انتشار اوراق تبعی روی ۱۳ نماد
سومین دور از انتشار اوراق اختیار تبعی روز گذشته با فروش این نوع دارایی در ۱۳ نماد شاخص‌ساز بازار سرمایه دنبال شد.
به گزارش ایراسین، سومین دور از انتشار اوراق اختیار تبعی روز گذشته با فروش این نوع دارایی در ۱۳ نماد شاخص‌ساز بازار سرمایه دنبال شد. این اوراق در حالی به فروش رفت که تمام نمادهای یادشده به‌طور میانگین نسبت به کلیت بازار، معاملات روان‌تری دارند و اساس رقم این اوراق نیز به حدی نیست که تفاوتی معنادار در جریان عرضه آنها ایجاد کند.
روز نخست معاملات در هفته جاری با استقبال صندوق‌ها از اوراق اختیار فروش تبعی خاتمه یافت. در این روز اوراق اختیار منتشرشده روی 13 نماد فعال در بورس تهران به فروش رسید. این‌طور که به نظر می‌آید نهاد تصمیم ساز در بازار سرمایه قصد دارد تا با این شیوه حمایت از بازار سرمایه از بعد روانی اثری مثبت بر جریان معاملات بگذارد و با کاستن از بدبینی‌های موجود نسبت به آینده سهام، زمینه را برای تقویت سرمایه‌گذاری بلندمدت در این بازار فراهم کند.
در مسیر حمایت
فارغ از کارآمد بودن یا نبودن تدابیری که تا کنون برای حمایت از بازار سرمایه به کار گرفته شده است، این بازار از زمان تغییر جهت شاخص بورس در 20 مردادماه سال 99 تا کنون شاهد تصمیمات و اقدامات بسیاری بوده است. این در حالی است که در طول این مدت قیمت‌ها آهسته و پیوسته در روند نزولی به پیش رفته‌اند به رغم همه اقداماتی که انجام شده به جز تعداد معدودی از روزها افزایش پیدا نکرده‌اند. همین امر سبب شده تا اقدامات انجام شده برای احیای بازار سهام در طول ماه‌های گذشته محل بحث کارشناسان باشد و چرایی ناکامی حمایت‌ها موضوع مصاحبه‌های متعدد شود. این‌طور که به نظر می‌آید در طول این مدت یکی از مسائلی که باعث شده تا فعالان بازار سرمایه به خصوص سرمایه‌گذاران خرد از این بازار رویگردان شوند نه نبود حمایت بلکه بیشتر فقدان شرایط لازم برای بازگشت رونق به بازار سهام است.
همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن پرداخته شد، در طول ماه‌های گذشته نه فقط قیمت سهام بلکه بسیاری از مسائل بیرونی نیز به کلی تغییر کرده است. بر خلاف ماه‌های میانی سال گذشته نه انتظارات تورمی چندان بالاست و نه قیمت دلار در بازار آزاد چشم‌اندازی برای افزایش دارد. همین امر سبب شده تا با افزایش ریسک قانون‌گذاری در خود بازار سرمایه واهمه مردم نسبت به نگهداری سهام و خرید سهام در دوره زمانی میان و بلندمدت افزایش یابد. عامل دیگری که در این زمینه موثر بوده بدبینی مردم نسبت به شیوه حمایت‌ها از بازار سرمایه و دامنه نوسان نامتقارن بود که عملا در ماه‌های اخیر بر عمق درد بازار سهام افزوده و راه را برای احیای اعتماد به سرمایه‌گذاری در این بازار عملا مسدود کرد.
آنچه در این مدت مشکل زیادی آفرید، حمایت دستوری از بازار سرمایه در قالب محدود کردن اشخاص حقوقی برای فروش و خرید اجباری سهام بود که عملا منابع نقد بسیاری از اشخاص حقوقی را به خطر انداخت و فقط در یک مورد صندوق توسعه مشترک بازار سبب زیان 4163 میلیارد تومانی در 6 ماه نخست سال مالی آن شد. این در حالی است که سود سال مالی منتهی به 31 تیر 99 این صندوق 5 هزار و 814 میلیارد تومان بوده است. این‌طور که به نظر می‌آید در ماه‌های اخیر منابع بسیاری از دارایی اشخاص حقوقی سر حمایت بی‌حاصل از بازار سرمایه تلف شده است.
اما در این میان برخی از راه‌ها نیز پیموده شده که اثر روانی خوبی بر بازار سرمایه گذاشته و توانسته بدون اتلاف منابع حمایت روانی مناسبی از بازار سرمایه داشته باشد. یکی از این روش‌ها انتشار اوراق فروش تبعی است که پس از مرداد سال 99 دو بار در همین سال و بار دیگر در روز شنبه مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار گرفت.
