوص وضعیت بازار سرمایه گفت : در بازار دارایی ها مخصوصاً دارایی های مالی صعود های شارپ به همراه سقوط هستند، به طوری که شاهد بودیم شاخص ناگهان از ۵۰۰ هزار واحد به دومیلیون و ۸۰ هزار واحد رسید، چنین مسئله‌ای سبب شد تا بسیاری از شرکت‌ها ارزششان بسیار بالاتر از حد واقع شود، و بسیاری از سهامداران در اوج این رشد وارد بازار شدند.

او افزود: کاری که اکنون ما باید انجام دهیم برای بازگردان اعتماد نخست افزایش شفافیت از طریق ارائه اطلاعات درست است، صنایع باید مشکلاتشان حل شود که در این رابطه در حال تشکیل میزهای حمایتی برای صنایع هستیم، دوم باید فعالیت نظارت بر بازار شفاف کنیم زیرا در این مدت اعتراضات زیادی در خصوص رفتار های ناطر شده، در گام بعدی لازم است زیر ساخت هایی را مهیا کنیم، در حال حاظر در حوزه دامنه نوسان نیز اقداماتی انجام داده شده است.

رئیس سازمان بورس بیان کرد: ماهیت بازار سرمایه بر اساس ریسک است، قیمت‌های سهم‌ها بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود که این امر نیز خود وابسته به مولفه های کلان اقتصادی است.

عشقی تصریح کرد: در حال حاضر بازار از یک ثبات خوبی برخوردار است اما ناگفته نماند که رشد قیمت‌ها براساس شرایط اقتصاد کمی زمان می‌برد، سازمان بورس ناظر بازار است و نمی تواند اقداماتی در راستای قیمت ها انجام دهد.

او گفت: اکنون سود آوری شرکت ها بسیار خوب است، به طور قطع اگر گزارش ۹ ماه شرکت‌ها منتشر شود در کدال شاهد رشد بیشتر نیز خواهیم بود.

رئیس سازمان بورس اظهار کرد: ابتدای سال ۱۴۰۰ شاخص روی یک میلیون و سیصد بود اما اکنون در محدوده یک میلیون چهارصد قرار دارد، اتفاقی که در سال گذشته رخ داد به طور قطع با یک یا چند هفته درست نمی شود.

عشقی تصریح کرد: ما اکنون داریم روی ابزارهای سرمایه گذاری غیر مستقیم کار می‌کنیم، اکنون طرح عایدی مالیات سرمایه در مجلس در حال بررسی است به طور قطع در صورت تصویب شاهد رشد بازار خواهیم بود.

او بیان کرد: یکی از نقش‌های سازمان بورس در بازار سرمایه کنترل مولفه هاست، به طور مثال در بحث اوراق ما تلاش می‌کنیم در کمیته های مربوط حضور یابیم، امسال حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان از طریق اوراق نقدینگی وارد بازار سرمایه شده که در اصل نمی‌توان گفت مبلغ فروخته شده بسیار کمتر از سال گذشته بوده است.

عشقی گفت: ما سعی بر این داریم که با برگزاری جلساتی که با بانک مرکزی برگزار می کنیم نرخ بهره بین بانکی را کنترل و کاهش دهیم .

رئیس سازمان بورس گفت: etf دوم در اوج شاخص کل بورس عرضه شد اکنون برنامه ای که برایetf ها داریم آن است که در حال تامین منابع مالی هستیم تا قیمت این صندوق ها به حالت قبل بازگردد ما تا پایان سال سعی می کنیم که این امر محقق حداقل برای پالایش یکم محقق شود.

عشقی گفت: برخی از نمادها به خصوص بازارهای پایه که جز پر ریسک ها هستند، در مراحل مختلف ما به سرمایه گذاران این هشدار را دادیم که وارد این سهم‌ها نشوند، متاسفانه قیمت این سهم ها افزایش یافتند و ناگهان متوقف شدند، ما اکنون پرونده‌هایی در این خصوص داریم، به همین خاطر ما راهکاری را برای آنها در نظر گرفتیم، به طوری که این دست از سهم‌ها از امروز با حجم مبنای یک معامله می شوند .