اوراق تبعی چرا و چگونه
اوراق اختیار فروش تبعی که به طور خلاصه در بازار از آنها با عنوان اوراق تبعی یاد می‌شود در واقع نقش بیمه گر سهام را ایفا می‌کنند. این اوراق در سال‌های گذشته چند بار مورد استفاده قرار گرفته است و به دلیل آنکه نوعی از اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ آرامش خاطر را به بازار و فعالان آن تزریق می‌کند، می‌تواند از لحاظ رفتاری بر بازار سهام اثر بگذارد. داستان از این قرار است که قیمت اعمال این اوراق اگر بالاتر یا حدود قیمت مورد معامله سهام در بازار تعیین شود، از آنجاکه توسط خود ناشر سهام (شرکت صاحب نماد) منتشر می‌شود، می‌تواند به سرمایه‌گذاران به خصوص سهامداران خرد در مورد حمایت از قیمت سهام در بازار سرمایه آرامش خاطر لازم را بدهد. اما نکات مربوط به خرید اوراق فروش تبعی چیست؟ به طور کلی خریدار این اوراق چه حقیقی باشد چه حقوقی باید به این نکته توجه کند که برای بهره مندی از مزایای احتمالی خرید این اوراق باید حتما متناسب با میزان اختیار خریداری شده سهام خود شرکت را داشته باشد. اگر به هر دلیلی سهام موجود در پرتفوی خریدار نسبت به اختیار خریداری شده کم باشد یا سهام تا قبل از تاریخ اعمال فروخته شده باشد، قرارداد اختیار میان ناشر و خریدار موضوعیت نداشته و در زمان سر رسید دارنده اختیار قابل به اعمال آن نیست. همان طور که در این متن اشاره شد اوراق اختیار فروش تبعی صرفا در تاریخ سر رسید قابلیت اعمال دارند که همین امر بزرگ‌ترین تفاوت آنها با اختیار فروش‌های عادی است. در اختیار فروش‌های عادی که در حال حاضر به دلیل کوچک بودن بازار مشتقه در ایران حجم کمی از معاملات اوراق بهادار را به خود اختصاص می‌دهند، دارنده اختیار در هر زمانی ما بین تاریخ انتشار تا سر رسید این توانایی را دارد که اختیار خود را در بازار ثانویه بر اساس قیمت منبعث از عرضه و تقاضا به فروش برساند. همین امر سبب شده تا اختیارهای تبعی بر خلاف سایر انواع اختیارات جذابیتی برای سفته بازی نداشته باشند و در عمل فقط به درد سرمایه‌گذاران بلند مدتی بخورند.
تجربه کوچک تبعی
گذشته از نوع کارکرد اوراق اختیار تبعی و مکانیزم حاکم بر آن نکته‌ای که هم اکنون در این بازار خود نمایی می‌کند، میزان اندک اوراق منتشره در مقایسه با حجم معاملات سهام مبنای آنها است. بررسی جزئیات اوراق منتشر شده در روزگذشته نشان از آن دارد که ارزش کل این اوراق در آخرین مرتبه انتشار آن جمعا برای این 13 نماد 3431 میلیارد تومان است که با توجه به بزرگ بودن اندازه این نمادها از کلیت بورس تهران و حجم معاملات روزانه آنها در یک روز عادی رقم بالایی را شامل نمی‌شود. اگر از کل مبلغ اختیار منتشرشده در روز هجدهم اردیبهشت ماه (روز شنبه) میانگین بگیریم به عدد 264 میلیارد تومان می‌رسیم که این میزان در برخی نمادها نظیر «شتران» به اندازه معاملات دو روز و برای نمادی مانند «فملی» تنها یک روز را شامل می‌شود.
به همین دلیل است که در این گزارش بیشتر نحوه اثرگذاری این عامل بر بازار را اثر روانی آن می‌دانیم. در واقع انتشار اوراق در روزهای گذشته بیشتر به این معنا است که تا زمان سررسید این اوراق در آبان‌ماه 1401 یعنی 18 ماه دیگر از دیدگاه خود شرکت منتشرکننده سهام، مجموع ارزش شرکت‌ها بیش از قیمت امروز سهام آن در بازار است. برای مثال نمادی مانند هلدینگ خلیج‌فارس که در روز گذشته با قیمتی در حدود 850 تومان معامله‌شد در شرایط قیمت اعمال خرید را در اختیار فروش تبعی خود با قیمت 1200 دارد که از زمان انتشار این اطمینان را به خریداران خود بدهد که برای زمان سررسید براساس قیمت روز گذشته 42 درصد بازده را نصیب این خریداران کند. از کل 13 نماد یاد موجود در فهرست انتشار اوراق فروش تبعی همچنین حکایت از آن دارد که بیشترین سود حاصل از خرید این اوراق برای خریداران به خریداران اختیار فروش تبعی «شتران» اختصاص دارد که به واسطه اعمال این اوراق در تاریخ سررسید با قیمت خرید روز شنبه سودی 51 درصدی را به جیب خواهند زد. کمترین سود نیز بر این اساس به خریداران اختیار فروش‌تبعی بانک ملت «وبملت» تعلق می‌گیرد که تنها 25 درصد سود خواهد داشت.