او بیان کرد: بعصی از بازگردانان نیز به وظیفه خود عمل نکردند که پرونده آنها در حالی بررسی است، جرایمی را از جمله سلب صلاحیت در نظر گرفتیم و در تلاش هستیم تا بحث بازگردانی را فعال کنیم.

او بیان کرد: صندوق تثبیت برای مواقع بحرانی است به همین خاطر دولت به منظور حمایت از بازار سرمایه یک بندی را در بودجه ۱۴۰۱ برای آن در نطر گرفته است.

عشقی تصریح کرد: ۵۰۰ میلیون دلار باید از طریق صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت تزریق می‌شد که اکنون ۱۰۰ میلیون دلار آن واریز شده است مابقی هم به طور مکرر در هر ماه واریز خواهد شد.

رئیس سازمان بورس گفت: کارمزدهایی که از سوی کارگزاری‌ها اخذ می‌شود صرف توسعه زیر ساخت‌های کارگزاری‌ها می‌شود، زیرا ما در خصوص خروج سرمایه ها حساس هستیم.

او در پایان بیان کرد: بحث کانون سهامداران حقیقی هرچه سریع تر قرار است به منمنطور خدایت از حقوق سهامداران راه اندازی شود.

سقوط آزاد ارزهای دیجیتال: ترکیدن حباب بازار یا شکست تجاری؟؛ اخراج کارمندان غول‌های فناوری ادامه دارد

قیمت بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال (کریپتو کارنسی) در حال سقوط آزاد است. زیرا در هنگامه افزایش نرخ بهره، سرمایه‌گذاران از نگه‌داشتن دارایی‌های پرخطر می‌گریزند. حال مردم و دستاندرکاران بازار در این اندیشه‌اند که شرکت‌های فناوری بار دیگر چگونه به سودآوری می‌رسند.

طی چند سال اخیر بخش فناوری کانادا رشد سریع و قابل‌توجهی داشته است. به گزارش سی‌بی‌سی، استارت‌آپ‌های داخلی و غول‌های خارجی با استخدام صدها هزار کارمند تحصیل‌کرده و با استعداد در اندیشه رشد این بخش بوده‌اند، اما اکنون تورم بالا، افزایش نرخ بهره و رکود اقتصادی بلای جان سودآوری از بازارهای در حال سقوط ارزهای دیجیتال شده و بد‌بینی‌هایی نسبت به آینده این رمزارزها ایجاد کرده است.

اکنون برخلاف ایلان ماسک که به کارکنان تسلا دستور بازگشت به دفتر کار را داده است، بسیاری از شرکت‌های فناوری برعکس عمل می‌کنند. از جمله شرکت معتبر پلوتون پس از قرار گرفتن سهام این شرکت در سراشیبی سقوط تا کنون ۲۸۰۰ کارمندش را اخراج کرده است.

غول‌های فناوری همانند متا، آمازون، اپل و نتفلیکس طی هفته‌های گذشته سقوط تجاری را تجربه کرده‌اند. نتفلیکس به‌تازگی خبر از تعدیل ۳۰۰ تن از کارمندان خود داده است. وب‌سایت کراود سورسد لی‌آفز، طی ۲ ماه گذشته بیش از ۲۰ هزار کارمند فنی خود را اخراج کرد. البته این کاهش بودجه و سونامی اخراج‌ها در کانادا کمتر مشاهده می‌شود، اما در حال وقوع است.

ورث سیمپل شرکت برتر کانادایی در زمینه فناوری مالی، هفته گذشته ۱۳ درصد از کارکنان خود را در پی از دست‌رفتن ۱۶۰ موقعیت شغلی، اخراج کرد. ثینکی‌فیک دیگر شرکت کانادایی فعال در عرصه فناوری که در ونکوور مستقر است آوریل امسال حدود ۲۰ درصد از کارکنانش را از دست داد.

ایجاد مشکل در روند بازار زمانی شکل گرفت که پلتفرم تجاری ۱۲ میلیارد دلاری سلسیوس اوایل ماه جاری برداشت‌ ارزهای دیجیتالی را متوقف کرد. این اقدام بر شرکت‌های بزرگی همانند کریپتو و کوین‌بیس نیز تاثیر منفی گذاشت. بایننس نیز به‌عنوان بزرگترین پلتفرم دادوستد ارزهای دیجیتال جهان، به‌طور موقت برداشت رمزارزها را به‌حالت تعلیق درآورده است.