این اعداد و ارقام در کنار هم به این معنا خواهند بود که با توجه به بازه بلندمدت سررسید این اوراق و نسبت اندک آن به سهام شناور در بسیاری از نمادها همچنان بخش بزرگی از سهامداران وجود خواهند داشت که به‌جز قیمت اعمال این اوراق به مثابه تضمینی ضمنی از قیمت آن، دلیل دیگری برای کاستن از عرضه‌های احتمالی در بازار یاد شده ندارند.
به کام حقوقی
اما نکته قابل‌توجه انتشار اوراق تبعی در تاریخ 18 اردیبهشت سال‌جاری، محدود بودن این خریدها به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و خرید آن از صندوق توسعه مشترک بازار است.
این‌طور که به نظر می‌آید سیاستگذار سعی داشته تا با ارائه این اختیار به این بخش از فعالان حقوقی بازار سرمایه در عمل از ریسک افزایش نصاب سرمایه‌گذاری آنها در سهام که طی ماه‌های اخیر اعمال شده تا حدودی بکاهد و سهم حضور آنها در بازار سهام را بیشتر به دارایی با درآمد ثابت تبدیل کند. مسلما در این شرایط آنها نیز ترغیب خواهند شد تا سهام موجود در پرتفوی خود را در بازه زمانی بلندتری به فروش برسانند و به همین جهت از عرضه بالقوه در این بازار بکاهند.
نکته دیگری که در انتشار این ارواق نهفته است، میل سیاستگذار به حمایت ضمنی از شاخص بورس بوده که خود را در انتشار اوراق برای شرکت‌های شاخص‌ساز نشان می‌دهد. در طول ماه‌های اخیر هیچ نشانی از انتشار اوراق اختیار برای شرکت‌های کوچک و متوسط دیده نشده که خود این امر حکایت از شرایط نابرابر این نمادها در پیشگاه تصمیم‌گیری کلان بازار سرمایه دارد.اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟
البته بخشی از بی‌رغبتی شرکت‌های کوچک نیز می‌تواند به این مساله مربوط شود که برخی نمادهای کوچک بازار عملا ممکن است توانایی لازم برای حمایت از سهام خود و دادن تضمین به خریداران اختیار را نداشته باشند. به همین دلیل است که حمایت حقوقی‌ها در ماه‌های اخیر چندان در این نمادها پررنگ نبوده است.
اوراق تبعی چیست و چه کاربردی در بورس دارد ؟
در بازار بورس مقوله‌ای وجود دارد که مانند نوعی بیمه یا تضمین عمل می‌کند و با نام اوراق تبعی یا اوراق اختیار فروش تبعی خوانده می‌شود. در این مطلب به شرح اوراق تبعی و شرایط آن می‌پردازیم.
در بازارهای اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ بزرگ همیشه پس از خرید و فروش، مالکان و یا سرمایه‌گذاران تمایل دارند تا از طریقی مشخص بتوانند سرمایه خود را تضمین یا بیمه کنند.
بیمه کردن می‌تواند حس اطمینان و راحتی را به سرمایه‌گذار بدهد که فارغ از ترس ضرر و از دست دادن سرمایه به کار خود ادامه دهد.
در بازار بورس نیز مقوله‌ای وجود دارد که مانند نوعی بیمه یا تضمین عمل می‌کند و با نام اوراق تبعی یا اوراق اختیار فروش تبعی خوانده می‌شود. در ادامه متن به شرح اوراق تبعی و شرایط آن می‌پردازیم.
اوراق تبعی چیست؟
در بازار بورس سرمایه‌گذاران در حقیقت از تغییر قیمت و رشد آن سود می‌برند بنابراین زمانی که قیمت سهم به شدت افت کند و نوسان‌های زیادی داشته باشد، سرمایه‌گذاران نیز از آن سهم دور می‌شوند.
در حقیقت این نوع سهم نشانه‌های پرخطری و زیان‌دهی را دارد بنابراین در این موقعیت‌ها شرکت‌ها نیز تلاش می‌کنند تا با راهکاری مانند نشر اوراق تبعی ارزش سهام خود را بالا ببرد.
راهکار عرضه اوراق تبعی یا اوراق اختیار فروش تبعی از ابتدا وجود نداشتند و با عمری کوتاه از سال ۱۳۹۱ پیشنهاد و اعمال شد.
برای این منظور موضوع در جلسات هیئت مدیره یا مجامع عمومی شرکت مطرح می‌شود تا نشر اوراق تبعی تصویب شود.
در حقیقت نشر اوراق تبعی نوعی افزایش سرمایه شرکت است که عرضه کننده موظف به تسویه اوراق می‌شود؛ و برای اینکه سهامدار از شرایط اوراق اختیار فروش تبعی آگاه شود باید اطلاعیه‌های شرکت را در سایت https://www.codal.ir (سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران) جستجو و مطالعه کند.