به گزارش فوربز از آنجا که ارزش بیت کوین (BTC) در هفته دوم ژوئن نسبت به ۱۲ ماه گذشته بیش از 20 درصد کاهش یافت و به زیر ۳۳ هزار دلار رسید و قیمت اتریوم (ETH) و کاردانو (ADA) نیز سقوط کرده است، به‌نظر می‌رسد بازار کریپتو در حال سقوط یا اصلاح قیمت بزرگ است.

البته سقوط قیمت رمزارزها هنوز با شرایط سال ۲۰۱۸ که بیت‌کوین ۸۰ درصد از ارزش خود را از دست داد، قابل مقایسه نیست، اما کارشناسان معتقدند امکان دارد فضا برای سرمایه‌گذاران این ارز دیجیتالی باز هم محدودتر شود.

این شرایط باعث شده است که تنظیم‌کننده مالی بریتانیا، اداره رفتار مالی به سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال بریتانیا (FCA) هشدارهای بسیاری بدهند.

به باور اولگ گیبرشتاین یکی از بنیان‌گذاران پلتفرم معاملاتی رمزنگاری خودکار کوین رول، بازار ارزهای دیجیتال همانند دیگر بخش‌های اقتصاد تحت تاثیر تورم، رکود اقتصادی و جنگ در اوکراین قرار گرفته است.

وی معتقد است بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند تا ۲ سال دیگر همچنان چالش‌برانگیز باقی بماند؛ حتی ممکن است شرایط از این هم بدتر شود!

سم کوپلمن از صرافی رمزارز لونو که فکر می‌کند امکان دارد قیمت بیت‌کوین به زیر ۲۵ هزار دلار نیز سقوط کند، به این موضوع اشاره دارد که گزارش‌ها راجع به تحرک بازار ارزهای دیجیتال طی هفته‌های آینده در ایالات‌متحده و بریتانیا باید شفافیت بیش‌تری داشته باشند. هر چند به‌نظر می‌رسد هفته‌های پرنوسانی در پیش است.

به گزارش کانورسیشن، هنگامی که بیت‌کوین نخستین بار ابتدای سال ۲۰۰۹ معرفی شد. در حالی که ابتدا دادوستدها ناچیز بود، اواخر ۲۰۱۷ ارزش آن به حدود ۲۰ هزار دلار رسید. این اتفاق زمانی افتاد که سرمایه‌گذاران خرد، حرکت به سمت ارزهای دیجیتال را امن می‌دانستند.

یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ نشان داد که از هر ۱۰ سرمایه‌گذار بالقوه بازار ۷ نفرشان احتمال سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را محتمل می‌دانستند، اما همگرایی میان بازار سهام و ارزهای دیجیتال منجر به افزایش خطرهای این سرمایه‌گذاری و در نهایت کاهش دارایی‌های امن سرمایه‌گذاران شد.

بیت‌کوین در روزهای نخست فعالیت، به‌طور نسبی از بازارهای مالی سنتی متمایز بود، اما از وقتی این بخش به «یکی از انواع دارایی» تبدیل شد، عوامل اقتصاد کلان که بر بازارهای سنتی تاثیرگذار است، بر بازار ارزهای دیجیتال نیز چیره شد.

تصمیم فدرال رزرو ایالات‌متحده برای افزایش ۰.۷۵ درصدی نرخ بهره در ژوئن امسال، با هدف مبارزه با تورم رو به رشد و از سوی دیگر جنگ جاری در اوکراین و افزایش مداوم قیمت نفت، طی ماه‌های اخیر به عنوان فشاری بر ارزهای دیجیتال عمل کرده‌اند. البته تلاش برای تنظیم بازار نیز بر قیمت‌های این نوع ارزها تاثیرگذار بوده است.

پرسش اصلی علاقمندان این است که در آینده نزدیک سرنوشت این دارایی چه خواهد بود؛ به همان نسبت که ارزهای دیجیتال گستره بزرگی را تشکیل می‌دهد، دامنه دیدگاه‌ها نیز متفاوت است. برخی اصلاح کنونی قیمت بازار را زمان مناسبی برای خرید می‌دانند، اما برخی دیگر معتقدند که اکنونی نقطه پایانی مهمانی ارزهای دیجیتال است.