در اوراق اختیار فروش تبعی دو موضوع مهم مطرح می‌شود موضوع اول تاریخ اعمال و موضوع دوم قیمت اعمال است.
تاریخ اعمال، تاریخ مشخصی در اوراق است که برطبق آن عرضه‌کننده اوراق تبعی موظف است درست در آن تاریخ اوراق را دوباره در صورت تمایل سهامدار از او بخرد. قیمت اعمال نیز قیمتی است که برای خرید اوراق از اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ قبل مشخص می‌شود و باید پرداخت شود.
بنابراین در این روش سهامدار مطمئن است که هزینه خرید سهام به او باز می‌گردد و اگر قیمت افت کند می‌تواند ضرر را تا حدی جبران کند.
به دلیل این نوع تضمین در اوراق تبعی به آنها بیمه سهام نیز گفته می‌شود.
اوراق اختیار فروش تبعی و روند خرید آن
برای اینکه بتوانیم با مفهوم اوراق اختیار فروش تبعی کاملا آشنا شویم می‌توانیم با مثالی آن را روشن‌تر کنیم. تصور کنید که شما به‌عنوان سهامدار شرکتی، ۲۰۰۰ سهم از آن شرکت را به مبلغ ۳۰۰۰ هزار تومان خریده باشید.
در زمانی که سهامدار هستید براساس اتفاقاتی که رخ می‌دهد تحلیل می‌کنید که سهم با افت زیادی روبرو خواهد شد؛ در همین لحظه شرکت وارد عمل می‌شود و پس از تصویب نشر اوراق اختیار فروش تبعی، اعلام می‌کند که حاضر به تضمین سهام شما است.
در این زمان شرکت اعلام می‌کند که سهام شما را برای زمانی مشخص مثلا ۶ ماه و با قیمت مشخص مثلا ۳۰۰۰ تومان بیمه می‌کند. در این زمان شما حق انتخاب دارید که به تعداد سهامی که دارید اوراق اختیار فروش تبعی بخرید.
در اوراق بهادار مواردی همچون سهم پایه، نام عرضه‌کننده، زمان اعمال، قیمت اعمال، دوره معاملات، سقف خرید، سررسید، تعداد کل اوراقی که عرضه می‌شود، قیمت عرضه و حداقل عرضه روزانه ثبت و ذکر می‌شوند.
نماد اوراق اختیار فروش تبعی نیز ترکیبی از حرف «ه» با بخشی از نماد پایه و زمان اعمال مشخص می‌شود.
اوراق تبعی و نحوه عملکرد آن
در مثال بخش قبلی تصور کنید که زمان مورد نظر یعنی ۶ ماه می‌گذرد؛ در این زمان دو حالت ممکن است رخ بدهد.
در حالت اول قیمت اعمال با قیمت سهام برابر یا بیشتر از آن است و در حالت دوم قیمت سهام از قیمت اعمال کمتر شده است.
اگر بعد از گذشت زمان اعمال حالت اول ایجاد شود که به نفع شما است و قطعا تمایلی به فروش اوراق تبعی خود ندارید چراکه سودی که کسب کرده‌اید بسیار بیشتر از مبلغی است که برای اوراق پرداخت کرده‌اید.
اما در حالت دوم قیمت سهام افت کرده و شرکت باید بر طبق اوراق، سهام را به مبلغ ۳۰۰۰ تومان از شما بخرد. اگر قیمت سهم شما به ۲۵۰۰ تومان رسیده باشد اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ یعنی شما ۵۰۰ تومان ضرر کرده‌اید؛ اما اوراق را می‌فروشید و یا مابه‌التفاوت قیمت‌ّها یعنی ۵۰۰ تومن را نقدی دریافت می‌کنید و با فروش سهام کماکان سود می‌برید.
در حالت دوم شما برای استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی باید از یک هفته قبل به کارگزاری اعلام کنید و کارگزاری در روز اعلام تمام درخواست فروش‌ها را ارسال می‌کند. تسویه اوراق تبعی همیشه می‌تواند به دو روش نقدی و یا انتقالی انجام می‌شود که طبق آنچه که گفتیم مشتری می‌تواند بین دو روش انتخاب کند.
نکاتی درباره اوراق اختیار فروش تبعی
نکته اولی که درباره این اوراق باید در نظر بگیرید این است که شما نمی‌توانید هرگز قبل از زمان اعمال از آن استفاده کنید و اگر در روز اعمال قصد استفاده از اوراق تبعی را داشتید فقط تا پایان همان روز مهلت اعلام به کارگزاری و استفاده از اوراق را دارید در غیراینصورت هیچ مبلغی را به شما پرداخت نمی‌کنند.
از طرفی برای خرید اوراق تبعی محدودیت خرید وجود دارد و اگر شما بیش از حد مجاز را بخرید پول اوراق به شما بازگردانده نمی‌شود بنابراین پیش از خرید اطلاعات دقیق را مطالعه کنید.