برخی دیگر استدلال می کنند که کاهش قیمت‌ها در بازار ارزهای دیجیتالی بخشی از سریال ترکیدن حباب بازار است و آن را چرخه‌ای معمول در بازار این نوع ارزها ارزیابی می‌کنند و مخاطبان را ارجاع می‌دهند به سقوط قیمت رمزارزها در سال ۲۰۰۰ که حتی بیش‌تر از امروز بود.

هر چند اقتصاددانان که مطالعات گسترده‌ای در زمینه حباب بازارهای مختلف دارند بر این باورند که شواهد نشان می‌دهد بسیاری از منابع سرمایه‌گذاری پس از ترکیدن حباب بازار، هرگز نتوانستند به قیمت‌های اسمی خود نزدیک شوند.

اکنون ارزهای دیجیتال با چالش‌هایی در زمینه استفاده از انرژی [به‌طور مشخص برق شهری]، تعیین قوانین حریم خصوصی و میزان امنیت سایبری روبه‌رو هستند. مشخص نیست که آیا می‌توان این مسایل را بدون تغییر عواملی حل کرد که در ابتدا باعث محبوبیت ارزهای دیجیتال شد یا خیر!

پیش بینی بورس امروز | دیده بان چهارشنبه 21 اسفند 98

با ثبت ریزش 14531 واحدی (2.72 درصدی) شاخص کل در روز گذشته، میزان افت دماسنج بازار سهام از بالاترین سطح خود به 6.3 درصد رسید. شکل‌گیری هجمه‌های فروش و آشفتگی سرمایه‌گذاران در پی ترکیب شدن ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک بازار، از ویژگی‌های بارز معاملات در سه روز کاری گذشته به شمار می‌آمد که به نظر می‌رسد با ظاهر شدن علائم مثبت، مسیر آرامش را در پیش بگیرد.

دنیای بورس: این روزها در مورد دلایل سقوط قیمت‌ها در بازار سهام زیاد سخن گفته‌ایم و شنیده‌اید. از سایه احتمالی وضع قوانین یک شبه کاهش دامنه نوسان و تصمیمات ناشناخته دیگر گرفته تا سقوط قیمت جهانی نفت و ترس از بروز ریسک رکود در اقتصاد جهانی و نهایتا نزدیک شدن به پایان سال و موعد تسویه حساب‌های اعتباری. ترکیبی همزمان که معجونی از ناشناختگی و ناامنی سرمایه‌گذاری را برای فعالان بورسی به همراه داشته است. برخی از این ریسک‌ها نظیر ریسک سقوط بازارهای جهانی قابلیت مدیریت و کنترل دارند. اما برخی دیگر از ریسک‌های ناشناخته نظیر احتمال وضع قوانین محدودکننده جریان معاملاتی بازار سهام، به هیچ عنوان قابل محاسبه و اندازه‌گیری و به تیع آن قابل مدیریت و کنترل نیستند. حتی اگر این قوانین به صورت عملی اجازه اجرایی شدن نیابند نیز تا مدتی اثر خود را در ذهن سهامداران خواهند گذاشت و کفه ترازوی نااطمینانی را سنگین‌تر از امکان سودآوری خواهد کرد. حال بازاری را در نظر بگیرید که با خوشبینی و بعضا خوش خیالی تمام، ریسک‌های گوناگونی را با تکیه بر جریان نقدینگی پشت سر گذاشته است و در مسیر صعودی روزانه رکوردهای جدیدی را به ثبت می‌رساند. تهدید شدن جریان نقدینگی به عنوان بزرگترین نقطه قوت این بازار به هر نحوی می‌تواند ترس را به دل سرمایه‌گذاران این بخش بیندازد و هیجان منفی را جایگزین شوق قبلی کند. حال اگر به یکباره شاهد سقوط 30 درصدی قیمت جهانی نفت باشیم، پازل ریزش فراهم خواهد شد. امری که در روز ابتدایی هفته شاهد آن بودیم اما به نظر می‌رسد با وجود تصمیم‌گیری نهایی شورای عالی بورس مبنی بر حفظ دامنه نوسان روزانه در مرز 5 درصد و عدم تغییر مجدد حجم‌های مبنا و افزایش و تسریع عرضه‌های اولیه سایه تردیدهای سیستماتیک برداشته شود. از سوی دیگر تحولات بازارهای جهانی در حوزه کامودیتی‌ها نیز خبر از بهبود تدریجی اوضاع می‌دهد.