برای اینکه بتوانید اوراق تبعی را از شرکت بخرید در زمان خرید حتما باید سهامدار شرکت باشید در غیر این صورت امکان‌پذیر نیست. پس از خرید نیز شما یکبار حق استفاده از اوراق را دارید و اوراق معاملات ثانویه ندارند.
به این موضوع نیز توجه کنید که تا زمان فرارسیدن زمان اعمال بخشی از سهام خود را نفروشید چون در آن صورت به ازای همان تعداد سهم تعداد اوراق نیز باطل می‌شود و هزینه‌ای به شما پرداخت نمی‌شود.
اگر پس از فرارسیدن روز اعمال قصد استفاده از اوراق را داشتید و اینکار را انجام دادید در صورتی که شرکت در پرداخت مبلغ تاخیر داشت نگران نباشید.
در واقع در زمان نشر اوراق شرکت موظف می‌شود که هزینه اوراق را در زمان اعمال پرداخت کند و اگر اینکار را انجام ندهد به ازای هر روز اضافه هم باید جریمه پرداخت کند و هم براساس سود روزشمار سود به مشتری تعلق می‌گیرد.
در نهایت اگر روز اعمال فرا رسید اما قیمت سهام برابر یا بیشتر بود نیازی نیست که شما اقدامی انجام دهید یا موضوع را اعلام کنید چون اوراق به صورت خودکار باطل می‌شوند.
اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟
برای اینکه بتوانید مطالب ویژه را بخوانید ابتدا باید ثبت نام کنید و سپس عضو ویژه شوید.
برای ثبت نام بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
اوراق اختيار فروش تبعي ( بيمه سهام
اختيار معامله توافقي است بين واگذار کننده و تحصيل کننده حق خريد.
اختيار معامله چيست؟
اختيار معامله توافقي است بين واگذار کننده و تحصيل کننده حق خريد يا فروش دارايي تعهد شده، بدين صورت که دارنده اختيار حق خريد يا فروش دارايي خاصي را با قيمت مشخصي و در تاريخ معيني در زمان آينده خواهد داشت.
اوراق اختيار فروش تبعي ( بيمه سهام )
مفهوم و در واقع كاركرد طرح بيمه سهام يا «اوراق اختيار فروش تبعي» در ايران اين است كه سهامدار عمده يا همان ناشر اوراق مزبور تضمين مي‌كند كه سهم n توماني شركت را در سررسيدي مشخص n تومان به علاوه 20 درصد از سهامدار جزء خريداري كند. در واقع در اين طرح سهام براساس نرخ بازده بدون ريسك 20 درصدي با كف قيمتي تعيين شده توسط سهامدار عمده مواجه مي‌شود، حال آنكه سقف قيمت آن محدوديتي ندارد. بر همين مبنا ناشر اوراق اختيار فروش تبعي که سهامدار عمده مي باشد ، بازده مثبت 20 درصدي در سررسيد مشخص براي سهامداران حقيقي و جز را تضمين مي‌كنند. به زباني ساده و در يك جمله مي‌توان گفت كه اوراق اختيار فروش تبعي سهام، آپشني است كه پشتوانه آن خود سهم است و ريسك خريداري سهام را بر مبناي اوراق فاقد ريسك تضمين مي‌كند.
سازو کار اوراق اختيار فروش تبعي
ساز و كار اوليه اين طرح به اين شكل است كه سهامداران عمده مي‌توانند اوراقي را تحت عنوان آپشن يا اختيار منتشر كنند و از اين طريق ريسك سرمايه‌گذاران خرد را كاهش دهند و در عين حال ريسك نوسان منفي قيمت يك سهم را هم كمتر كنند. با اين طرح سهام به‌طور كامل بيمه مي‌شود، اما امكان انجام معاملات ثانويه روي اوراق وجود ندارد و خريدار فقط مي‌تواند از اختيار خود استفاده كند، اما در عين حال كسي كه يك آپشن را خريداري كرده خيالش راحت است كه اين سهام را در يك دوره مشخص بالاتر از رقم كنوني به فروش خواهد رساند.
در صورت برگزاري مجامع عمومي و يا جلسة هيئت مديره براي تصويب تقسيم سود و يا افزايش سرماية شركتي كه "اوراق اختيار فروش تبعي" آن عرضه شده است "عرضه كننده" مي بايست قبل از برگزاري مجامع عمومي و يا جلسة هيئت مديره براي اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ تصويب تقسيم سود و يا افزايش سرماية سهم پايه، نسبت به تسويه "اوراق اختيار فروش تبعي" اقدام نمايد. در اين حالت، تاريخ اعمال2 روز معاملاتي قبل از برگزاري مجمع عمومي يا جلسة هيئت مديره خواهد بود و "قيمت اعمال" نيز با لحاظ نمودن سود "اوراق اختيار فروش تبعي" به نسبت كاهش زمان اعمال، تعديل خواهد شد.
فرايند اعمال "اوراق اختيار فروش تبعي" به شرح زير است:
1- درصورتي كه قيمت پاياني سهم پايه در روز اعمال بزرگتر يا مساوي قيمت اعمال باشد، "اوراق اختيارفروش تبعي" قابل اعمال نيست.
2- درصورتي كه قيمت پاياني سهم پايه در روز اعمال از قيمت اعمال كمتر باشد، اعمال "اوراق اختيار
فروش تبعي" منوط به ارائه درخواست اعمال از سوي سهامدار و از طريق كارگزار وي به بورس حداكثرتا ساعت 13 روز اعمال خواهد بود.
3- در صورت ارائه درخواست اعمال طي مهلت مقرر به بورس اقدامات زير حسب مورد، طبق اطلاعيه عرضه انجام خواهد شد:
3-1- انتقال سهم به قيمت اعمال، از دارنده "اوراق اختيار فروش تبعي"به عرضه كننده
3-2- پرداخت مابه التفاوت قيمت اعمال و قيمت پاياني سهم پايه به دارنده "اوراق اختيار فروش تبعي"به صورت نقدي يا از طريق واگذاري سهم پايه از عرضه كننده به دارنده "اوراق اختيارفروش تبعي"
مزايا و معايب اين اوراق
مزايا
سهامداران عمده ديگر براي حمايت از سهامشان لازم نيست كه درصد سهامداري خود در بورس را افزايش دهند بلکه با انتشار اين اوراق مي‌توانند ريسک سرمايه گذاري را پوشش داده و در عين حال از سهامشان حمايت کنند.
انتشار اين اوراق موجب افزايش تقاضا براي سهام پايه و بازگشت اعتماد سرمايه گذاران به بازار خواهد شد.
مديريت و پوشش ريسک براي سهامداران خرد
حداقل بازدهي 20 درصدي اين مزيت را دارد که اگر قيمت سهم افزايش يافت لزومي براي تعهد سهامدار عمده وجود ندارد.
معايب
عدم وجود بازار ثانويه
الزام داشتن سهام پايه به هنگام خريد اين اوراق
وجود سقف خريد براي هر کد معاملاتي
مشخصات عرضه اوراق فروش تبعی چیست؟ (+ فرمول محاسبه)
“اوراق اختیار فروش تبعی” اوراقی است که براساس آن فروشنده که همان شرکت منتشر کننده می‌باشد متعهد می‌گردد تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که اصطلاحاً به آن “قیمت اعمال” می گویند در تاریخ معین یا همان “تاریخ اعمال” از سهامدار خریداری نماید. شرکت‌های منتشر کننده اوراق تبعی قبل از فروش این اوراق ملزم به انتشار اطلاعیه عرضه جهت اعلام عمومی ویژگی‌های اوراق اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ مزبور می‌باشند. اکیداً توصیه می‌گردد سهامداران قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی هر نماد، اطلاعیه عرضه مربوطه را بر روی پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت بورس اوراق بهادار تهران به آدرس www.irbourse.com در منوی “اطلاعات بازار نقد” زیر منوی “اطلاعیه‌ها” مطالعه نمایند.
نکات ضروری قابل توجه
١- اوراق تبعی قابلیت معامله مجدد ندارند و فقط یک بار در زمان عرضه مورد معامله قرار می‌گیرند.
٢- خریدار نمی‌تواند بیش از تعداد سهام پایه‌ای که در اختیار دارد اوراق اختیار فروش تبعی خریداری نماید. لذا تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می‌تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، باطل شده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.
٣- هر کد سهامداری حداکثر مجاز به خرید تعداد اوراقی است که در اطلاعیه عرضه به عنوان “سقف خرید” مشخص می‌شود.
۴- مبلغ پرداختی بابت خرید اوراق تبعی قابل برگشت نمی‌باشد.
۵- خریداران اوراق اختیار فروش تبعی فقط در”تاریخ اعمال” می‌توانند اختیار فروش خود را اعمال نمایند. پس از گذشت این تاریخ، اوراق اختیار فروش تبعی، اعمال‌نشده تلقی شده و عرضه کننده درخصوص آن تعهدی نخواهد داشت.
مشخصات اطلاعیه عرضه
فرم اطلاعیه عرضه مشتمل بر اطلاعات زیر می‌باشد:
سهم پایه
سهمی که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است.
قیمت اعمال
قیمتی است که عرضه کننده تعهد می‌کند سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را در تاریخ اعمال با آن قیمت تسویه نماید.
تاریخ اعمال
تاریخی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی تعیین می‌شود.
دوره معاملاتی
فاصلۀ بین اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی است.
سقف خرید
حداکثر تعداد اوراق تبعی است که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی می‌تواند خریداری شود.