ابرهای تیر کنار می‌روند؟

نگاهی به شروع بازارهای جهانی در نخستین ساعات روز جاری خبر از بازگشت قیمت نفت WTI به محدوده بالای 35 دلار و قیمت نفت برنت به بالای 38.5 دلار می‌دهد. در هر صورت نباید این نکته را فراموش کرد که اگرچه از کف قیمت‌ها فاصله خوبی گرفته‌ایم اما نقطه تعادلی قبلی نفت برنت در بازه زمانی یک‌ماه پیش در محدوده 55-60 دلار بوده‌است و تا پر شدن گپ به وجود آمده فاصله زیادی داریم و نوعی تغییر بزرگ کانال نوسانی در اقیمت طلای سیاه رخ داده‌است که برای جبران آن با بهبود شرایط نیازمند گذشت زمان نیز خواهیم بود. در سوی دیگر اما قیمت سایر کامودیتی‌ها نظیر مس، روی، سرب و آلومینیوم با مختصات و جزئیات متفاوت، هنوز از کانال نوسانی خود خارج نشده‌اند. به عنوان مثال قیمت جهانی مس در نخستین ساعات روز چهارشنبه، در حوالی 5600 دلار، نزدیک به پایین‌ترین سطوح یک ماه گذشته اما نه با فاصله معنادار از آن است. فلز روی و آلومینیوم هم تقریبا چنین وضعیتی دارند. باید به این نکته اشاره کرد که نگاه سرمایه‌گذاران به سهم‌های گروه‌های مرتبط حتی در زیرشاخه‌های نفتی و پتروشیمی نیز یک نگاه رو به جلو و در خصوص سودآوری آینده است. بنابراین در حالی‌که نمی‌توان گفت نشانه‌های بروز رکود اقتصاد جهانی از بین رفته‌است، ریسک خرید سهام این شرکت‌ها علیرغم اصلاح سریع‌تر نسبت به قیمت‌های جهانی کماکان پابرجاست. گرچه برخی از سرمایه‌گذاران با بررسی‌های بیشتر می‌توانند نیم‌نگاهی گروه‌های یاد شده داشته باشند.

یک روز، دو عرضه

امروز قرار است بار دیگر شاهد دو عرضه اولیه در بازار سهام کشور باشیم. نخست عرضه اولیه 15 درصدی (412.5 میلیون سهمی) سهام شرکت سرمایه‌گذاری کشاورزی کوثر با نماد «زکوثر» و در بازه قیمتی 1245 تا 1312 تومان در بورس تهران است که سقف خرید هر کد حقیقی در آن 400 سهم (معادل 528 هزار تومان) خواهد بود. سهام سیمان ساوه با نماد «ساوه» نیز دومین عرضه اولیه امروز خواهد بود که قرار است 9 درصد سهام این شرکت 650 میلیون سهمی (معادل 58.5 میلیون سهم) در دامنه قیمتی 2250 تا 2350 تومان عرضه شود. براساس اطلاعیه فرابورس، حداکثر سهام قابل خرید برای هر کد بورسی، 60 سهم (معادل 142 هزار تومان) خواهد بود.

لازم به ذکر است که این حجم از عرضه‌های اولیه در دو سهم یاد شده در مجموع نزدیک به 678 میلیارد تومان نقدینگی لازم دارد که رقم قابل توجهی به شمار می‌آید آن هم درست زمانی که بار دیگر در آخرین روز معاملاتی هفته به سر می‌بریم و هنوز ذهنیت اهالی بورسی نسبت به این روز مثبت نیست که می‌تواند فشار فروش را بالا ببرد. ولی باید گفت که اگر بازار سهام با توجه به موارد یاد شده روز آرامی را پشت سر بگذارد، این حجم از نقدینگی مورد نیاز نمی‌تواند تاثیر بزرگی بر جهت برهم خوردن تعادل بازار داشته باشد.