کل حجم عرضه
سقف اوراق اختیار فروش تبعی که از سوی عرضه‌کننده طی دوره معاملاتی عرضه خواهد شد.
حداقل حجم عرضه روزانه
حداقل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی توسط عرضه کننده در یک روز است.
قیمت عرضه اوراق تبعی
قیمتی که این اوراق در بازار توسط شرکت ناشر فروخته می شود را قیمت عرضه می گویند و در هر روز مطابق فرمول زیر محاسبه می گردد:
فرایند اعمال اوراق اختیار فروش تبعی
١. درصورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، اوراق اختیار فروش تبعی قابل اعمال نیست.
٢. درصورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت ١٣ روز اعمال خواهد بود. کارگزاران می‌توانند ١٠ روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست‌های اعمال را از مشتریان خود دریافت دارند و در روز اعمال به بورس ارائه دهند.
٣. در صورت ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر به بورس اقدامات زیر، انجام خواهد شد:
انتقال سهم به قیمت اعمال، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده آن
پرداخت مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت نقدی یا از طریق واگذاری سهم پایه از عرضه کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی
با استفاده از اوراق تبعی، سهام بورس خود را بیمه کنید!
با توجه به آمار ده ساله اخیر یکی از مهمترین بازارها برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول در برابر تورم، بورس است که اگر با نگاه بلندمدتی در آن سرمایه‌گذاری کنید مطمئنا نتیجه خوبی خواهید دید. همان‌طور که می‌دانید ریسک، عضو جدایی ناپذیر بازارهای مالی است اما در بورس راهکارهایی برای کاهش این ریسک وجود دارد که اوراق تبعی از این دست هستند. در این مقاله با ما همراه شوید تا به شما بگوییم اوراق اختیار فروش تبعی چیست و چه کاربردی دارد.
با توجه به آمار ده ساله اخیر یکی از مهمترین بازارها برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول در برابر تورم، بورس است که اگر با نگاه بلندمدتی در آن سرمایه‌گذاری کنید مطمئنا نتیجه خوبی خواهید دید. همان‌طور که می‌دانید ریسک، عضو جدایی ناپذیر بازارهای مالی است اما در بورس راهکارهایی برای کاهش این ریسک وجود دارد که اوراق تبعی از این دست هستند. در این مقاله با ما همراه شوید تا به شما بگوییم اوراق اختیار فروش تبعی چیست و چه کاربردی دارد.
منظور از اوراق تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی در واقع نوعی بیمه کردن سهام در برابر نوسانات بازار است. یعنی با خرید اوراق اختیار فروش تبعی می‌توان به نوعی سهام خود را در برابر نوسانات و هیجانات منفی بازار بیمه کرد. سهامدار عمده یا همان شرکتی که این اوراق را منتشر می‌کند بر اساس شناخت بازار و پتانسیل‌های موجود در آن، اوراقی را منتشر می‌کند و در تاریخ اعمال اگر قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی آن باشد ضرر فرد خریدار جبران خواهد شد.
در این روند، تنها سهامدار عمده است که حق فروش اوراق تبعی را دارد و افرادی که برای خرید این اوراق اقدام می‌کنند، به نوعی می‌خواهند دارایی سهام خود را در مقابل زیان حفظ کنند. در حقیقت اوراق تبعی برای کاهش ریسک‌های سیستماتیک کاربرد دارد و ابزاری است که این نوع ریسک را به حداقل می‌رساند.
به این صورت که چنانچه نرخ واحد سهم مورد نظر در تاریخ مقرر آتی کم شود، سهامدار می‌تواند با استفاده از قرارداد اختیار فروش تبعی اصل سرمایه خود را دریافت کند و چنانچه نرخ هر واحد سهم در تاریخ اعمال، افزایش داشته باشد باز هم سهامدار می‌تواند بدون استفاده از اختیار فروش تبعی به سود خود برسد.
اوراق اختیار فروش تبعی نوعی حاشیه امن برای سرمایه‌گذاری در بورس ایجاد می‌کند. این اوراق در جهان با دو روش اروپایی و آمریکایی قابل اعمال هستند که در روش اروپایی، اوراق اختیار فروش در تاریخ سررسید اعمال می‌شوند اما در روش آمریکایی، سرمایه‌گذار در هر تاریخی تا سررسید می‌تواند برای اعمال اوراق خود اقدام کند. گفتنی است که در ایران از شیوه اروپایی استفاده می‌شود.
با یک مثال به توضیح بیشتر اوراق فروش تبعی می‌پردازیم. فرض کنید که شخصی برای ۵۰۰ هزار سهم شرکت فولاد که قیمت هر واحد آن در حال حاضر 1۲۰۰ تومان است، اختیار فروشی را به قیمت اعمال 1۵۰۰ تومان در سه ماه آینده خریداری کرده است. در این وضعیت سه حالت زیر ممکن است رخ دهد.
حالت اول: کاهش قیمت سهام در تاریخ اعمال
فرض کنید که قیمت سهام فولاد در مثال بالا به ۸۰۰ کاهش پیدا کند و سرمایه‌گذار تصمیم بگیرد که اختیار فروش خود را اعمال کند. در این حالت، عرضه‌کننده باید سهام را در تاریخ سررسید به قیمت 1۵۰۰ تومان بخرد. در این حالت، سرمایه‌گذار بابت هر برگه سهم خود 300 تومان سود به دست می‌آورد و در واقع سرمایه خود رادر برابر ضرر بیمه کرده است.
حالت دوم: افزایش قیمت سهام در تاریخ اعمال
حال اگر قیمت سهام فولاد در بازار به 1۶۰۰ تومان رسیده باشد حالت دوم رخ می‌دهد و در این وضعیت سرمایه‌گذار اوراق اختیار فروش خود را به دلیل بیشتر بودن قیمت بازار از قیمت اعمال اوراق، اعمال نخواهد کرد.
حالت سوم: ثابت ماندن قیمت سهام در تاریخ اعمال
در حالت سوم نیز ممکن است قیمت سهام در بازار با قیمت اعمال برابر شود و سرمایه‌گذار سود و زیانی را تجربه نکند. در هر سه حالت ذکر شده لازم است مبلغ ۵۰ هزار تومان هزینه خرید اوراق را اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ نیز در محاسبه سود و زیان در نظر بگیرم که در کل تاثیر قابل توجهی ندارد.
نکته دیگر این که برای هر کد بورسی یک محدودیت خرید اوراق در نظر گرفته می‌شود که میزان آن در اطلاعیه فروش اعلام خواهد شد. همچنین سرمایه‌گذار باید به مقدار اوراق فروش تبعی، سهام پایه در پرتفوی خود داشته باشد و تا زمان سررسید اوراق این سهام پایه در پرتفوی او بماند و امکان فروش آن وجود ندارد.
فواید اختیار فروش تبعی
اوراق اختیار تبعی علاوه بر این که ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند، فواید دیگری نیز دارد. به عنوان مثال اگر احیانا ارزش سهام شرکت در راستای هیجانات منفی در بازار کاهش پیدا کند این اوراق می‌تواند شرایط امنی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند یا با وجود اوراق اختیار فروش تبعی در بازار سرمایه، تقاضا برای خرید سهام و اعتماد سرمایه‌گذاران بیشتر خواهد شد.
در مقابل معایبی نیز برای این نوع معاملات وجود دارد که در زیر بخشی از آن را آورده‌ایم.
- عدم وجود بازار ثانوی
- مالکیت سهامدار بر سهام پایه در زمان خرید اوراق
- اعمال سقف خرید برای سهامدار
- اتمام تعهد عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش بعد از تاریخ اعمال آن
- ایجاد هیجانات مثبت قبل از تاریخ اعمال یا جلوگیری از اطلاعیه‌های منفی برای عدم کاهش قیمت سهام
نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟
نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی به صورت حضوری و با مراجعه به کارگزاری مورد نظر امکان‌پذیر است. برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی خود به صورت حضوری به یکی از شعب کارگزاری آگاه در سراسر کشور مراجعه کنید و مطابق با دستورالعمل معاملات این اوراق، درخواست خود را برای اعمال آن ثبت کنید.
آشنایی با اصطلاحات اطلاعیه اوراق فروش تبعی
برای شناخت کامل با مفهوم اوراق تبعی و خرید آن لازم است با اصطلاحات اطلاعیه این نوع اوراق آشنا باشیم. در زیر تعدادی از این اصطلاحات آورده‌ایم.
- سهم پایه: سهم پایه به سهمی گفته می‌شود که اوراق اختیار فروش تبعی بر اساس آن تنظیم می‌شود.
- قیمت اعمال: قیمتی است که عرضه‌کننده در تاریخ اعمال، متعهد می‌شود آن را تسویه کند.
- تاریخ اعمال: تاریخی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در نظر گرفته می‌شود.
- دوره معاملاتی: به فاصله بین اولین و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی، دوره معاملاتی نیز گفته می‌شود.
- سقف خرید: به حداکثر تعداد اوراق تبعی که اشخاص حقیقی یا حقوقی قادر به خرید آن هستند، گفته می‌شود.
- کل حجم عرضه: تعداد اوراقی که عرضه‌کننده اوراق هر روز منتشر می‌کند.
- قیمت عرضه اوراق تبعی: قیمتی که اوراق توسط ناشر در بازار فروخته می‌شود و محاسبه این قیمت، در هر روز بر مبنای یک فرمول مشخص است.
جمع بندی
اوراق تبعی ابزاری است که برای کاهش ریسک بازار بورس کاربرد دارد و در شرایط هیجانات منفی بازار، این اوراق می‌تواند شرایط امنی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند. اوراق تبعی را به عنوان بیمه سهام می‌شناسند.
دیدگاه شما